Η παράδοξη οικονομική πολιτική του τούρκου προέδρου φαίνεται να έχει βραχυπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα στην οικονομία της χώρας, όμως οι αναλυτές ανά τον κόσμο ανησυχούν ότι η βελτίωση είναι πρόσκαιρη, ενώ ο «λογαριασμός» για την γαλαντόμα δημοσιονομική πολιτική θα χτυπήσει βαριά την Τουρκία το επόμενο έτος.
Θετικοί οι δείκτες
Σύμφωνα με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε 4% το πρώτο τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022. Η επίδοση αυτή ξεπέρασε τις προσδοκίες των οικονομολόγων, όμως οι προϋποθέσεις για να συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός ανάπτυξης έχει ήδη υπονομευτεί από τον επανεκλεγέντα πρόεδρο. Ο Ερντογάν υπογραμμίζει ότι ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης οφείλεται στις δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές, που έχουν συμβάλλει –ωστόσο- στην εκτίναξη του πληθωρισμού. Ο Ερντογάν προχώρησε σε μεγάλες δαπάνες ενόψει των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών, αυξάνοντας τους μισθούς των εργαζομένων και των συνταξιούχων του δημόσιου τομέα και δίνοντας δωρεάν βενζίνη για ένα μήνα. Η Τουρκία ξοδεύει επίσης δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση των νότιων και ανατολικών περιοχών που επλήγησαν από τον σεισμό του Φεβρουαρίου, ο οποίος σκότωσε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους και ισοπέδωσε χιλιάδες κτίρια.
Αυτή η δημοσιονομική επέκταση αναμένεται να προσθέσει λάδι στην κρίση πληθωρισμού και ορισμένοι οικονομολόγοι βλέπουν τον κίνδυνο η αύξηση των τιμών καταναλωτή να αρχίσει και πάλι να αυξάνεται μετά την πτώση από το υψηλό του περασμένου έτους, όταν ξεπέρασε το 85%. Η αμερικανική τράπεζα JPMorgan αυτή την εβδομάδα προειδοποίησε για «ανοδικούς κινδύνους» στην πρόβλεψή της ότι το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού της Τουρκίας θα φτάσει στο 4,5% του ΑΕΠ φέτος, από 0,9% το 2022. Οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής προσπάθησαν επίσης να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη μετά την έκκληση του Ερντογάν για μείωση του κόστους δανεισμού. Το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας έχει οριστεί στο 8,5% μετά από αρκετές μειώσεις τα τελευταία δύο χρόνια, παρά τον πληθωρισμό που καταγράφηκε πάνω από το 40% τον Απρίλιο. Αυτό σημαίνει ότι τα «πραγματικά» ή τα προσαρμοσμένα με τον πληθωρισμό επιτόκια είναι βαθιά αρνητικά, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση των εμπορικών ανισορροπιών στην οικονομία της Τουρκίας και επιβάρυνε τη λίρα. Αν η οικονομία της Τουρκίας έχει κρατηθεί πάνω από την επιφάνεια, παρά τις ανορθόδοξες πολιτικές του Ερντογάν, είναι επειδή οι χώρες του κόλπου κάνουν ενέσεις ρευστότητας στην οικονομία. Άλλη μια τέτοια ήρθε πρόσφατα.
Βοήθεια από τον Κόλπο
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία επικύρωσαν την Τετάρτη μια συμφωνία συνεργασίας με στόχο την αύξηση του διμερούς εμπορίου στα 40 δισεκατομμύρια δολάρια εντός πέντε ετών.
Ο Θανί αλ Ζεγιούντι, υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου, ανακοίνωσε τη συμφωνία στο Twitter. «Αυτή η συμφωνία σηματοδοτεί μια νέα εποχή συνεργασίας στη μακροχρόνια φιλία μας», έγραψε ο αλ Ζεγιούντι, προσθέτοντας ότι η συμφωνία θα βοηθήσει να προωθήσει το διμερές εμπόριο εκτός πετρελαίου μεταξύ των χωρών πάνω από 40 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα πέντε χρόνια.
I'm excited to announce that the UAE-Türkiye Comprehensive Partnership Agreement has now been ratified by both governments. This deal marks a new era of cooperation in our long-standing friendship, and will help push bilateral non-oil trade beyond $40bn in the next 5 years. 🇦🇪 🇹🇷 pic.twitter.com/onoQXe5dZC
— د. ثاني أحمد الزيودي (@ThaniAlZeyoudi) May 31, 2023
Ο πρόεδρος των ΗΑΕ, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαϊέντ, ήταν ένας από τους πρώτους ηγέτες στον κόσμο που συνεχάρη τον Ερντογάν για τη νίκη του στις εκλογές στο δεύτερο γύρο της Κυριακής. «Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε για να ενισχύσουμε περαιτέρω τη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ των δύο χωρών μας», έγραψε στο Twitter πριν ακόμη ανακοινωθεί επίσημα η νίκη του Ερντογάν.
Congratulations to @RTErdogan on his re-election as President of Türkiye. We look forward to working together to further enhance the strategic partnership between our two countries, and we wish ongoing progress and prosperity for Türkiye and its people.
— محمد بن زايد (@MohamedBinZayed) May 28, 2023
Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ξεκίνησαν το 2021 ως μέρος της επίσκεψης-ορόσημο του διαδόχου στην Τουρκία το 2021. Η επίσκεψη επισφράγισε τη διπλωματική ανάπτυξη των διμερών σχέσεων μετά από χρόνια εντάσεων. Η Άγκυρα είχε ξεκινήσει μια προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων με τους πρώην περιφερειακούς αντιπάλους της, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σε μια προσπάθεια να ξεπεράσει την περιφερειακή της απομόνωση και να αντλήσει τα απαραίτητα κεφάλαια του Κόλπου καθώς αντιμετωπίζει μια από τις χειρότερες κρίσεις κόστους διαβίωσης στη Δύση. Οι δύο χώρες υπέγραψαν αρκετές συμφωνίες συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης μιας συμφωνίας ανταλλαγής νομισμάτων, ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κατά την επίσκεψη Ερντογάν στα Εμιράτα πέρυσι.