Εγκλεισμός (ουσιαστικό): Η ενέργεια με την οποία κάποιος υποχρεώνεται να παραμείνει για κάποιο χρόνο περιορισμένος σε κλειστό χώρο (σωφρονιστικό ίδρυμα, φυλακή, ψυχιατρείο ή στο σπίτι του.
Το Πείραμα (Das Experiment- 2001) Του Όλιβερ Χερσμπίγκελ
Είκοσι άντρες δέχονται να πάρουν μέρος σε ένα πείραμα με τη μορφή ριάλιτι όπου για δύο βδομάδες πρέπει να μείνουν κλεισμένοι σε μια φυλακή χωρίζοντας τους ρόλους σε εκείνων των δεσμοφυλάκων και των κρατουμένων.
Το πείραμα ξεκινά με πλακίτσες και χαλαρή διάθεση μεταξύ των συμμετεχόντων αλλά γρήγορα εξελίσσεται σε κάτι πιο νοσηρό και επικίνδυνο όταν ορισμένοι αναπτύσσουν φασίζουσες συμπεριφορές στη φυλακή-στούντιο. Το πιο ανατριχιαστικό στην όλη ιστορία είναι ότι το συγκεκριμένο κοινωνιολογικό πείραμα συνέβη όντως στην Γερμανία στα 70ς και τα συμπεράσματα οδηγούσαν στην ανάδειξη της βίας και την αναπαραγωγή της μέσω συγκεκριμένων μοντέλων συμπεριφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Ακόμη πιο αποκαρδιωτικό ήταν το πόρισμα πως ο μέσος πολίτης φλερτάρει επικίνδυνα με το φασισμό. Ο σκηνοθέτης χρησιμοποίησε το στόρι και για ένα ακόμη λόγο. Την εποχή του φιλμ τα ριάλιτι κυριαρχούσαν στις παγκόσμιες τηλεοράσεις και ο επίκαιρος καταγγελτικός χαρακτήρας αφορούσε στις πρακτικές που ακολουθούν οι δημιουργοί τους και τις ανεξέλεγκτες επιπτώσεις τους όχι μόνο στους παίκτες που έπαιρναν μέρος σε αυτά αλλά κυρίως στην ίδιο το κοινό που τις παρακολουθούσε από τους δέκτες του.
https://www.imdb.com/title/tt0250258/mediaviewer/rm259022080
Στη φωλιά του κούκου (One flew over the cuckoοs nest- 1975) Του Μίλος Φόρμαν
Ο παμπόνηρος μικροκομπιναδόρος Μακέρφι πείθει τους δικαστές ότι είναι ψυχασθενής και περιμένει να εκτίσει την ποινή τους σε ψυχιατρική κλινική κάνοντας πλάκα με τους κανονικούς τρελούς. Όμως εκεί θα καταλάβει ότι η περιπέτεια του δεν θα είναι και τόσο ανέμελη.
Η θρυλική ταινία του Φόρμαν με τα 5 μεγάλα όσκαρ – ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, πρώτοι ρόλοι- δεν μιλά μόνο για την μετωπική σύγκρουση δύο αντίθετων προσώπων (η αυστηρή, σχεδόν ρομποτική ερμηνεία της Λούιζ Φλέτσερ στο ρόλο της σαδίστριας διευθύντριας κόντρα στον αλέγκρο, χαβαλετζή αλλά και γεμάτο ζωντάνια ασθενή του Τζακ Νίκολσον) σε ένα τερέν απόλυτου εγκλεισμού. Η ταινία που ήταν όνειρο ζωής για τον Κερκ Ντάγκλας αλλά λόγω ηλικίας αδυνατούσε να τη γυρίσει αναθέτοντας την στον γιο του Μάικλ που ως συμπαραγωγός με τον Σαούλ Ζάενζ κέρδισε το όσκαρ μιλά για την αυταρχική εξουσία που σβήνει μέσω ενός αδιαπέραστου συστήματος κάθε φωνή αντίδρασης ή διαμαρτυρίας. Το φινάλε του ανυπότακτου ήρωα που «σβήνει» στην αγκαλιά του Ινδιάνου φίλου του είναι μια από τις κορυφαίες στην ιστορία του αμερικανικού σινεμά.
https://www.imdb.com/title/tt0073486/mediaviewer/rm1957527808
Δωμάτιο πανικού (Panic room- 2002) Του Ντέιβιντ Φίντσερ
Μητέρα και κόρη καθηλώνονται στο δωμάτιο-κρησφύγετο του πολυτελούς σπιτιού τους όταν μια σπείρα κλεφτών εισβάλει σε αυτό.
