Οι φετινές συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα δεν προμηνύονταν καθόλου εύκολες. Και πράγματι δεν ήταν. Η COP29 φιλοξενήθηκε από τις 11 έως 22 Νοεμβρίου στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, μια μεγάλη πετρελαιούπολη που έχει πολύ χαλαρούς δεσμούς με την πράσινη μετάβαση. Η σύνοδος όχι μόνο έλαβε χώρα στη σκιά δύο πολέμων, στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, αλλά και την ώρα που τοξικό νέφος έχει πνίξει τις χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, με το μέγεθος του προβλήματος της ρύπανσης να προβληματίζει τους επιστήμονες.
Στο κάδρο της συνόδου παρεισέφρησε και ο Ντόναλντ Τραμπ, η νίκη του οποίου στις αμερικανικές εκλογές ήρθε να δηλητηριάσει τις πολιτικές για το κλίμα, καθώς ο Ρεπουμπλικάνος νεοεκλεγείς πρόεδρος είναι έτοιμος να αποσύρει (ξανά) τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Ως η χώρα με τη δεύτερη μεγαλύτερη εκπομπή αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο μετά την Κίνα, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία θα είχε τεράστιες συνέπειες για τους στόχους της COP29.
Περίπου το 90% των εξαγωγών του Αζερμπαϊτζάν αφορούν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και η απόφαση να διεξαχθεί η διάσκεψη στο Μπακού επικρίθηκε έντονα, ιδιαίτερα επειδή ακολούθησε την COP28, που πραγματοποιήθηκε στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Ο ίδιος ο οικοδεσπότης της συνόδου, ο πρόεδρος Ιλχάμ Αλίγεφ, καλωσόρισε τους δυτικούς καλεσμένους του ως «υποκριτές», οι οποίοι αφού πρώτα αγοράζουν το φυσικό του αέριο, «στη συνέχεια κάνουν… διαλέξεις για την καταστροφή του πλανήτη» και επαίνεσε τα ορυκτά καύσιμα χαρακτηρίζοντάς τα «δώρα Θεού».
Στο κόκκινο η ρύπανση
Καθώς οι ηγέτες των χωρών συναντήθηκαν στο Μπακού για να βρουν τρόπους να χαράξουν ένα μέλλον στο οποίο οι χώρες δεν θα εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα, η ποιότητα του αέρα στις χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας χτύπησε κόκκινο. Το Νέο Δελχί ξεπέρασε τη Λαχόρη του Πακιστάν ως η πιο μολυσμένη πόλη στον κόσμο στη σχετική κατάταξη της ελβετικής εταιρείας IQAir. Η ινδική πρωτεύουσα αντιμετωπίζει κάθε χειμώνα υψηλά επίπεδα μόλυνσης καθώς ο κρύος αέρας εγκλωβίζει τη σκόνη, τις εκπομπές ρύπων και τον καπνό από τις φωτιές που βάζουν παράνομα οι αγρότες.
Εξήντα φορές πάνω
Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην περιοχή έφτασε σε επίπεδο 60 φορές υψηλότερο από το ανώτατο όριο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) που είναι 15 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο ημερησίως, πράγμα που καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι το νέφος ήταν ορατό από το διάστημα. Παράλληλα, η συγκέντρωση των μικροσωματιδίων PM2.5 (τα πιο επικίνδυνα, επειδή διαχέονται απευθείας στο αίμα) μετρήθηκε την περασμένη βδομάδα στα 907 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα σε ορισμένα σημεία της μεγαλούπολης των 30 εκατ. κατοίκων, όπου η ομίχλη «εξαφάνισε» το Ταζ Μαχάλ.
Στη χώρα η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου βρίσκεται στα ύψη εξαιτίας της βιομηχανίας, της κυκλοφορίας των οχημάτων, της εξάρτησης από τα ορυκτά για την ενέργεια, της καύσης απορριμμάτων και της χρήση καυσόξυλων από νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος για θέρμανση και παρασκευή γευμάτων.
Η Ινδία πρόκειται να γίνει η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο έως το 2025, ένα χρόνο νωρίτερα από τις προβλέψεις, σύμφωνα με εκτίμηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Με εκτιμώμενο ΑΕΠ 4,339 τρισ. δολάρια το 2025, θα ωθήσει την Ιαπωνία (εκτιμώμενο ΑΕΠ 4,310 τρισ. δολάρια) στην πέμπτη θέση.
Ζητούνται χρήματα για πράσινες πολιτικές
Η ανάγκη για κονδύλια που θα χρηματοδοτήσουν πράσινες πολιτικές βρέθηκε στο επίκεντρο της συνόδου στο Μπακού, την ώρα που σε πολλά μέρη της γης ο πληθωρισμός έχει γιγαντωθεί και οι προϋπολογισμοί έχουν περιοριστεί. Καίριο ζήτημα είναι οι φτωχότερες χώρες να λάβουν οικονομική στήριξη από τις πλουσιότερες, με σκοπό να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα. Συγκεκριμένα, τα 95 δισ. ευρώ ετησίως που μερικές αναπτυγμένες χώρες και η ΕΕ συμφώνησαν το 2009 να συγκεντρώσουν έως το 2020 –προθεσμία που έχασαν για δύο χρόνια– πρέπει να αυξηθούν σημαντικά από το 2025. Φρένο στα σχέδια αυτά βάζει όμως η απροθυμία πολλών δυτικών κυβερνήσεων να βάλουν βαθύτερα το χέρι στην τσέπη, εκτός εάν η Κίνα, η οποία θεωρεί τον εαυτό της αναπτυσσόμενη χώρα, συμφωνήσει να κάνει το ίδιο.
Το πρόβλημα ωστόσο είναι πολύ μεγαλύτερο από τη μάχη για τον διαμοιρασμό των χρημάτων. Υστερα από σχεδόν τρεις δεκαετίες συνεδριάσεων για το κλίμα, η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη βρίσκεται εκτός ελέγχου. Το 2023 όχι απλώς έσπασε, αλλά συνετρίβη με μεγάλη διαφορά το ρεκόρ του θερμότερου έτους που έχει καταγραφεί ποτέ, καταδεικνύοντας δραματικά πόσο πιο ζεστό και συνάμα επικίνδυνο είναι πλέον το απορρυθμισμένο κλίμα. Η μέση θερμοκρασία το περασμένο έτος ήταν αυξημένη κατά 0,17°C από εκείνη του 2016, της προηγούμενης θερμότερης χρονιάς που είχε καταγραφεί έως τώρα. Αυτό έκανε τους επιστήμονες να καταλήξουν στο θλιβερό συμπέρασμα ότι ο στόχος η θερμοκρασία του πλανήτη να μην υπερβεί το όριο του 1,5°C από τα προβιομηχανικά επίπεδα δεν είναι πλέον εφικτός.
Διαβάστε επίσης
Σε ψυχροπολεμικό ρυθμό η Γερμανία: Λίστα με καταφύγια από μετρό έως πάρκινγκ μετά τις απειλές Πούτιν
Ουκρανία: Με πρωτοφανείς ρυθμούς η προέλαση των ρωσικών δυνάμεων – 45 μάχες «σε εξέλιξη»