Η εντεινόμενη τουρκική προκλητικότητα των τελευταίων ημερών στο Αιγαίο σίγουρα δεν είναι κάτι που δεν έχουμε ξαναζήσει. Αυτήν τη φορά, πάντως, το γνωστό επιχείρημα «οι Τούρκοι πάντα εξάγουν την εσωτερική τους κρίση» δεν είναι από μόνο του ούτε αρκετό ούτε καν ακριβές.
Γιατί απλούστατα, στη σημερινή συγκυρία ο Ερντογάν δεν έχει προβλήματα στο εσωτερικό του, αφού το βασικό του μέτωπο βρίσκεται στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στη βόρεια Συρία όπου υπάρχουν θύλακες Κούρδων κατά των οποίων επιχειρεί με στρατιωτικές δυνάμεις εδώ και εβδομάδες, αποκαλώντας μάλιστα τη στρατιωτική επιχείρηση με τον μάλλον ειρωνικό για τους Κούρδους –και όχι μόνον– τίτλο «Κλάδο Ελαίας»!
Παράλληλα, όμως, είναι εξίσου ξεκάθαρο ότι πέρα από τη στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στην κουρδική περιοχή της Αφρίν στη Συρία –που δεν εξελίσσεται προς το παρόν σε περίπατο για τον τουρκικό στρατό– αυτό που πρωτίστως επιχειρεί ο Ερντογάν με την ένταση στο Αιγαίο είναι να εμποδίσει τις έρευνες για υδρογονάνθρακα στην κυπριακή ΑΟΖ. Επιπλέον οι… πειρατικές ενέργειες του τουρκικού ναυτικού να εμποδίσουν την πλατφόρμα της ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ να μεταβεί στο σημείο της γεώτρησης και οι απειλές Ερντογάν προς Κύπρο και Ελλάδα αποσκοπούν στο να στείλουν ένα μήνυμα ισχύος, ότι δηλαδή η Τουρκία μπορεί να αντεπεξέλθει ακόμη και όταν έχει ανοίξει πολλαπλά μέτωπα.
Το μέτωπο κυπριακή ΑΟΖ
Οι έρευνες για τα αποθέματα υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ είναι ο βασικός «νταλκάς» (για να χρησιμοποιήσουμε μία εύστοχη τουρκική λέξη) των Τούρκων ανεξαρτήτως του ποιος κυβερνά. Με μοχλό την παράνομη στρατιωτική κατοχή στην Κύπρο, επιδιώκουν να κατοχυρώσουν κομμάτι από τη μελλοντική μοιρασιά των κερδών που θα προκύψουν από τα αποθέματα φυσικού αερίου της κυπριακής ΑΟΖ.
Εξάλλου χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του διευθύνοντα συμβούλου της ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ –μέλους της γαλλοϊταλικής κοινοπραξίας που κάνει τις γεωτρήσεις στο συγκεκριμένο κοίτασμα– Κλαούντιο Ντεσκάλζι, ο οποίος μιλώντας στο Reuters αποκάλυψε ότι στο κοίτασμα «Καλυψώ» της κυπριακής ΑΟΖ τα αποθέματα φυσικού αερίου ενδεχομένως να ξεπερνούν τα έξι με οκτώ τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια! Και μάλιστα απέκλεισε το ενδεχόμενο η ποσότητα να είναι μικρότερη, παρότι αναμένονται τα τελικά αποτελέσματα των διερευνητικών γεωτρήσεων. Ανάλογη δήλωση είχε κάνει και ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης, χαρακτηρίζοντας πολύ ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης γεώτρησης στο τεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ.
Με αυτά τα αισιόδοξα δεδομένα, λοιπόν, οι Τούρκοι είναι αδύνατον να μείνουν εκτός παιχνιδιού, παρότι βεβαίως χρησιμοποιούν ως επιχείρημα τα «ίσα δικαιώματα» Τουρκοκυπρίων – Ελληνοκυπρίων. Και μπορεί οι Ιταλοί να επιτέθηκαν φραστικά στην Αγκυρα για την πρόσφατη παρεμπόδιση από το τουρκικό ναυτικό της δικής τους πλατφόρμας, αυτό που αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως αλλά αποτελεί και πιο επώδυνο αγκάθι για τους γείτονες είναι η στάση των Αμερικανών, οι οποίοι από τον περασμένο χρόνο μέχρι και αυτές τις ημέρες εκφράζουν συνεχώς την υποστήριξή τους στα δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ της! Ο λόγος, όπως πάντοτε φυσικά, δεν είναι ότι τους έπιασε ο πόνος για την Κύπρο αλλά επειδή μετά τη γαλλική εταιρεία Total και την ιταλική Eni θα ακολουθήσουν οι έρευνες της αμερικανικής ExxonMobil…
Το μέτωπο Αιγαίο
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ψύχραιμων αναλυτών και πολιτικών, η επιθετική τακτική της Αγκυρας στο Αιγαίο έχει σκοπό κυρίως να αποτρέψει τετελεσμένα που δεν συμβαδίζουν με τα συμφέροντά της, παρά να φτάσει στο απονενοημένο μιας σύγκρουσης με στόχο να καταλάβει ελληνικά νησιά! Ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέπουμε την πρόσφατη μετάβαση της Τουρκίας από τις λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» που η ίδια εφηύρε στην πλήρη… τουρκοποίηση ελληνικών νησίδων, όπως τα Ιμια. Και μάλιστα με επίσημες δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων που χαρακτηρίζουν πλέον τα Ιμια «τουρκικά»! Αν επιχειρήσει δε κανείς να στρέψει το βλέμμα προς την τουρκική αντιπολίτευση για να βρει… παρηγοριά απέναντι στον επεκτατισμό και στις δικτατορικές πολιτικές Ερντογάν, εύκολα θα διαπιστώσει ότι εκεί τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα ως προς το Αιγαίο, καθώς πάγια επωδός των Ρεπουμπλικάνων της γείτονος είναι ότι ο Ερντογάν… «χάρισε στην Ελλάδα δεκάξι νησιά στο Αιγαίο»!
