Τις μέρες του χιονιά κυκλοφορούσε μια γελοιογραφία του Γ. Δερμεντζόγλου με δύο απορημένους πολίτες: «Υπάρχει κάτι που να έχει δοθεί σε ιδιώτες και να δουλεύει;». «Η προπαγάνδα» του απαντάει ο άλλος, τον οποίο ο σκιτσογράφος κάλλιστα θα μπορούσε να απεικονίζει με τα χαρακτηριστικά του Στάθη Καλύβα. Γιατί είναι φυσικά αφελής όποιος νομίζει ότι ο Σκάι επέλεξε να επενδύσει στη σειρά «Καταστροφές και θρίαμβοι» για να ισοσκελίσει την υποκουλτούρα του «Survivor».
Πρώτα απ’ όλα ο ίδιος ο τίτλος, βασισμένος στο ομώνυμο βιβλίο, δεν είναι μόνο αντιμαρξιστικός αλλά και επιστημονικά ανορθόδοξος. Ρίχνοντας το βάρος σε μεμονωμένα γεγονότα και αποσιωπώντας άλλα, εξοβελίζοντας δηλαδή τη σχέση αιτίου και αιτιατού, είναι σαν να καταργείς τον νόμο της βαρύτητας.
Σε αυτήν όμως τη μέθοδο ο παρουσιαστής αποδείχτηκε απολύτως συνεπής. Στο πρώτο επεισόδιο, παραβλέποντας ότι είχε προηγηθεί ένας Διαφωτισμός και ένας Ρήγας, τα συμπεράσματα που αποκομίζουν οι θεατές είναι πως πρόκειται για «εξέγερση» και όχι επανάσταση που οδήγησε στον θρίαμβο της ανεξαρτησίας χάρη στους Βρετανούς. «Θα λέγατε ότι η σύγχρονη Ελλάδα γεννήθηκε στο Λονδίνο;» ρωτάει τους καλεσμένους του, ωθώντας τους να χάσουν και το τελευταίο ψήγμα αξιοπιστίας. Οι Βαυαροί ήταν απλοί τεχνοκράτες, λίγο αυστηροί βέβαια, αλλά μας αρνήθηκαν ένα συνταγματικό και δημοκρατικό πολίτευμα επειδή θα ανέκοπτε τον δρόμο προς την ευημερία.
Οι πρόσφυγες «αναχώρησαν» από τις πατρογονικές εστίες τους σαν να πήγαιναν ταξιδάκι αναψυχής. Ο παρουσιαστής, μολονότι συχνά εμφανίζεται να ψάχνει σε βιβλιοθήκες για να μας πείσει ότι είναι αντικειμενικός ερευνητής, δεν έφτασε ποτέ μέχρι τα αρχεία της «Καθημερινής», που το 1928 έγραφε: «Δεν τους θέλομε ούτε ως ψηφοφόρους, ούτε ως εκλογείς, ούτε ως εκλεξίμους, ούτε ως πολίτας δικαιουμένους να κυβερνούν την Ελλάδα». Αρκείται στο ότι αποτέλεσαν το φτηνό εργατικό δυναμικό και συντέλεσαν στην ανάπτυξη της μαμάς πατρίδας. Στα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του ’40 η άποψη ότι η εξάπλωση και η δράση του ΕΑΜ οφείλονται στο ότι οι κομμουνιστές ήξεραν πώς να κινούνται σε συνθήκες παρανομίας ξεπερνάει και το γραφικό και το ανιστόρητο. Με ανάλογο σκεπτικό και οι ναζί άφησαν ερείπια για να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της χώρας. Η εικοσαετία 195070 τιτλοφορείται «δημοκρατική επανάσταση» και ας περιλαμβάνει και τα χρόνια της χούντας, εξαιτίας της οποίας όμως γίναμε Ευρωπαίοι. Η περίοδος λοιπόν αυτή κατά τον Καλύβα δεν είχε ούτε κοινωνικές συγκρούσεις ούτε Αποστασία, παρά μόνο καλή ζωή με ποτά στο μπαράκι Au Revoir και βουτιές στην πισίνα του Hilton.
Ταυτίζει τη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου με το σκάνδαλο του Κοσκωτά και τον υπερδανεισμό, προσπερνώντας τις κοινωνικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις της πρώτης τουλάχιστον τετραετίας. Ευτυχώς που τον διαδέχτηκε ο Σημίτης και μας έσωσε. Κουβέντα για το ότι μας σέρβιρε το οξφορδιανού τύπου χάπι της ευτυχίας που εξασφαλίζεται μέσω χρηματιστηρίου.
Στην πιθανή αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου ο άτυπος σύμβουλος του Ελληνα πρωθυπουργού ας προσθέσει και ένα κεφάλαιο στο οποίο θα υποστηρίζει ότι ο νέος πατριωτισμός γράφεται από ένα παρεάκι σε συνεργασία με την καλοσύνη των ξένων και ο στρατός υπηρετεί την πατρίδα κάνοντας τον χαμάλη σε μια ιδιωτική εταιρεία στην Αττική Οδό.
H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης
