Πριν λίγο καιρό βρέθηκα στη Λάρισα για να παρακολουθήσω στην Κεντρική Σκηνή- «Κώστας Τσιάνος» του Θεσσαλικού Θεάτρου την παράσταση «Ο Επιθεωρητής» σε σκηνοθεσία της Καλλιτεχνικής Διευθύντριας του θεάτρου, Κυριακής Σπανού.
Η σκηνοθέτρια, η οποία βρίσκεται στο τιμόνι του τα τελευταία χρόνια 5 χρόνια, έχει καταφέρει μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα να δώσει νέα πνοή στο περιφερειακό Θέατρο της Λάρισας. Επιλέγοντας παραστάσεις με κριτήριο κυρίως την καλλιτεχνική επιτυχία, ανεβάζοντας παραγωγές από ένα ποικίλο ρεπερτόριο (ενδεικτικά: «Το Χώμα βάφτηκε Κόκκινο», «Ο Γλάρος», «Η Στέλλα με τα Κόκκινα γάντια», «Ο Καλός Άνθρωπος του Σετσουάν») που δεν ακολουθεί πάντα την πεπατημένη, έχοντας συστήσει για πρώτη φορά την Πειραματική Σκηνή με παραστάσεις που έχουν προκαλέσει συζητήσεις («F*ck Strindberg», «Dogville») η κ. Σπανού είναι μια γυναίκα που πρωτίστως αγαπά την τέχνη του θεάτρου και έχει όρεξη και θέληση να πάει το Θεσσαλικό Θέατρο ένα βήμα πιο πέρα. Aξίζει να αναφέρουμε ότι στο πλαίσιο εξωστρέφειας, που υποστηρίζει ιδιαίτερα η Καλλιτεχνική Διευθύντρια, στο Φεστιβάλ Πειραματικού Θεάτρου στο Βιετνάμ το 2019, το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο της Λάρισας βραβεύτηκε για το έργο «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο» με το βραβείο σκηνοθεσίας και τέσσερα βραβεία υποκριτικής».
Λίγα λόγια για τη σημαντική ιστορία του Θεσσαλικού Θεάτρου
Το Θεσσαλικό Θέατρο ιδρύθηκε το 1975 όταν η Άννα Βαγενά μαζί με τον Κώστα Τσιάνο και τον Γιώργο Ζιάκα -όλοι τους Λαρισαίοι που χρόνια δούλευαν στην Αθήνα- με το όραμα της επιστροφής και της αποκέντρωσης, άρχισαν τις πρώτες συζητήσεις. Το πρώτο Περιφερειακό Θέατρο στην Ελλάδα είναι πια γεγονός. 152 ιδρυτικά μέλη, ανάμεσά τους είναι: ο Μάνος Χατζηδάκις, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, η Δήμητρα Γαλάνη, ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος και πολλοί Λαρισαίοι, που με την παρουσία τους εκφράζανε τη βούληση και την προσπάθεια μιας πόλης και μιας περιοχής. Χωρίς καμία επιχορήγηση του κράτους ή του Δήμου, για οκτώ χρόνια, όργωσε κυριολεκτικά τον Θεσσαλικό κάμπο και σκαρφάλωσε στα πιο απομακρυσμένα ορεινά χωριά! Το καλοκαίρι του 1988 η παράσταση της «Ηλέκτρας» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Κώστα Τσιάνου θα οδηγήσει για πρώτη φορά το Θεσσαλικό Θέατρο στην Επίδαυρο. Το όνομα του Κώστα Τσιάνου σχεδόν ταυτίστηκε με το Θεσσαλικό Θέατρο μιας και είναι ο μακροβιότερος Καλλιτεχνικός Διευθυντής, ολοκληρώνοντας τελικά τη θητεία του το 2016.
Όλα αυτά τα χρόνια το Θεσσαλικό Θέατρο έχει καταφέρει να ξεχωρίσει για τις ποιοτικές παραγωγές του, ενώ σημαντικοί καλλιτέχνες έχουν αναδειχθεί μέσα από τους κόλπους του.
