Εικόνα πλήρους παράλυσης παρουσιάζει το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) εδώ και μία εβδομάδα. Την Τετάρτη 14 Ιουνίου είχε ανακοινώσει ότι είχαν δεχθεί κυβερνοεπίθεση τα ηλεκτρονικά συστήματά του και το περιστατικό διερευνάται. Από τότε τίποτα δεν λειτουργεί, κυριολεκτικά, και καμία ενημέρωση δεν έχει γίνει.
Επί μία εβδομάδα «δεν διαθέτει ψηφιακό πρωτόκολλο σε κανονική λειτουργία, δεν έχει ιστοσελίδα, δεν λειτουργούν οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις (culture.gr) των υπηρεσιών και των υπαλλήλων, στο κεντρικό κτίριο της οδού Μπουμπουλίνας είναι απενεργοποιημένα όλα τα τηλέφωνα και δεν λειτουργεί το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο», αναφέρει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) σε σχετική ανακοίνωσή του, σημειώνοντας παράλληλα ότι το υπουργείο «δεν έχει μπει στον κόπο να ενημερώσει το συναλλασσόμενο κοινό και τους πολίτες, με αποτέλεσμα να μένουν έκθετοι οι υπάλληλοι και οι υπηρεσίες».
Το ΥΠΠΟΑ έχει παραλύσει αλλά κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι. Είναι δυνατόν τόσες μέρες μετά να μην έχει ευαισθητοποιηθεί κανείς από τη μία και να μην το έχουν πάρει χαμπάρι οι πολίτες από την άλλη; Π.χ. έγγραφα ή αιτήσεις πολιτών δεν διεκπεραιώνονται επειδή δεν υπάρχει πρωτόκολλο, πρόσβαση στο internet και συνεπώς email. Επιπλέον, τα τηλέφωνα δεν λειτουργούν διότι και αυτά είναι συνδεδεμένα με το Internet. Επομένως, καμία εξυπηρέτηση. Για ψηφιακές υπογραφές και ψηφιακά πρωτόκολλα ούτε λόγος.
Από τα «τέρατα» στη σιωπή
Λίγες εβδομάδες μετά τον σάλο που προκλήθηκε από την πτώση της τράπεζας θεμάτων του ΙΕΠ, η οποία αποδόθηκε ασμένως και άκριτα σε κυβερνοεπίθεση με τερατώδεις διαστάσεις από εκατομμύρια χρήστες και εκατοντάδες (σχεδόν όλες) χώρες, μια πραγματική κυβερνοεπίθεση συνέβη σε υπουργείο, το οποίο το νέκρωσε και κανείς δεν έχει ανακοινώσει τίποτα μία εβδομάδα μετά.
Αυτό προκαλεί πολλά ερωτήματα και αφήνει με απορία τον πολίτη του ψηφιακού κράτους του gov.gr και της κυβερνοασφάλειας για το κατά πόσο ασφαλής είναι αν δεν μπορεί να προστατέψει πρώτα και κύρια δομικούς και ευαίσθητους κόμβους της κρατικής μηχανής.
Η ανακοίνωση των αρχαιολόγων
Θα είχαμε ξεχάσει όλοι το σοβαρό αυτό περιστατικό –άλλωστε αυτή φαίνεται ότι είναι η επιθυμία τους– αν δεν μας το θύμιζε ο ΣΕΑ με ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα, Τετάρτη 21 Ιουνίου, στην οποία μάλιστα επισημαίνει το πρόβλημα αλλά προτείνει και λύσεις (για να μη λένε οι «ευαίσθητοι» αντισυνδικαλιστικοί νόες που ξερνούν χολή για την απουσία προτάσεων) προκειμένου να διευθετηθεί η εξυπηρέτηση των ταλαιπωρούμενων πολιτών, για τους οποίους αδιαφορεί η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ με την εκκωφαντική σιωπή της.
Γράφει λοιπόν ο ΣΕΑ τα ακόλουθα με τίτλο «Επείγουσα ενημέρωση προς τους πολίτες: Το ψηφιακό σύστημα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού βρίσκεται εκτός λειτουργίας για 7η μέρα»:
Την περασμένη Τετάρτη 14/6/2023 το ΥΠΠΟΑ εξέδωσε την εξής λιτή ανακοίνωση: “Απόπειρα παράνομης πρόσβασης στα ηλεκτρονικά συστήματα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού σημειώθηκε σήμερα το πρωί. Το περιστατικό διερευνάται από τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του #ΥΠΠΟΑ, σε συνεργασία με την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας. Έως τώρα δεν έχει διαπιστωθεί διαρροή δεδομένων, καθώς όλα τα συστήματα τέθηκαν προληπτικά εκτός λειτουργίας. Σε εξέλιξη βρίσκονται όλες οι αναγκαίες ενέργειες για την ταχεία αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας τους”.
