Τέσσερα πρόσωπα επί σκηνής και ένα πίσω από τις κουρτίνες, στο παρασκήνιο, είναι οι βασικοί πρωταγωνιστές της υπόθεσης που εξελίσσεται σε θρίλερ με δύο πιθανά φινάλε: τη θριαμβευτική επανεκλογή ή την ταπεινωτική ανατροπή του Ντόναλντ Τραμπ.
Το σενάριο διαδραματίζεται μεν στην Ουάσινγκτον, αλλά με φόντο την Ουκρανία, μια χώρα που χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση των δυτικών συμφερόντων έναντι της Ρωσίας αλλά και του Τραμπ έναντι των πολιτικών του αντιπάλων.
Πρωταγωνιστής είναι, φυσικά, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος φέρεται να έχει θέσει σε εφαρμογή το ύποπτο «σχέδιο Ουκρανία». Στόχος είναι να στιγματίσει ηθικά και να θέσει εκτός μάχης τον πιθανό αντίπαλό του στις προεδρικές εκλογές που θα γίνουν τον Νοέμβριο του 2020. Πρόκειται για τον δεύτερο πρωταγωνιστή, τον 76άχρονο Τζο Μπάιντεν, πρώην αντιπρόεδρο της χώρας και επικρατέστερο διεκδικητή του προεδρικού χρίσματος των Δημοκρατικών.
Ο Βολοντιμίρ Ολεξάντροβιτς Ζελένσκι, 41 ετών, είναι στην πραγματικότητα άνθρωπος του θεάτρου. Κωμικός και σεναριογράφος, ήταν πρωταγωνιστής τηλεοπτική σειράς με τίτλο «Υπηρέτης του λαού» που είχε μεγάλη επιτυχία στη χώρα του την Ουκρανία. Αυτή την επιτυχία αξιοποίησε, ίδρυσε το 2018 πολιτικό κόμμα με τον ίδιο τίτλο και τον περασμένο Απρίλιο εκλέχτηκε πρόεδρος της Ουκρανίας.
Περίπου δύο μήνες μετά την εκλογή του στο προεδρικό αξίωμα, στις 25 Ιουλίου, ο Ζελένσκι δέχτηκε τηλεφώνημα από τον Τραμπ. Ούτε λίγο ούτε πολύ και με λίγες κουβέντες ο Αμερικανός πρόεδρος εκβίασε τον Ζελένσκι για να μεταβληθεί σε υπηρέτη ξένων συμφερόντων. Να βρει στοιχεία εις βάρος του νιού Μπάιντεν ικανά να αμαυρώσουν τον πατέρα Μπάιντεν.
Ο 49χρονος Χάντερ Μπάιντεν, το τέταρτο επί σκηνής πρόσωπο, είναι επενδυτής και δικηγόρος ειδικευμένος σε θέματα διεθνών επιχειρήσεων. Ορισμένες εξ αυτών έχουν δραστηριότητες στην Ουκρανία. Ο Αμερικανός πρόεδρος ζητά μια «χάρη» από τον Ζελένσκι: να φροντίσει ώστε η ουκρανική Δικαιοσύνη να νεκραναστήσει μια έρευνα που μπήκε στο αρχείο. Αφορά την εταιρεία φυσικού αερίου Burisma Holdings (θυγατρική offshore με έδρα τη… φιλόξενη Λεμεσό) η οποία ανήκει στον Ουκρανό ολιγάρχη και φιλορώσο πρώην υπουργό Μίκολα Ζλοτσέφσκι.
50.000 άνετα δολάρια τον μήνα
Ο Μπάιντεν υιός έβγαζε 50.000 άνετα δολάρια τον μήνα ως μέλος του ΔΣ της ουκρανικής εταιρείας το 2016, περίοδο για την οποία η εταιρεία ελέγχθηκε για σκάνδαλα και κακοδιαχείριση.
Λίγες ημέρες πριν από το τηλεφώνημα με τον Ζελένσκι ο Τραμπ είχε παγώσει στρατιωτική βοήθεια ύψους 391 εκατομμυρίων δολαρίων προς την Ουκρανία. «Ως διά μαγείας» αυτό το πακέτο βοήθειας απελευθερώθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις.
Το όνομα του πέμπτου προσώπου της υπόθεσης, αυτού που έδρασε στο παρασκήνιο, δεν είναι ακόμη γνωστό. Πρόκειται για έναν μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος ο οποίος κατέθεσε καταγγελία για όλα αυτά με στοιχεία στον γενικό επιθεωρητή των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ Μάικλ Ατκινσον.