«Χωρίς Περιφέρεια δεν υπάρχει Κέντρο»
Η Κυριακή Σπανού μιλάει στο Documento για τις προκλήσεις και τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει (όπως η σοβαρή υποστελέχωση), για τον σημαντικό ρόλο των ΔΗΠΕΘΕ στην Περιφέρεια, για τη σχέση που έχει αναπτύξει το Θεσσαλικό Θέατρο με την τοπική κοινωνία της Λάρισας και πολλά άλλα.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε από την αρχή της θητείας σας ως καλλιτεχνική Διευθύντρια του Θεσσαλικού Θεάτρου;
Η πρώτη μεγάλη πρόκληση ήταν να βρω την ισορροπία μεταξύ ενός νέου στίγματος για το Θεσσαλικό Θέατρο και της συνέχειας του έργου που γινόταν. Καλλιτεχνικά αυτό σηματοδοτήθηκε από το πρώτο έργο της Κεντρικής Σκηνής που σκηνοθέτησα εγώ, «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο» που αναφέρεται στους αγώνες του Θεσσαλικού Κάμπου και πρότεινε μια άλλη αισθητική. Οπωσδήποτε από την άποψη της παραγωγής η συνέχεια εξασφαλίζεται και από την τρομερή ομάδα του Θεσσαλικού Θεάτρου που είναι άνθρωποι πολύτιμοι με μεγάλη γνώση και εμπειρία.
Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση ήταν βέβαια η περίοδος της πανδημίας. Τη χρονιά που ήταν εντελώς κλειστά τα θέατρα αποφάσισα να κάνω μια σεζόν ραδιοφωνικών έργων που ακούστηκαν από το Δημοτικό Ραδιόφωνο Λάρισας. Αυτός ήταν ένας τρόπος να υπάρχει αμοιβή για τους ηθοποιούς που είχα δεσμεύσει για να εργαστούν στο Θεσσαλικό Θέατρο και να κρατηθούν τα αντανακλαστικά του οργανισμού. Φτιάξαμε ένα υπέροχο ραδιοφωνικό νεοελληνικό ρεπερτόριο με 14 έργα.
Πως προσλαμβάνει το κοινό της Λάρισας μέχρι στιγμής τις παραστάσεις σας; Τόσο στην Κεντρική, όσο και στην Εναλλακτική και στην Παιδική σκηνή;
Μετά την πανδημία, είμαστε πολύ χαρούμενοι που το θέατρο είναι εντυπωσιακά γεμάτο τόσο η Παιδική Σκηνή με την «Ιλιάδα» του Ανδρέα Φλουράκη πήγε εξαιρετικά και γι αυτό θα την επαναλάβουμε, όσο και η Κεντρική Σκηνή με τον «Επιθεωρητή» παίζει με απανωτά sold out. Άλλωστε αυτή διαφοροποίηση των σκηνών γίνεται για καλλιτεχνικούς λόγους, όσο και για λόγους στόχευσης διαφορετικών κοινών. Αυτό είναι κρίσιμο πάντα: Πώς διευρύνεις το κοινό σου;
Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε ως Θεσσαλικό Θέατρο και ποιες είναι πιθανές λύσεις που θα σας βοηθούσαν στην πορεία;
Ένα πρόβλημα που αφορά όλα τα ΔΗΠΕΘΕ είναι το νομικό πλαίσιο που εμποδίζει την απρόσκοπτη λειτουργία τους, γιατί λειτουργούμε μεταξύ ΟΤΑ και ΝΠΙΔ. Αυτό αλλάζει μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών. Συνέχεια αυτού είναι η υποστελέχωση των θεάτρων που εμπίπτει πάλι σε νομικά εμπόδια. Οπωσδήποτε όμως χρειάζεται μια στιβαρή καλλιτεχνική πολιτική για τα Περιφερειακά Θέατρα που είναι οι μόνοι χώροι παραγωγής, το τονίζω παραγωγής, επαγγελματικού καλλιτεχνικού έργου. Και βέβαια ορατότητα και κινητικότητα για να βγαίνουν από τα στενά όρια των αντίστοιχων πόλεων και να συνομιλούν με το γενικότερο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι.
