Πριν λίγες ημέρες ένα νέο νομοσχέδιο που ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο τρεις ενωσιακές οδηγίες για τα πνευματικά δικαιώματα τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση (έως την 1η Νοεμβρίου) από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το νομοσχέδιο αφορά μεταξύ άλλων στα πνευματικά δικαιώματα των καλλιτεχνών από την εύλογη αμοιβή τα οποία προέρχονται από τις συσκευές αναπαραγωγής ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας.
Συγκεκριμένα, το άρθρο 43 του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού ανατρέπει πλήρως τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, αναφορικά με την υποχρέωση καταβολής από τους εισαγωγείς και παραγωγούς τεχνικών μέσων/συσκευών (ηλεκτρονικών υπολογιστών, tablets, κινητών τηλεφώνων κλπ), της εύλογης αμοιβής του άρθρου 18 ν. 2121/1993 στους δημιουργούς των έργων για την ιδιωτική αναπαραγωγή των έργων τους.
Η αντίδραση τόσο από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης Πνευματικών Δικαιωμάτων όσο και από την Αντιπολίτευση ήταν άμεση.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει με ανακοίνωσή της η Τομεάρχισσα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου: «Το υπουργείο Πολιτισμού κάνει δώρο σε τρεις – τέσσερις μεγάλες επιχειρήσεις το άρθρο 43 του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου για τα πνευματικά δικαιώματα, στηρίζοντας επιδεικτικά τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών, στις πλάτες των χιλιάδων δημιουργών και δικαιούχων.
Για μια ακόμη φορά, το Υπουργείο Πολιτισμού με έναν συνεχόμενο πόλεμο κατά του Πολιτισμού, προσπαθεί σε ένα σχέδιο νόμου-οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να προσθέσει ένα άρθρο το οποίο αφαιρεί από τα πνευματικά δικαιώματα των Ελλήνων δικαιούχων μια ακόμη σημαντική πηγή ενός νόμιμου και πάγιου δικαιώματος, αυτού που αφορά στην “εύλογη αμοιβή”».
Μέχρι σήμερα αυτό που ισχύει αναφορικά με την υποχρέωση καταβολής πνευματικών δικαιωμάτων προς τους δημιουργούς, είναι ότι οι εισαγωγείς και παραγωγοί υποχρεούνται να καταβάλουν μια «εύλογη αμοιβή» για όλα τα τεχνικά μέσα και συσκευές που διατίθενται σε ιδιώτες, όπως και σε επιχειρήσεις/επαγγελματίες, καθώς αυτά χρησιμοποιούνται προς αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση, είτε άμεσα, είτε ύστερα από τη διάθεσή τους σε μεταγενέστερο χρόνο από τους επιχειρηματίες αυτούς σε ιδιώτες.
Με το νέο άρθρο 43 επιχειρείται η πλήρης κατάργηση της εύλογης αμοιβής υπέρ των δικαιούχων. Από 1ης Ιανουαρίου του 2023 παραχωρείται το δικαίωμα στους εισαγωγείς και παραγωγούς να μην περιλαμβάνουν καθόλου στις υπεύθυνες δηλώσεις τους το μεγαλύτερο μέρος των συσκευών και τεχνικών μέσων που εισάγουν ή παράγουν, απλά και μόνο με το πρόσχημα ότι τα πούλησαν σε νομικά πρόσωπα, χαρακτηρίζοντας τα ως επαγγελματικά.
«Το Υπουργείο Πολιτισμού και η υπουργός κα. Μενδώνη, στηρίζοντας εμφανώς τα συμφέροντα μεγάλων εταιρειών, δεν αφαιρεί μόνο την εύλογη αμοιβή μειώνοντας πάνω από το 60% της αποζημίωσης των δικαιούχων, αλλά καταστρατηγεί την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, την πάγια σχετική νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, του ΔΕΕ, καθώς και την απόφαση του Αρείου Πάγου (υπ’ αριθ. 2097/2013) που χαρακτηρίζει τη διάταξη του άρθρου 43 νομικά εσφαλμένη.
Η τακτική του ΥΠΠΟΑ να κλείνει το μάτι στις μεγάλες επιχειρήσεις, προσφέροντας τους την ευχέρεια να διαφύγουν των υποχρεώσεων τους με μια απλή υπεύθυνη δήλωση, όπως και η πάγια τακτική να κλείνει τις πόρτες και τα αυτιά στα κρίσιμα προβλήματα των ανθρώπων του Πολιτισμού, δεν θα συνεχιστεί» σχολιάζει η Σία Αναγνωστοπούλου, ζητώντας από το Υπουργείο Πολιτισμού να αποσύρει άμεσα το άρθρο 43 γιατί εάν ψηφιστεί «θα σημαίνει την πιο άνιση μεταχείριση και ανακατανομή σε τρεις – τέσσερις μεγάλες επιχειρήσεις, στις πλάτες των χιλιάδων δημιουργών και δικαιούχων».
Από τη μεριά του ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Πνευματικών Δικαιωμάτων, ΕΔΕΜ, σχολιάζει:
«Με τη διάταξη του άρθρου 43 του νέου νομοσχεδίου, δίδεται το δικαίωμα από 1.1.2023 στους εισαγωγείς και παραγωγούς να μην περιλαμβάνουν καθόλου στις υπεύθυνες δηλώσεις τους το μεγαλύτερο μέρος των συσκευών και τεχνικών μέσων που εισάγουν ή παράγουν, με την αιτιολογία ότι αυτά προορίζονται για επαγγελματική χρήση.
Αυτή η διάταξη διαταράσσει συθέμελα το σύστημα πληρωμής στους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης της εύλογης αμοιβής του άρθρου 18 ν. 2121/1993. Αν ισχύσει, θα προκαλέσει μεγάλη μείωση στα δικαιώματα που εισπράττουν οι πνευματικοί δημιουργοί από την εύλογη αμοιβή.
Η ΕΔΕΜ, σε συνεργασία με όλους τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης, θα χρησιμοποιήσει όλα τα θεσμικά και νομικά μέσα που διαθέτει για να αποσυρθεί άμεσα αυτή η διάταξη που επιχειρεί την ανατροπή όσων ίσχυαν έως σήμερα τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς στο δικαίωμα της εύλογης αμοιβής των δημιουργών».