Ο Ατκινσον, ο οποίος έχει διοριστεί σε αυτήν τη θέση από τον ίδιο τον Τραμπ, έκρινε την καταγγελία «αξιόπιστη και ανησυχητική». Τη θεώρησε επίσης «κατεπείγουσα» και άρχισε τη διαδικασία ώστε να ενημερωθεί το Κογκρέσο.
Πήγαν να θάψουν την καταγγελία
Ωστόσο ο προϊστάμενός του και επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Τζόζεφ Μαγκουάιρ έθαψε την καταγγελία και δεν κατέθεσε αντίγραφο της αναφοράς στο Κογκρέσο. Το θέμα όμως είχε φτάσει στα μέσα ενημέρωσης. Πρώτη το δημοσίευσε η εφημερίδα «Washington Post», η οποία άρχισε να διερευνά το θέμα του μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος και να βρίσκει την άκρη του νήματος: την τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι που έγινε στις 25 Ιουλίου.
Ενα ακόμη πρόσωπο που θα μπορούσε να μπει στον κατάλογο των πρωταγωνιστών αυτής της υπόθεσης είναι η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών και στέλεχος του Δημοκρατικού Κόμματος Νάνσι
Πελόζι. Εως τώρα από άλλα θέματα που βαραίνουν τον Τραμπ δεν προέκυψαν επαρκή στοιχεία ώστε να τον παραπέμψει με αίτημα την καθαίρεση από το προεδρικό αξίωμα. Οι Ρώσοι χάκερ και η παρέμβασή τους στις αμερικανικές εκλογές του 2016, η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και η κατηγορία της παρακώλυσης της Δικαιοσύνης αναφορικά με τις κινήσεις του Τραμπ κατά τη διάρκεια των ερευνών που γίνονταν εις βάρος του συνοδεύτηκαν με σοβαρότατα στοιχεία τα οποία ο ίδιος απαξίωνε και απαξιώνει συστηματικά χαρακτηρίζοντάς τα fake news, σε ένα γαϊτανάκι προσβολών και οργισμένων tweets.
Η Πελόζι –και μαζί της η πολιτική ελίτ των Δημοκρατικών– εκτιμά ότι παραβιάζεται μια βασική αρχή της αμερικανικής πολιτικής ζωής: η ανάμειξη ξένων κυβερνήσεων στην προεκλογική διαδικασία.
Το επίμαχο απόσπασμα
«Γίνεται πολύς λόγος για τον γιο του Μπάιντεν, ότι ο Μπάιντεν σταμάτησε τη δίωξη (σ.σ.: εναντίον της εταιρείας φυσικού αερίου Burisma Holdings) και πολλοί άνθρωποι θέλουν να μάθουν γι’ αυτό. Αρα ό,τι κάνετε με τον γενικό εισαγγελέα θα είναι καλό. […] Ο Μπάιντεν κυκλοφορούσε και παινευόταν ότι αυτός σταμάτησε τη δίωξη. Οπότε, αν μπορείτε, να το κοιτάξετε. Μου φαίνεται απαίσιο…». Ο Τραμπ μιλώντας στο τηλέφωνο με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι στις 25 Ιουλίου 2019, σύμφωνα με την περίληψη της συνομιλίας που έδωσε στη δημοσιότητα ο Λευκός Οίκος.
«Προδοσία, δωροδοκία ή άλλα εγκλήματα και παραπτώματα»
Σύμφωνα με το αμερικανικό σύνταγμα ένας πρόεδρος μπορεί να κατηγορηθεί και να παραπεμφθεί για τους ακόλουθους λόγους: προδοσία, δωροδοκία ή άλλα εγκλήματα και παραπτώματα. Για την προδοσία και τη δωροδοκία μπορεί να υπάρξουν χειροπιαστές αποδείξεις και μαρτυρικές καταθέσεις. Ομως τα «άλλα εγκλήματα και παραπτώματα» κινούνται σε θολό τοπίο, διότι στο σύνταγμα δεν ορίζονται επακριβώς οι έννοιες των λέξεων «έγκλημα» και «παράπτωμα». Μένει έτσι το πεδίο ελεύθερο για ατέρμονες νομικές ερμηνείες και επικοινωνιακές μάχες στο πεδίο της προπαγάνδας και της χειραγώγησης της κοινής γνώμης.
Δύο πρόεδροι των ΗΠΑ έως σήμερα, ο Αντριου Τζόνσον και ο Μπιλ Κλίντον, έχουν παραπεμφθεί και οδηγήθηκαν στο ειδικό δικαστήριο της Γερουσίας όπου αθωώθηκαν. Αλλος ένας, ο διαβόητος Ρίτσαρντ Νίξον, παραιτήθηκε πριν από τη βέβαιη παραπομπή.
