«Μαύρη τρύπα» το 2022 από τη μαζική φυγή ειδικευμένων εργαζομένων και καθίζηση
Η τουριστική σεζόν έχει ήδη ξεκινήσει. Το καλοκαίρι του 2023 αναμένεται θερμό. Από τη μία η ελπίδα ότι φέτος θα ξεπεραστεί το ταβάνι της τουριστικής προσέλευσης το 2019 και από την άλλη τα προβλήματα που ταλανίζουν τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας, στα οποία η κυβέρνηση Μητσοτάκη ουδέν πρόσφερε προς επίλυση στην τετραετή θητεία της. Αντίθετα, πρόσθεσε προβλήματα με την πρόσφατη υπουργική απόφαση που επιτρέπει την εισαγωγή φτηνού εποχικού εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες για να λύσει το πρόβλημα της υποστελέχωσης του τουριστικού κλάδου, το οποίο δεν υπήρχε σε σημαντικό βαθμό μέχρι το 2019.
Στο ενδιάμεσο όλων αυτών φαντάζει τεράστιων διαστάσεων η αποτυχημένη πολιτική των Κυριάκου Μητσοτάκη, Χάρη Θεοχάρη, Βασίλη Κικίλια, που δεν κατάφεραν, ειδικά το 2021 και το 2022, να ξεπεράσουν την τουριστική προσέλευση του 2019. Να σημειωθεί ότι ο μαζικός τουρισμός, στον οποίο επενδύει η Ελλάδα, κλείνει τα πακέτα μέσα από τους tour operators από τις αρχές κάθε έτους και συνεπώς το ρεκόρ του 2019 πρέπει να αποδοθεί ως επιτυχία στην κυβέρνηση Τσίπρα. Αποτυχία ειδικά για τις δύο χρονιές που είχε απαλειφθεί εν πολλοίς το μείζον ζήτημα της πανδημίας και καταγραφόταν τεράστια ζήτηση από τους κατοίκους των μπουχτισμένων από την κλεισούρα δυτικών κοινωνιών. Επιπρόσθετα, ειδικά οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν ήθελαν να βγουν έξω από τα όρια της ΕΕ (στην Αίγυπτο ή την Ταϊλάνδη, για παράδειγμα) εξαιτίας του φόβου από την πανδημία.
Τα κατορθώματα της κυβέρνησης Μητσοτάκη το 2022 καταγράφει η Τράπεζα της Ελλάδος στην πρόσφατη έκθεσή της για το ταξιδιωτικό ισοζύγιο πληρωμών του 2022. Συγκεκριμένα, το 2022 σε σύγκριση με το 2019, το τελευταίο έτος πριν από την πανδημία, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις παρουσίασαν μείωση κατά 2,8%, όπως και οι ταξιδιωτικές πληρωμές κατά 29,9%.
Η εικόνα όπως φαίνεται από τους δείκτες
Αναλυτικότερα, εξαιτίας της ακραίας ακρίβειας που επέβαλαν οι πολιτικές Μητσοτάκη σε ενέργεια και ηλεκτρικό ρεύμα καταγράφηκε άνοδος:
- κατά 10,7% (όσο περίπου και ο πληθωρισμός) στη μέση δαπάνη ανά ταξίδι (2022: 591,7 ευρώ, 2019: 534,6 ευρώ),
- κατά 4,4% στη μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση (2022: 80,3 ευρώ, 2019: 76,9 ευρώ),
- η μέση διάρκεια παραμονής αυξήθηκε κατά 6% (2022: 7,4 διανυκτερεύσεις, 2019: 7 διανυκτερεύσεις).
Ωστόσο ο συνολικός αριθμός διανυκτερεύσεων το 2022 παρουσίασε μείωση κατά 6,9% σε σύγκριση με το 2019 (2022: 220,2131 εκατ. διανυκτερεύσεις, 2019: 236,5474 εκατ. διανυκτερεύσεις). Μείωση κατά 12,1% καταγράφηκε και στην εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση.
