Το Τσερνόμπιλ, ο τελικός και η λογοκρισία της ΕΡΤ

Ο νέος συναγερμός λόγω πυρκαγιάς κοντά στο πυρηνικό εργοστάσιο ξύπνησε μνήμες από το 1986

Ο νέος συναγερμός που σήμανε στο Τσερνόμπιλ λόγω πυρκαγιάς σε δασική έκταση κοντά στο παλιό πυρηνικό εργοστάσιο, η οποία προκάλεσε αύξηση των επιπέδων της ραδιενέργειας στην περιοχή, πέρα από την παγκόσμια ανησυχία για το νέο κίνδυνο, ξύπνησε και μνήμες από το τραγικό παρελθόν. Τότε που στις 26 Απριλίου του 1986 η φονική έκρηξη στον αντιδραστήρα 4 του πυρηνικού εργοστασίου στα ουκρανικά εδάφη προκάλεσε παγκόσμια καταστροφή και πανικό και στοίχισε τη ζωή πολλών ανθρώπων…

Από τις σούβλες στα σουπερμάρκετ

Στην Ελλάδα δύο μέρες μετά το συμβάν ξεκινούσε η Μεγάλη Εβδομάδα και όλοι βρίσκονταν εν μέσω προετοιμασιών για το Πάσχα. Η είδηση για το πυρηνικό δυστύχημα γίνεται γνωστή στα φύλλα των εφημερίδων τη Μ. Τρίτη σε μονόστηλο. Ουδείς δίνει σημασία, παρά μόνο μετά το Πάσχα, όταν και όλοι τρέχουν –όπως και τώρα με τον κορονοϊό– και αδειάζουν τα ράφια των σουπερμάρκετ…

Ομως αν στην Ελλάδα άργησαν να μάθουν για την καταστροφή, στο εξωτερικό οι περισσότεροι γνώριζαν από την πρώτη στιγμή τι είχε συμβεί. Μεταξύ αυτών και ένας Ελληνας, ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος, ο οποίος έτυχε να βρίσκεται στη Λιόν εκείνες τις μέρες, απεσταλμένος της ΕΡΤ για την περιγραφή του τελικού του Κυπέλλου Κυπελλούχων (Ντιναμό Κιέβου – Ατλέτικο Μαδρίτης 3-0). Στο βιβλίο του «Παιχνίδι χωρίς όρια» ο Σωτηρακόπουλος αναφέρει πώς έζησε εκείνες τις μέρες καθώς και το τι είπε στον πρόλογο της περιγραφής του τελικού αλλά… δεν μεταδόθηκε από την κρατική τηλεόραση:

«Οι σχολιαστές από διάφορα μέρη είχαν πια φτάσει παραμονή του τελικού για την καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου των δύο προπονητών, όταν ο Βέλγος αθλητικογράφος Ρικ ντε Σάντλερ γύρισε συνωμοτικά προς το μέρος μας. “Ποιος θα ρωτήσει για το περιστατικό του Τσερνόμπιλ;”. Αμηχανία. Ενας Ολλανδός συνάδελφος έγειρε μπροστά. Κοίταξε τον Ενιο Βιτάντσα, τον πολύπειρο Ιταλό σχολιαστή της RAI και τον ρώτησε: “Ποιο Τσερνόμπιλ;”. Ανακούφιση. Υπήρχε και άλλος που δεν ήξερε τι έλεγαν, άρα δεν ήμουν ο μόνος. Η έκπληξή μου, όμως, ήταν πως ξαφνικά και άλλοι κοιτούσαν με την ίδια απορία. Ο Αγγλος, ο Τούρκος, ο Γερμανός! Τότε ο Γάλλος Τιερί Ρολάν, άλλη εμβληματική φυσιογνωμία στον χώρο μας, έστρεψε το βλέμμα του και κρατώντας την εφημερίδα του, μας έδειξε ένα μικρό κομμάτι στην πρώτη σελίδα. Περίπου 250 λέξεις… Μιλούσε για την έκρηξη ενός αντιδραστήρα στην Ουκρανία, με φήμες που έκαναν λόγο για πολλούς νεκρούς! Σαστίσαμε. Τι ήταν αυτό; Πώς δεν είχε πάρει έκταση; Πώς και δεν το έπαιζαν τα δελτία ειδήσεων; “Και πότε συνέβη;” ψέλλισε ο Γερμανός. “Πριν από τρεις μέρες. Το κρύβουν, αλλά δεν θα μπορέσουν για πολύ” ήταν τα λόγια του Ντε Σάντλερ…».

«Ενας αξιωματικός του Σοβιετικού Στρατού, αγέρωχος δίπλα στην πόρτα, προχώρησε ζητώντας τον λόγο. “Ο κύριος Λομπανόφσκι δεν θα ήθελε να σχολιάσει οτιδήποτε σχετικό με το ατυχές συμβάν του Τσερνόμπιλ”. Η φωνή του ακούστηκε ανατριχιαστική, βγαλμένη από ταινίες του Χόλιγουντ με θέμα τον Ψυχρό Πόλεμο!».

Η εισαγωγή που λογοκρίθηκε

Και συνεχίζει ο Χρ. Σωτηρακόπουλος: «Το ματς διεξαγόταν την ίδια ώρα με την περιφορά του Επιταφίου στην Ελλάδα, Μεγάλη Παρασκευή. Συνεπώς προγραμματίστηκε να μεταδοθεί το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου σε μαγνητοσκόπηση. Ως αφελής ξεκίνησα με πρόλογο που αφορούσε την είδηση! Μίλησα για τον τραγικό συμβάν και αναφέρθηκα στην προσπάθεια των Σοβιετικών να καλύψουν το θέμα. Αθελά μου, αν το ματς ήταν σε απευθείας μετάδοση, θα δημιουργούσα μίνι… κυβερνητική κρίση! Και αμφιβάλλω αν θα ξαναπερνούσα ποτέ απέξω από τηλεοπτικό στούντιο. Το ότι το ματς ήταν μαγνητοσκοπημένο έδωσε τη λύση. Στην Αγία Παρασκευή “έκοψαν” όλο το κομμάτι του προλόγου και η σύνδεση με το Ζερλάν ξεκίνησε με τη σέντρα!

[…] Επιστρέφοντας στην Αθήνα, οριακά λίγο πριν από την Ανάσταση συνειδητοποίησα πως κανείς δεν ήξερε κάτι! Ο ταξιτζής, ο περιπτεράς, ο πατέρας μου, οι κολλητοί μου φίλοι! Oπως στους εφιάλτες που τρέχεις και είσαι πάντα στο ίδιο σημείο, ένιωθα σα να μιλούσα άλλη γλώσσα. Πέρασαν ακόμα 48 ώρες για να πληροφορηθεί ο λαός αυτό που στην Ευρώπη γνώριζαν από μέρες…».