Πήραμε τους δρόμους και επισκεφτήκαμε δισκάδικα και μιλήσαμε με γνωστούς συλλέκτες και εμπόρους βινυλίων για την ιστορία των δίσκων και τους λόγους για τους οποίους, στην ψηφιακή εποχή, πολλοί επιμένουν στο βινύλιο.
Τρίτη μεσημέρι και στο Μοναστηράκι στην οδό Ηφαίστου, στην καρδιά της υπαίθριας αγοράς, μπορείς να βρεις ό,τι λαχταρά η ψυχή σου. Στις στοές, ανάμεσα σε αναμνηστικά σουβενίρ και αμήχανα τσολιαδάκια, χτυπάει η καρδιά του βινυλίου. Οταν στις αρχές της δεκαετίας του ’80 εμφανίστηκε στη μουσική βιομηχανία η καινοτομία του συμπαγούς δίσκου ή CD, όπως είναι ευρέως γνωστό, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να παραδώσουν τα σκήπτρα στην ψηφιακή εποχή. Κι όμως, το βινύλιο όχι μόνο δεν εξαφανίστηκε αλλά άντεξε και τα τελευταία χρόνια μπορούμε να πούμε πως παραμένει κυρίαρχος του παιχνιδιού.
«Ερχονται δεκατετράχρονοι πιτσιρικάδες»
Στον αριθμό 20 της Ηφαίστου βρίσκεται ένα κατάστημα που κάθε «βινυλιάς» οφείλει να γνωρίζει. Ο λόγος για το δισκάδικο του Ζαχαρία. Από το 1993, όταν και άνοιξε, έχουν περάσει όλοι οι συλλέκτες της Αθήνας. Οπως μου εξηγεί, στο μαγαζί βλέπεις και εφήβους 14-16 ετών αλλά και τουρίστες που κάθε φορά που έρχονται Ελλάδα περνούν να δουν τι νέο υπάρχει: «Είναι αστικός μύθος πως μόνο οι συλλέκτες ενδιαφέρονται για το βινύλιο. Καθημερινά στο μαγαζί μπαίνουν πάνω από εκατό άνθρωποι που είτε ψάχνουν συγκεκριμένους τίτλους είτε έρχονται γιατί βρίσκουν κάτι που δεν το έχουν σκεφτεί. Ερχονται πιτσιρικάδες 14 ετών και ζητούν Doors, Nirvana αλλά και Τέιλορ Σουίφτ και ελληνική χιπ χοπ. Υπάρχουν τουρίστες που μας παίρνουν τηλέφωνο να μας ενημερώσουν πως θα έρθουν στην Ελλάδα για διακοπές και πως αναζητούν συγκεκριμένες εκδόσεις».
Οση ώρα μού μιλά ο Ζαχαρίας από τα μεγάφωνα ακούγονται οι War και ένας κύριος κοιτάζει με προσήλωση έναν δίσκο. Οπως μαθαίνω αργότερα, πρόκειται για έναν πολύ γνωστό συλλέκτη, τον Ακη, με πάνω από 20.000 δίσκους στη συλλογή του.
Τους τοίχους του κοσμούν αφίσες, μεταξύ των οποίων και το κλασικό εξώφυλλο του Abbey Road των Beatles, που τράβηξε ο φωτογράφος Ιαν Μακμίλαν. Με περηφάνια ο Ζαχαρίας μού δείχνει έναν χρυσό δίσκο των Guns N’ Roses. Πρόκειται για το «Use your illusion», που συνολικά στις ΗΠΑ έχει πουλήσει πάνω 5.000.000 αντίτυπα. Οταν τον ρωτώ για ποιο λόγο προτιμά το βινύλιο από το CD, η απάντησή του έρχεται με μια μικρή αναδρομή: «Εχω περάσει μια ζωή μέσα στους δίσκους. Ξεκίνησα το ’89 με κούτες στον δρόμο και τώρα δουλεύουμε κοντά 15 άτομα στο μαγαζί. Στη στοά μπήκα το ’93, ακούω σχεδόν τα πάντα, αλλά μου αρέσουν πολύ τα 60s και τα 70s. Σκέψου ένα βιβλίο που το διαβάζεις από τον υπολογιστή. Σκέψου τώρα να το κρατάς στα χέρια σου και να γυρίζεις τις σελίδες, να το μυρίζεις. Αυτή είναι η απάντηση στην ερώτησή σου γιατί αγαπάω το βινύλιο».