Σε κάθε περίπτωση είναι εξαιρετικά πιθανό να συνεχιστεί για καιρό η τουρκική προκλητικότητα ή έστω για όσο διαρκούν οι στρατιωτικές της επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων στα βόρεια της Συρίας, καθώς επίσης και οι έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. Γι’ αυτό η Ελλάδα, με ψυχραιμία αλλά και αποφασιστικότητα, οφείλει να κάνει αυτό που κάνει παγίως: να θέτει το ζήτημα στους διεθνείς οργανισμούς και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως και έπραξε, και παράλληλα να υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα χωρίς υποχωρήσεις, ούτε όμως και παλικαρισμούς που μπορεί να της γυρίσουν μπούμερανγκ.
Εξάλλου είναι γνωστή και πάγια μια βασική τακτική της Τουρκίας σε ό,τι αφορά την Ελλάδα. Πάντοτε προσπαθεί να μετατρέψει σε διμερή ζητήματα διαφορές που εμείς διεκδικούμε να επιλύσουμε μέσω διεθνών συνθηκών και οργανισμών. Και αυτό η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει καλά ότι δεν πρέπει να το επιτρέψει. Εξάλλου οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις των τελευταίων ημερών απέναντι στις προκλήσεις της Αγκυρας, αλλά και η συνήθης αμερικανική πρακτική «λύστε τα μόνοι σας οι γείτονες» δείχνουν και τη διαφοροποίηση –που και αυτή είναι συγκυριακή– στην πολιτική των Ευρωπαίων και των Αμερικανών απέναντι στην Τουρκία, την οποία, φυσικά, χρειάζονται και οι δύο για τους δικούς τους λόγους ο καθένας…
Ο γόρδιος δεσμός της Αφρίν
Της Εύης Απολλωνάτου
Η στρατηγική ταύρου εν υαλοπωλείο που ακολουθεί ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη στρατιωτική επιχείρηση «Κλάδος ελαίας» κατά των Κούρδων μαχητών στην Αφρίν της Συρίας δεν αποδίδει. Η Αγκυρα, που οργίζεται με οποιαδήποτε ενέργεια μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία κουρδικού κράτους κοντά στα νότια σύνορά της, πόνταρε στο ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα την τοποθετούσαν σε προνομιακή θέση στο παζάρι του συριακού πολέμου. Μέχρι στιγμής δεν πέτυχε να στριμώξει στη γωνία τους Κούρδους και τους συμμάχους τους Αμερικανούς, αλλά να παγιδευτεί σε ένα επικίνδυνο αδιέξοδο χωρίς να μπορεί να υπαγορεύσει τους όρους του παιχνιδιού.
Η Αφρίν κινδυνεύει να εξελιχθεί σε Βατερλό για την Τουρκία για δύο λόγους: επιχειρησιακά δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, όπως και η προηγούμενη στρατιωτική επιχείρηση κατά των Κούρδων με την ονομασία «Ασπίδα του Ευφράτη» (24 Αυγούστου 2016-29 Μαρτίου 2017), και έφερε την Τουρκία σε τροχιά σύγκρουσης με τις ΗΠΑ.
Οι απειλές Ερντογάν ότι θα εισβάλει στη συριακή πόλη Μαντζίμπ, όπου βρίσκονται οι Κούρδοι μαχητές με τους Αμερικανούς εκπαιδευτές τους, είναι επικίνδυνη κλιμάκωση. Οι ΗΠΑ εκπαιδεύουν και εξοπλίζουν τους Κούρδους αντάρτες καθώς είναι η μοναδική δύναμη στην οποία μπορούν να στηριχθούν προκειμένου να έχουν λόγο στην επόμενη ημέρα στη Συρία. Παραδέχονται ότι οι Κούρδοι μάχονται με αμερικανικά όπλα στην Αφρίν αλλά δεν αποσύρουν τη στήριξή τους.
Με την επίθεση στην Αφρίν ο Τούρκος πρόεδρος βρέθηκε ενώπιον αλλαγών στις ισορροπίες και τις συμμαχίες στο συριακό μέτωπο, καθώς οι χθεσινοί εχθροί γίνονται οι σημερινοί φίλοι. Η δεινή θέση της Τουρκίας διαφαίνεται από τις προτάσεις στον Ερντογάν να προσεγγίσει τη συριακή κυβέρνηση και την Τεχεράνη, με τις οποίες διατηρεί τεταμένες σχέσεις αμοιβαίας αντιπάθειας.