Μία εβδομάδα μετά, το Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού δεν διαθέτει ψηφιακό πρωτόκολλο σε κανονική λειτουργία, δεν έχει ιστοσελίδα, δεν λειτουργούν οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις (culture.gr) των Υπηρεσιών και των υπαλλήλων, στο κεντρικό κτήριο της οδού Μπουμπουλίνας είναι απενεργοποιημένα όλα τα τηλέφωνα και δεν λειτουργεί το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, αλλά κανείς δεν έχει μπει στον κόπο να ενημερώσει το συναλλασσόμενο κοινό και τους πολίτες, με αποτέλεσμα να μένουν έκθετοι οι υπάλληλοι και οι Υπηρεσίες!
Ως Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ζητήσαμε από την υπηρεσιακή και την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ, με παράσταση στις 16/6/2023, να υπάρξει επίσημη ενημέρωση προς τους πολίτες και σαφείς οδηγίες στις Υπηρεσίες για το τι να κάνουν. Έχουν περάσει 5 μέρες και ακόμη τίποτε από τα δύο δεν έχει επιτευχθεί. Είναι απαράδεκτος ο τρόπος με τον οποίο υπάρχει πλήρης αδιαφορία για την έκθεση Υπηρεσιών και υπαλλήλων, αλλά και προσπάθεια να αποκρυβεί το τεράστιο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί!
Με σεβασμό στο προσωπικό της Διεύθυνσης Πληροφορικής που δίνει τιτάνιο αγώνα για να διορθώσει το πρόβλημα, είμαστε αναγκασμένοι να δηλώσουμε τα εξής:
-Την Τετάρτη 14/6/2023 πραγματοποιήθηκε κυβερνοεπίθεση στους υπολογιστές του κεντρικού κτιρίου του ΥΠΠΟΑ στην οδό Μπουμπουλίνας. Προκειμένου να διορθωθεί το πρόβλημα που προκάλεσε η κυβερνοεπίθεση, το κεντρικό σύστημα του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου, μέσω του οποίου στέλνονται στους πολίτες και στις δημόσιες υπηρεσίες ηλεκτρονικά έγγραφα, δεν λειτουργεί μέχρι σήμερα. Είναι προφανές ότι το σύστημα ήταν ανοχύρωτο σε μια τέτοιου είδους επίθεση, παρότι τέτοιες επιθέσεις δεν είναι καθόλου σπάνιο φαινόμενο στην εποχή μας και έχουν προηγηθεί και άλλοι δημόσιοι οργανισμοί που υπέστησαν παρόμοιες επιθέσεις (λχ ΕΛΤΑ).
-Δεν λειτουργούν επίσης τα υπηρεσιακά email των υπηρεσιών και των υπαλλήλων και ο ιστότοπος culture.gov.gr του ΥΠΠΟΑ. Ως εκ τούτου, έγγραφα ή αιτήσεις πολιτών που στέλνονταν στα email αυτά δεν έχουν παραληφθεί, ενώ οι πολίτες δεν το γνωρίζουν. Για κάποιες μέρες, μάλιστα, υπήρχαν Υπηρεσίες που δεν είχαν καν πρόσβαση στο ίντερνετ.
-Οι συνάδελφοι και συναδέλφισσες στο κτίριο της Μπουμπουλίνας βρίσκονται κανονικά στα γραφεία τους, αλλά τα τηλέφωνα δεν λειτουργούν για να εξυπηρετήσουν ή να ενημερώσουν τηλεφωνικά για το πρόβλημα.
-Οι περιφερειακές Υπηρεσίες, παρότι έχουν πρόσβαση στο ψηφιακό πρωτόκολλο, αδυνατούν να αποστείλουν έγγραφα με ψηφιακή υπογραφή μέσω του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου και προσπαθούν να βρουν λύσεις για να εξυπηρετήσουν τους πολίτες, με όποιο τρόπο μπορούν.