Από την άλλη, είναι φανερό ότι οι τουρίστες δεν επέλεξαν την Ελλάδα το 2022, προφανώς προτιμώντας τις Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία, αφού τα ταξίδια για λόγους αναψυχής υποχώρησαν κατά 5,1% σε σχέση με το 2019. Από την άλλη, αύξηση των εισπράξεων κατά 6, 1% παρατηρήθηκε στα ταξίδια για επαγγελματικούς λόγους. Τέλος, όσον αφορά τις συνολικές εισπράξεις από επιβάτες κρουαζιέρας, μειώθηκαν κατά 11,2% το 2022 έναντι του 2019.
Το πρόβλημα των κενών θέσεων εργασίας
Αν μη τι άλλο είναι τεράστιο πρόβλημα και εμφανίστηκε επί θητείας Μητσοτάκη. Είναι γεγονός ότι το 2022 καταγράφηκε τεράστιο έλλειμμα στις θέσεις εργασίας στον τουριστικό κλάδο. Σύμφωνα με το πάντα έγκυρο Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), σε εθνικό επίπεδο εκτιμάται ότι στην αιχμή της θερινής σεζόν του 2022 καταγράφηκαν 60.225 ελλείψεις θέσεων, από τις 262.981 θέσεις εργασίας που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος στα ξενοδοχεία. Δηλαδή το ποσοστό έλλειψης ανήλθε σε 23% – δεν καλύφθηκαν περισσότερες από μία στις πέντε θέσεις. Το ποσοστό έλλειψης ήταν παρόμοιο σε σχεδόν όλα τα τμήματα και κυμαινόταν από 21% έως 24%.
Η αιτία του προβλήματος των κενών θέσεων ανάγεται στις απάνθρωπες συνθήκες στέγασης και σίτισης, μαζί με τις πενιχρές αμοιβές που λαμβάνουν οι εποχικά απασχολούμενοι στον τουριστικό κλάδο. Βέβαια στα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ θα βρει κανείς ως αιτία τις «στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας του τουριστικού κλάδου». Με μια αοριστολογία ξεπερνούν τις βαριές ευθύνες Μητσοτάκη. Το πρόβλημα επέτεινε η έλλειψη ελέγχων –σχεδόν εκμηδενίστηκαν την τετραετία Μητσοτάκη– αλλά και οι νομοθετικές παρεμβάσεις Χατζηδάκη με το ελαστικό οκτάωρο, που έδωσε τζάμπα υπερωρίες κατά την κορύφωση της τουριστικής περιόδου. Ολα έργο Μητσοτάκη, σε βάρος της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας. Για το 2023 το πρόβλημα αναμένεται να ενταθεί. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις από τον τουριστικό κλάδο, οι κενές θέσεις εργασίας θα ξεπεράσουν τις 75.000.
Ομως ο υπουργός που δεν ορρωδεί προ ουδενός αρκεί να εξυπηρετήσει συμφέροντα των μεγάλων παικτών του κάθε κλάδου, ο Κωστής Χατζηδάκης, βρήκε τη λύση στην εισαγωγή φτηνού εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες. Με την υπουργική απόφαση της 7ης Μαρτίου (ΦΕΚ Β΄ 1314) επιτρέπει τη μετάκληση φτηνού εργατικού δυναμικού αφού εντάσσει πρώτη φορά επισήμως τον τουρισμό στους κλάδους οι οποίοι μπορούν να δέχονται για εργασία πολίτες τρίτων χωρών.
Πέραν των προβλημάτων που άπτονται της ποιότητας στην παροχή τουριστικών υπηρεσιών από ανειδίκευτους (κυρίως από χώρες όπως Αφγανιστάν, Πακιστάν, Συρία, αλλά και Αίγυπτο), οι οποίοι θα απασχοληθούν κυρίως στους τομείς της καθαριότητας (καμαριέρες κ.λπ.), και του προβλήματος της ανισότητας των αμοιβών, προβλέπεται ότι θα καταγραφεί και πρόβλημα στην εξεύρεση προσωπικού. Στην πράξη ο τουρισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και οι αγροτικές επιχειρήσεις με τους εποχικούς εργάτες γης, οι οποίοι δεν επιλέγουν πλέον να εργαστούν στη χώρα μας, προτιμώντας κυρίως τη γειτονική Ιταλία με τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και ωραρίου και τις καλύτερες αμοιβές.