Κατά πόσο έχετε τη στήριξη της τόσο της τοπικής αυτοδιοίκησης όσο και της πολιτείας;
Είμαι τυχερή γιατί ο Δήμαρχος Απόστολος Καλογιάννης στηρίζει το Θεσσαλικό Θέατρο και το προστατεύει από τους εγγενείς περιορισμούς της μικρής κλίμακας. Βέβαια η πολιτεία πρέπει να κάνει γενναία βήματα με στρατηγική για την Περιφέρεια, που τώρα δεν τα βλέπουμε.
Πιστεύετε ότι τα ΔΗΠΕΘΕ λειτουργούν παιδευτικά για τις τοπικές κοινωνίες;
Λειτουργούν πολλαπλά: Δίνουν αυτοπεποίθηση στην τοπική κοινωνία ότι μπορεί να παράγει καλλιτεχνικό έργο και δεν είναι μόνο «περίπτερο των αθηναϊκών παραστάσεων». Διαπαιδαγωγεί ένα κοινό από την παιδική ηλικία και δημιουργεί συνέργειες με τους φορείς που μόνο ένας Οργανισμός δυνατός στον τόπο του μπορεί να το κάνει. Δίνει κίνητρα επιστροφής στην πόλη σε νέους με πολλά προσόντα. Μεγάλος ο κατάλογος των ωφελειών.
Πόσο σημαντικοί είναι οι άνθρωποι που στελεχώνουν και στηρίζουν το Θεσσαλικό Θέατρο;
Πάρα πολύ. Εγώ όταν ήρθα στο Θεσσαλικό Θέατρο, άγνωστη μεταξύ αγνώστων, βρήκα μια ομάδα στην Παραγωγή και τη Διοίκηση εξαιρετικού επιπέδου. Είναι η καρδιά του θεάτρου!
Πως προσαρμόστηκε μια Αθηναία στη Λάρισα; Ποια είναι τα ελκυστικά στοιχεία της πόλης;
Και όχι μόνο Αθηναία αλλά και νησιώτισσα. Η κλίμακα της πόλης είναι ιδανική και φιλικότατη για την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου. Είμαι αποτελεσματική, γιατί πράγματα που στην Αθήνα μου παίρνουν τρεις μέρες να τα ολοκληρώσω, εδώ τα κάνω σε μία. Έχω το όνειρο να παράγεται καλλιτεχνικό έργο σε αυτές τις ήπιες και φιλικές συνθήκες για τον καλλιτέχνη που να ταξιδεύει στην Αθήνα και όχι το αντίθετο.
Ποιες είναι οι δράσεις εξωστρέφειας που κάνετε; Και πως έρχεστε σε επαφή με την τοπική κοινωνία;
Έχουμε συνεργαστεί με την Εκπαιδευτική Κοινότητα όλων των βαθμίδων, τους άλλους πολιτιστικούς φορείς της πόλης, το Γαλλικό Ινστιτούτο, την Ισραηλιτική Κοινότητα, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας, το Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων, την Πόλη που Μαθαίνει, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, την Πινακοθήκη, με εκθέσεις, σεμινάρια, masterclasses. Και προσπαθούμε να ταξιδέψουμε και να κάνουμε γνωστό το έργο μας. Αλβανία, Τουρκία, Βιετνάμ, Σαγκάη (διαδικτυακά) είναι προορισμοί που έχουμε πάει.
Τι χρειάζεται το Θεσσαλικό Θέατρο για να «ανθίσει» ακόμη περισσότερο;
Να στελεχωθεί (συνδέεται με το νομικό καθεστώς) για να μπορέσει να διευρύνει και άλλο τις δράσεις του, να ολοκληρωθεί ο νέος σκηνικός χώρος, ως βάση του Θεσσαλικού Θεάτρου, που προσφέρει άλλης κλίμακας δυνατότητες, ειδικά κίνητρα απ΄ την Πολιτεία για κινητικότητα και ορατότητα.
Ας θυμηθούμε ότι η ίδια η Μελίνα είπε «θα βάλω το Θεσσαλικό στην Επίδαυρο» με την αξέχαστη «Ηλέκτρα» του Κώστα Τσιάνου, κίνηση μεγάλου συμβολισμού και ουσίας. Χωρίς Περιφέρεια ΔΕΝ υπάρχει Κέντρο, οπουδήποτε!