Με βάση τα παραπάνω, είναι σαφές ότι θα προκύψουν καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες στην εξυπηρέτηση των πολιτών, που δεν οφείλονται στους υπαλλήλους, οι οποίοι προσπαθούν να εξυπηρετήσουν με κάθε διαθέσιμο μέσο. Η υπηρεσιακή ιεραρχία και ηγεσία του ΥΠΠΟΑ προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρύψει το πρόβλημα κάτω από το χαλί, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, ενώ ενδιαφέρεται κυρίως να συνεδριάσουν τα Κεντρικά Συμβούλια, για να εξεταστούν υποθέσεις τις οποίες η ίδια έχει ιεραρχήσει ως “σημαντικές” για εξέταση λίγες μέρες πριν τις βουλευτικές εκλογές, την ίδια στιγμή που δεν ενδιαφέρεται για την ταλαιπωρία, ούτε καν για την ενημέρωση, των απλών πολιτών ή άλλων Υπηρεσιών που συναλλάσσονται με το ΥΠΠΟΑ.
Μέχρι να διορθωθεί το πρόβλημα, τίθενται επιτακτικά τα εξής άμεσα ζητήματα:
1. Να βγει άμεσα επίσημη ανακοίνωση από το ΥΠΠΟΑ που να εξηγεί τι ακριβώς συνέβη, ποιες ενέργειες έχουν γίνει και πόσος χρόνος αναμένεται να χρειαστεί για την επίλυσή του, για να ενημερωθούν οι πολίτες και τα άλλα Υπουργεία.
2. Να δοθεί οδηγία στις Υπηρεσίες να στέλνουν εξερχόμενα έγγραφα με φυσική υπογραφή και σφραγίδα (με αριθμό πρωτοκόλλου από το ψηφιακό πρωτόκολλο), όπως ορίζει ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας (ισχύς δημοσίων εγγράφων), για όσο διάστημα διαρκεί το πρόβλημα, ώστε να εξυπηρετούνται οι πολίτες.
3. Να δημιουργηθούν από το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής νέες προσωρινές ηλεκτρονικές διευθύνσεις των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, και να ανακοινωθούν στο συναλλασσόμενο κοινό, μέχρι να επανέλθουν τα υπηρεσιακά email culture.gr.
Τα προσωπικά email των υπαλλήλων δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται για την αποστολή υπηρεσιακών εγγράφων. Προφανώς δεν αποτελεί σοβαρή υπηρεσιακή λύση το να λειτουργήσουν δημόσιες υπηρεσίες με ηλεκτρονικές διευθύνσεις από ιδιωτικές πλατφόρμες παρόχων, όπως έχει ζητηθεί από την υπηρεσιακή ιεραρχία!
Προοπτικά πρέπει επίσης να τεθούν επιπλέον τα εξής ζητήματα:
1. Ποια είναι η ασφάλεια των ψηφιακών συστημάτων; Τι είχε προβλεφθεί και τι πρόκειται να προβλεφθεί για να μην ξαναζήσουμε την ίδια παράλυση στο μέλλον;
2. Πώς διαφυλάσσεται το ηλεκτρονικό αρχείο των Υπηρεσιών και η υπηρεσιακή μνήμη του ΥΠΠΟΑ;
3. Πώς διαφυλάσσονται τα προσωπικά δεδομένα υπαλλήλων και πολιτών στην εποχή της ψηφιακής μετάβασης;
4. Γιατί δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης; Τι προβλέψεις θα υπάρξουν για το ΥΠΠΟΑ και το λοιπό δημόσιο ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ακόμη κι αν υπάρχει δυσλειτουργία των ψηφιακών συστημάτων;
Αποδεικνύεται περίτρανα ότι τόσο το ΥΠΠΟΑ, όσο και όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί οφείλουν να έχουν ένα ασφαλές plan B σε περίπτωση που δεν μπορεί να λειτουργήσει το ψηφιακό τους σύστημα επικοινωνίας. Αλλιώς, η ψηφιακή μετάβαση που σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί καλύτερα και ταχύτερα την επικοινωνία του δημοσίου με τους πολίτες, καταλήγει στις καταστάσεις που σήμερα βιώνουμε στο ΥΠΠΟΑ!
Ελλείψει ανακοίνωσης από το ΥΠΠΟΑ, παρακαλούνται οι συνάδελφοι να αποστέλλουν την παρούσα ανακοίνωση ως αποδεικτικό του προβλήματος στο συναλλασσόμενο κοινό.