Ο Αντριου Τζόνσον ήταν αντιπρόεδρος, ανήκε στο Δημοκρατικό Κόμμα και ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ το 1865, μετά τη δολοφονία του Ρεπουμπλικάνου προέδρου Λίνκολν. Το 1868 παραπέμφθηκε επειδή έπαψε από τα καθήκοντά του τον υπουργό Αμυνας Εντουιν Στέιντον, υποστηρικτή της παροχής αυξημένων πολιτικών δικαιωμάτων στους Αφροαμερικανούς των νότιων πολιτειών. Η αθωωτική απόφαση πάρθηκε κατά πλειοψηφία με μία ψήφο διαφορά. Ηταν ο μόνος πρόεδρος που δεν είχε πάει καν σχολείο, διδάχθηκε γραφή και ανάγνωση από τη σύζυγό του. Θεωρείται από τους χειρότερους προέδρους στην Ιστορία. Ο Ρίτσαρντ Νίξον το 1974 κατηγορήθηκε ως ηθικός αυτουργός στο σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ. Πρόκειται για υποκλοπή συνομιλιών με την τοποθέτηση μικροφώνων στα κεντρικά γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος που αποκάλυψε η εφημερίδα «Washington Post». O Ρεπουμπλικάνος Νίξον παραιτήθηκε προτού φτάσει το θέμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων καθώς ήταν σαφές ότι εκτός από τους Δημοκρατικούς και ένας μεγάλος αριθμός Ρεπουμπλικάνων γερουσιαστών θα ψήφιζε την παραπομπή του. Τον διαδέχτηκε ο αντιπρόεδρος Τζέραλντ Φορντ.
Το 1998 ο Δημοκρατικός Μπιλ Κλίντον βρέθηκε κατηγορούμενος ενώπιον του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου διότι είπε ψέματα για την «ανάρμοστη» σεξουαλική σχέση του με την ασκούμενη στον Λευκό Οίκο Μόνικα Λιουίνσκι. Είπε ενώπιον εκατομμυρίων τηλεθεατών την περίφημη φράση: «Δεν τη γνωρίζω αυτή την κυρία Λιουίνσκι». Η Βουλή των Αντιπροσώπων άσκησε κατηγορίες σε δύο σημεία: ψευδορκία και παρακώλυση της Δικαιοσύνης. Τον Φεβρουάριο του 1999, 13 μήνες αφότου είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο, ο Κλίντον ζήτησε δημοσίως συγγνώμη, απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες και ολοκλήρωσε και τη δεύτερη θητεία του.
Τζέφρι Καμπασέρβις – Διευτυντής πολιτικών σπουδών του Niscanen Center στην Ουάσιγκτον
«Θα τρέχουν σκυφτοί σε πεδία μάχης»
«Με το βλέμμα στις εκλογές του 2020 το ουκρανικό σκάνδαλο μάλλον θα κάνει πολλούς Ρεπουμπλικάνους να τρέχουν σκυφτοί σε πεδία μάχης, σε θέσεις μη υπερασπίσιμες. Αν συμφωνήσουν ότι οι πράξεις του προέδρου είναι αξιόποινες, θα αποξενωθούν από την οργισμένη βάση του κόμματος που τον στηρίζει. Αν κάνουν προεκλογικό αγώνα υπερασπιζόμενοι τον πρόεδρο, θα χάσουν τη μετριοπαθή πλειοψηφία των ψηφοφόρων σε πολιτείες-κλειδιά με εύπορους και μορφωμένους αστικούς πληθυσμούς. Αυτές οι πολιτείες γύρισαν την πλάτη στον Τραμπ στις ενδιάμεσες εκλογές του 2018 και ίσως κρίνουν τις προεδρικές εκλογές».
Τζον Φ. Χάρις – Δημοσιογράφος, συνιδρυτής του πολιτικού ιστότοπου Politico
«Εσύ με ποιανού το μέρος είσαι;»
«Η κατάσταση θυμίζει περισσότερο Νίξον το 1974 παρά Κλίντον το 1998. Ολα εξαρτώνται από το κύμα υποστήριξης στον Τραμπ, που τον έφερε στην εξουσία, που αδιαφόρησε για τις σεξιστικές ατάκες του τύπου “Πιάσ’ τες από το μ…” και παρέμεινε ισχυρό παρά την παρέλαση παραιτηθέντων και απολυθέντων συνεργατών του προέδρου όπως καταγράφηκε στην έκθεση Μιούλερ. Το κύμα αυτό φουσκώνει λόγω της ικανότητας του Τραμπ να ανθεί πολιτικά θέτοντας το παλιό, γνωστό ερώτημα στους πιστούς οπαδούς του: “Εσύ με ποιανού το μέρος είσαι;”»