Ο Ντέιβιντ Φίντσερ χρησιμοποιεί πάντα ευφυή, παραπλανητικά σεναριακά τεχνάσματα για να θίξει ζητήματα που δεν είναι ορατά με την πρώτη ματιά. Εδώ μια ιστορία αστυνομικού θρίλερ δανείζει τα βασικά όπλα της ώστε ο σκηνοθέτης να καταπιαστεί με κάποιες δευτερεύουσες – αλλά σαφώς πιο σημαντικές σύμφωνα με εκείνον- παραμέτρους. Ο εγκλεισμός είναι η βασική ιδέα που αναδύεται μέσα από ένα περιβάλλον ασφυκτικής ατμόσφαιρας, πρωτοφανούς βίας, κλειστοφοβίας και επιβίωσης, με τους ρόλους θύματος-θύτη να δοκιμάζονται (αν όχι αλλάζουν) διαρκώς. Δίπλα στους συγκλονιστικούς Τζόντι Φόστερ, Φόρεστ Γουίτακερ, η μικρή (12 μόλις ετών) τότε Κρίστεν Στιούαρτ κάνει ένα από τα πρώτα της βήματα στο σινεμά.
https://www.imdb.com/video/vi2896101657?playlistId=tt0258000&ref_=tt_ov_vi
https://www.imdb.com/title/tt0258000/mediaviewer/rm2868460032
Κυνόδοντας (2009) Του Γιώργου Λάνθιμου
Ελληνική μεσοαστική οικογένεια μεγαλώνει με τις αυστηρές διδαχές του αυταρχικού πατέρα που απαγορεύει στα τρία παιδιά του να βγουν έξω από τα ασφαλή όρια του σπιτιού τους.
Ο Λάνθιμος με τη συνδρομή του Φιλίππου στο σενάριο υφαίνει με έξυπνο τρόπο γύρω από το βασικό σχήμα της δυσλειτουργικής οικογένειας τη σύνθεση αλληγορικών ιδεών και σχημάτων για την ίδια την κοινωνία. Τα ερεθίσματα του έξω κόσμου έρχονται σε αλληλεπίδραση με τα πρωτοφανή μέτρα εκπαίδευσης που έχουν «ονειρευτεί» οι γονείς για τα παιδιά τους, που με το πρόσχημα της υπερπροστασίας κρατούν «καθαρά» και αθώα. Η μεγάλη στιγμή του έλληνα δημιουργού που έφτασε μέχρι την ξενόγλωσση πεντάδα των όσκαρ είναι μια ταινία- γροθιά στο στομάχι.
https://www.imdb.com/title/tt1379182/mediaviewer/rm3569124608
https://www.youtube.com/watch?v=kuyFxZ5OHIM
Οι άλλοι (The others- 2001) Του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ
Η γκουβερνάντα Γκρέις φτάνει σε μια απομονωμένη βικτωριανή έπαυλη για να αναλάβει τη φροντίδα δύο παιδιών.
Κλειστοφοβικό και μυστηριώδες, το φιλμ που γύρισε στα 28 του χρόνια ο ισπανοχιλιανός Αμενάμπαρ είναι εμπνευσμένο από το «Στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς. Ο γοτθικός τρόμος που σκιτσάρει ο σκηνοθέτης παίζει διακριτικά με το εύρημα της μεγάλης ανατροπής στο φινάλε. Η αποπνικτική κατάσταση στο εσωτερικό του σπιτιού δένει άψογα με την μεταφυσική αγωνία που επιδιώκει ο Αμενάμπαρ ποντάροντας κυρίως στις ερμηνείες (από τις καλύτερες στην καριέρα της Νικόλ Κίντμαν) και όχι στα αιματοβαμμένα ή πειραγμένα εφέ.
https://www.imdb.com/title/tt0230600/mediaviewer/rm549605120
