Ενα χρόνο μετά τον φονικό σεισμό στην Τουρκία αγνοούνται ανήλικα που διασώθηκαν από τα ερείπια και είχαν μεταφερθεί στα νοσοκομεία
Οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων εδώ και περίπου ένα χρόνο, μετά τον φονικό σεισμό του Ντιγιάρμπακιρ κοντά στα τουρκοσυριακά σύνορα, έχουν αλλάξει πλήρως. Επισήμως ο απολογισμός των νεκρών από το διπλό χτύπημα του Εγκέλαδου στις 6 Φεβρουαρίου 2023 ανέρχεται σε 55.537 θύματα στη νοτιοανατολική Τουρκία και τη βόρεια Συρία. Ομως δώδεκα μήνες μετά την τραγωδία όχι μόνο οι πληγές των κατοίκων παραμένουν ανοιχτές, αλλά οι δύο χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με βαθύτερα προβλήματα αλλά και «σκοτεινά» σκάνδαλα.
Την ώρα που πολλοί σεισμόπληκτοι της Τουρκίας αγωνίζονται για να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, κάποιοι άλλοι βιώνουν έναν ακόμη μεγαλύτερο εφιάλτη: το αποκορύφωμα της φρίκης είναι η εξαφάνιση εκατοντάδων παιδιών, τα οποία διασώθηκαν από τα ερείπια μετά τις ισχυρές δονήσεις και μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία της Τουρκίας. Ενα χρόνο αργότερα πολλά παραμένουν άφαντα, ενώ οι γονείς τους συνεχίζουν να αναζητούν απαντήσεις.
Η Αγκυρα αρνείται τις καταγγελίες
Η τουρκική ΜΚΟ Children and Women First Association, που ιδρύθηκε για να παρέχει νομική και ψυχολογική υποστήριξη σε γυναίκες και παιδιά, έχει αναδείξει το θέμα των εξαφανισμένων παιδιών καθώς δέχτηκε πολλές καταγγελίες οικογενειών σύμφωνα με τις οποίες είτε τα παιδιά τους έπεσαν θύματα εμπορίας οργάνων και σεξουαλικής εκμετάλλευσης είτε απήχθησαν από θρησκευτικές αδελφότητες για ισλαμιστική κατήχηση, όπως τα σουφιστικά τάγματα Μενζίλ (Menzil) και Ισμαϊλάγκα (Ismailağa). Οι εν λόγω θρησκευτικές ομάδες απολαμβάνουν την εύνοια του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) και βρίσκονται συχνά στην επικαιρότητα για περιπτώσεις που αφορούν αναγκαστικούς γάμους ανηλίκων, κακοποίηση παιδιών, κατήχηση και ενδοοικογενειακή βία.
Επισήμως, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι αρνούνται τους ισχυρισμούς των οικογενειών, με την υπουργό Οικογένειας και Κοινωνικών Υπηρεσιών της Τουρκίας Μαχινούρ Οζντεμίρ Γκόκτας να υποστηρίζει ότι «κανένα παιδί δεν αγνοείται» και ότι «όλα τα ασυνόδευτα ανήλικα έχουν εντοπιστεί από τις αρχές».
Ομως σε αναρτήσεις των ηγετών της Menzil στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εμφανίζονται εκατοντάδες παιδιά να φιλοξενούνται σε κατοικίες που διοικούνται από την οργάνωση και να προσεύχονται με τον παραδοσιακό μουσουλμανικό τρόπο (τακμπίρ). Ακόμη, η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας, γνωστή ως Diyanet, ετοίμασε μια ειδική ενότητα στον ιστότοπό της για τον ισλαμικό νόμο σχετικά με τους σεισμούς ως απάντηση στην ερώτηση «μπορούν να υιοθετηθούν παιδιά σεισμοπαθών;», τονίζοντας ότι «δεν δημιουργούνται εμπόδια για γάμο».
Ενα πεντάχρονο στους δρόμους του Μάαστριχτ
Οι υποψίες ότι τα παιδιά έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης φούντωσαν περαιτέρω όταν ένα πεντάχρονο αγόρι βρέθηκε τον Μάιο του 2023 να περιφέρεται στους δρόμους του Μάαστριχτ από την τοπική αστυνομία, η οποία ανέφερε ότι το παιδί μιλούσε μόνο τουρκικά και δεν ήξερε ολλανδικά. Ο μικρός εξήγησε ότι ήρθε από την Τουρκία και πως και οι δυο του γονείς τραυματίστηκαν από τον σεισμό. Τελικά, παραδόθηκε σε κοινωνικούς λειτουργούς και στάλθηκε σε κέντρο ασύλου, ενώ δεν δόθηκε καμία πληροφορία για το πώς ταξίδεψε μέχρι την Ολλανδία.
Στο μεταξύ έντονο προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι τόσο το AKP του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσο και ο δεξιός σύμμαχός του, το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), καταψήφισαν μια κοινοβουλευτική πρόταση που κατατέθηκε από το Καλό Κόμμα (IYI) και ζητούσε να ξεκινήσει συγκεκριμένη έρευνα για τα εξαφανισμένα παιδιά. Ο βουλευτής του IYI Αϊκούτ Καγιά σχολιάζοντας το θέμα ανέφερε: «Το κράτος μας έχει αποτύχει σε όλες τις ενέργειες που έπρεπε να γίνουν μετά τον σεισμό. Δεν πραγματοποίησε έγκαιρα επαρκή έρευνα και διάσωση. Ανθρωποι πέθαναν από την αφυδάτωση και το κρύο κάτω από τα ερείπια. Σε αυτό προστίθεται και το θέμα των αγνοούμενων παιδιών. Πολλά παιδιά ενδέχεται να έχασαν τη ζωή τους στον σεισμό, ωστόσο η πολιτεία πρέπει να διερευνήσει σοβαρά εάν έχουν απαχθεί».
Τελικά ανακοινώθηκε ότι μετά το πέρας ενός έτους όσα παιδιά δεν έχουν εντοπιστεί θα κηρυχθούν επίσημα νεκρά και θα αφαιρεθούν από τις λίστες των αγνοουμένων, οι οποίοι στην Τουρκία –σύμφωνα με την εκτίμηση της οργάνωσης DEMAK– ανέρχονται συνολικά σε 145, εκ των οποίων 38 είναι παιδιά.
Κενές υποσχέσεις από τον Ερντογάν
Ο καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία βρήκε τον Ερντογάν εν μέσω προεκλογικής περιόδου, περίπου τέσσερις μήνες προτού οι κάλπες τον αναδείξουν πάλι πρόεδρο. Ο «σουλτάνος» είχε υποσχεθεί στους πολίτες άμεσες λύσεις για την αποκατάσταση των ζημιών, οι οποίες εκτείνονται σε μια περιοχή μεγαλύτερη από το μέγεθος του Βελγίου και της Ολλανδίας μαζί, ενώ στοίχισαν στη χώρα σχεδόν το 10% του ΑΕΠ της.
Είχε δεσμευτεί να ξαναχτίσει μέσα σε ένα χρόνο τα σπίτια που καταστράφηκαν και πράγματι πριν από τις κρίσιμες εκλογές του Μαΐου του 2023 η κατασκευή προχωρούσε με ταχείς ρυθμούς. Εκτοτε, όμως, παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος των ερειπίων έχει απομακρυνθεί, το έργο για την ανοικοδόμηση έχει επιβραδυνθεί αφήνοντας πολλές οικογένειες σε αδιέξοδο.
Περισσότερες από 850.000 κατοικίες είτε καταστράφηκαν είτε υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν, με εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς να εξακολουθούν να ζουν σε κοντέινερ. Σε πολλούς άλλους δεν δόθηκαν καν σκηνές, αλλά αφέθηκαν στην τύχη τους, με αποτέλεσμα να βασίζονται σε φίλους ή συγγενείς.
Ανεργία και φτηνό εργατικό δυναμικό
Παράλληλα, οι σεισμοί κατέστησαν ακατάλληλους περίπου 220.000 εργασιακούς χώρους, οδηγώντας σε μείωση των ωρών εργασίας κατά 16%. Οι επαρχίες που επλήγησαν έντονα, όπως το Χατάι, το Καραμανχαράς και η Μαλάτεια, έχασαν συνολικά πάνω από το 10% της βιομηχανικής τους δυνατότητας. Ενα χρόνο μετά η ανεργία παραμένει σοβαρό πρόβλημα σε αυτές τις περιοχές. Πάνω από 230.000 άτομα υπέβαλαν αίτηση για επίδομα ανεργίας το 2023, αλλά λιγότερο από το 40% αυτών των αιτήσεων πληρούσε τα απαραίτητα κριτήρια.
Η κυβέρνηση ανέφερε ότι ανέπτυξε πρόγραμμα με σκοπό να βοηθήσει τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην απασχόλησή τους, ωστόσο τα εργατικά συνδικάτα επέκριναν την κίνηση ως μια προσπάθεια παροχής φτηνού εργατικού δυναμικού στους εργοδότες και της ζήτησαν να επικεντρωθεί περισσότερο στην ικανοποίηση των επειγουσών αναγκών των εργαζομένων, όπως η στέγαση.