Το βινύλιο ήταν επανάσταση
Λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκεται ο Mr. Vinylios του Δημήτρη Ψυχογιού και του Γιάννη Μαύρου. Για τον πρώτο η μεγάλη ανατροπή στη μουσική έγινε την τριετία 19661969, τότε που το κίνημα του χιπισμού, ο Μάης του ’68 και το Γούντστοκ καθόρισαν τη σύγχρονη μουσική: «Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στην Ελλάδα έχουμε τους δίσκους γραμμοφώνου των 78 στροφών, όπου σε κάθε πλευρά γράφεται μόνο ένα τραγούδι. Στην Αμερική ο Ελβις Πρίσλεϊ, εδώ τα ρεμπέτικα των 45 στροφών, για να φτάσουμε στα 80s και στα CD που κατέστρεψαν τη μουσική. Το βινύλιο δεν είναι μόνο χρηστικό προϊόν. Υπάρχουν εξώφυλλα που είναι έργα τέχνης. Το βινύλιο ήταν επανάσταση, όχι μόνο γιατί τεχνικά είναι πολύ ανώτερο, αλλά επειδή υπάρχει μια ολόκληρη κουλτούρα γύρω από αυτό. Είμαστε στην εποχή που δεν θέλουν να νιώθουμε τίποτα και όλα είναι κέρδος. Το ίδιο είναι να βλέπεις έναν πίνακα στο ίντερνετ και το ίδιο είναι να τον βλέπεις από κοντά;».
Το έγκλημα των εταιρειών
Πάνω από τους πάγκους του Mr. Vinylios πιάνω συζήτηση με τον συλλέκτη και δημοσιογράφο Παναγιώτη Παναγόπουλο, ο οποίος χαρακτηρίζει «έγκλημα» αυτό που συνέβη με τη μουσική βιομηχανία και το βινύλιο: «Το μάρκετινγκ και το κέρδος είναι οι λόγοι που κυκλοφόρησαν οι εταιρείες το CD, το οποίο ποτέ δεν μπόρεσε να φτάσει το βινύλιο. Στη δεκαετία του ’90 οι εταιρείες δεν είχαν κανένα φίλτρο σε ποιους θα κάνουν συμβόλαιο, γιατί πολύ απλά το CD ήταν πολύ φτηνό, οπότε και ένας να έκανε επιτυχία έσωζε όλη την παρτίδα. Καλλιτέχνες της μίας σεζόν, τότε ήταν που ξεκίνησαν και τα ριάλιτι τραγουδιών. Χίλια αντίτυπα σε CD μπορεί να σου κοστίσουν 600 ευρώ. Το CD το ξεκίνησαν από 8 bytes, το πήγαν 16, μετά 32, 64 bytes και προχώρησαν, χωρίς όμως ποτέ να μπορέσουν να φτάσουν το βινύλιο που γράφει σε άπειρα bytes». Οπως λέει, το βινύλιο είναι ψυχοακουστικό και διευκρινίζει: «Μπορεί το αυτί σου να μην αντιλαμβάνεται τις διαφορές εκείνη τη στιγμή, αλλά τις αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλός σου. Είναι έγκλημα αυτό που έκαναν οι εταιρείες στη μουσική. Εχεις μπροστά σου τον άνθρωπό σου και, αντί να τον αγκαλιάσεις, του στέλνεις μήνυμα και του λες πως θέλεις να τον αγκαλιάσεις. Καταλαβαίνεις τώρα τη διαφορά;».
Η συζήτησή μας διακόπτεται γιατί μόλις ήρθε ο νέος δίσκος του Λεξ. Οπως μου εκμυστηρεύεται, σε λίγες μέρες θα γίνει ανάρπαστος, όπως και της Μποφίλιου που παρέλαβε πριν από λίγες μέρες.