Ο Ασαντ έκανε πολιτική ευκαιρία τον Εγκέλαδο
Αποκατέστησε τη θέση του ως ηγέτη της Συρίας βάζοντας τη χώρα του ξανά στον Αραβικό Σύνδεσμο, αλλά αδιαφόρησε για τους πληγέντες και τις συνθήκες διαβίωσής τους
Ο σεισμός έδωσε τη χαριστική βολή στην ήδη εφιαλτική κατάσταση που επικρατούσε στη Συρία, καθώς δημιούργησε περισσότερη φτώχεια και επιδείνωσε τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών. Πολλοί κάτοικοι που είχαν ήδη εκτοπιστεί από τα σπίτια τους λόγω του πολέμου, μετά τον διπλό σεισμό βρέθηκαν χωρίς στέγη, φαγητό, καθαρό νερό και άλλα βασικά αγαθά.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τουλάχιστον 6.000 Σύριοι σκοτώθηκαν στον σεισμό, ωστόσο άλλες οργανώσεις έχουν καταμετρήσει τα θύματα σε περίπου 8.000. Η ΜΚΟ Συριακό Δίκτυο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα φερειπείν έχει καταγράψει 10.024 νεκρούς.
Μετά τον σεισμό, ο οποίος άφησε επίσης πίσω του 1.070 τραυματίες και περισσότερους από 890.000 πληγέντες στη Λατάκεια, πολλές διεθνείς ΜΚΟ διέθεσαν χρηματικά ποσά σε περίπου 800 οικογένειες για να καλύψουν τα έξοδα ενοικίασης επί δώδεκα μήνες μετά την τραγωδία, όμως τώρα η περίοδος τελειώνει. Μάλιστα, σε χωριά βορειότερα της Τζαμπλέ κάτοικοι καταγγέλλουν ότι δεν έχουν λάβει ακόμη αποζημίωση για τις ζημιές που προκάλεσε ο σεισμός στα οχήματά τους, τα ζώα ή στις επιχειρήσεις τους, σε ακίνητα που αποτελούσαν τη μόνη μορφή εισοδήματός τους.
Διαιρεμένη χώρα από τον εμφύλιο
Υστερα από 13 χρόνια εμφύλιου πολέμου η χώρα έχει χωριστεί από τη μία σε περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Ασαντ, με την υποστήριξη της Ρωσίας και του Ιράν, και από την άλλη σε τμήματα που βρίσκονται υπό τον έλεγχο ομάδων της αντιπολίτευσης και πολιτοφυλακών που υποστηρίζονται από την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυνάμεις.
Αυτός ο πολιτικός κατακερματισμός βοήθησε στην αποκατάσταση της θέσης του Ασαντ ως ηγέτη του κράτους της Συρίας μετά τον σεισμό, αφού πολλά αραβικά έθνη, ακόμη και εκείνα που είχαν διαρρήξει τους δεσμούς με τον Ασαντ, πρόσφεραν ανθρωπιστική βοήθεια στη Συρία. Ετσι, ο Εγκέλαδος άνοιξε τον δρόμο για νέες συνομιλίες, με αποτέλεσμα τρεις μήνες αργότερα, τον Μάιο του 2023, η Συρία να γίνει πάλι μέλος του Αραβικού Συνδέσμου.
Η συμμετοχή της Συρίας ως μέλους στον Αραβικό Σύνδεσμο είχε ανασταλεί το 2011 μετά την αιματηρή καταστολή των διαδηλώσεων εναντίον του προέδρου Ασαντ που οδήγησαν σε καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο και πολλές αραβικές χώρες ανακάλεσαν τους πρεσβευτές τους από τη Δαμασκό.
Εξαθλίωση και διπλωματία
Ωστόσο, ένα χρόνο μετά τον καταστροφικό σεισμό η χώρα παραμένει βυθισμένη στην εξαθλίωση. Η ανθρωπιστική και η οικονομική κρίση έχουν επιδεινωθεί, καθώς πολλές δομές παραμένουν κατεστραμμένες, ενώ την ίδια ώρα η χρηματοδότηση για τις υπηρεσίες του ΟΗΕ μειώνεται, την ώρα που όλο και περισσότεροι άνθρωποι εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από αυτή προκειμένου να επιβιώσουν.
Η τρέχουσα κατάσταση δίνει λοιπόν χώρο στον πρόεδρο Ασαντ να διατηρήσει τη θέση του χωρίς μεγάλη πίεση, καθώς εν μέσω της τεράστιας ανθρωπιστικής κρίσης τα πολιτικά ζητήματα περνούν σε δεύτερη μοίρα.
Διαβάστε επίσης: Τουρκία: Ένοπλη επίθεση σε προεκλογική συγκέντρωση υποψηφίου δημάρχου του κυβερνώντος κόμματος
Με τη συγκατάθεση Μητσοτάκη εγκρίθηκε χωρίς όρους από το Κογκρέσο η πώληση των F-16 στην Τουρκία
