Παρόλο που η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία, που εγκαθιδρύθηκε μετά τη μεταπολίτευση, χαρακτηρίζεται δίκαια ως η πλέον σταθερή περίοδος για τη χώρα, δεν έλειψαν στα χρόνια αυτά η κατά καιρούς πόλωση ούτε οι –μερικές φορές μάλιστα μείζονες– πολιτικές κρίσεις. Κάποιες μάλιστα απ’ αυτές καταλαμβάνουν δεσπόζουσα θέση στη νεότερη ελληνική ιστορία.
Δεν θα ήταν όμως υπερβολικός κανείς αν ισχυριζόταν ότι η απαξίωση που κυριαρχεί το τελευταίο διάστημα στον δημόσιο βίο με τα όσα συμβαίνουν είναι πρωτοφανής. Μια αίσθηση υποχώρησης κυριαρχεί και ρίχνει βαριά τη σκιά της σε κάθε έκφανση της πολιτικής ζωής της χώρας. Η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς είναι πλέον ισχυρή και τόσο η επικίνδυνη συνέπεια των πεπραγμένων της κυβέρνησης όσο και οι καθημερινές αποκαλύψεις βυθίζουν όλο και περισσότερο την ατζέντα σε συζητήσεις που αντί να αφορούν το κράτος και τις αναγκαίες προόδους του, αφορούν το παρακράτος και τις αποκρουστικές μεθόδους του.
Ωστόσο αυτή η θεσμική απαξίωση εκτός του ότι δεν ταιριάζει σε ένα κράτος δικαίου, εκτός του ότι δεν αξίζει στους Ελληνες πολίτες, τίποτε καλό δεν προμηνύει για μια δημοκρατική χώρα.
Γι’ αυτό και η ανατροπή αυτού του κλίματος πρέπει να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της προοδευτικής κυβέρνησης που θα συγκροτηθεί αμέσως μετά τις εκλογές.
Ούτως ή άλλως το ισχυρό δημοκρατικό κράτος είναι μία από τις έξι εθνικές προτεραιότητες που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ και αποτελούν τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ με στοχευμένες μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη, την ΕΥΠ αλλά στα ΜΜΕ, που θα εμπεδώσουν και θα αποκαταστήσουν (όπου δεν υπάρχει) την εμπιστοσύνη της κοινωνίας.
Μία από τις πιο κρίσιμες προτεραιότητες της προοδευτικής διακυβέρνησης είναι να εμφυσήσει ξανά στους πολίτες το αίσθημα ότι ζουν σε μια ευνομούμενη, σύγχρονη πολιτεία η οποία, εκτός του να απαιτεί τις υποχρεώσεις τους, έχει αποστολή να προασπίζει τα δικαιώματά τους.
Και μια τέτοια πολιτεία, μια πολιτεία δικαιοσύνης κι ένα κράτος δικαίου βασίζεται σε ισχυρούς θεσμούς. Σε θεσμούς αξιόπιστους, περιβαλλόμενους με κύρος, που δρουν αντικειμενικά και αποτελεσματικά, που λειτουργούν με ανθρώπινο πρόσωπο και όχι φορμαλιστικά.
Μόνο η ύπαρξη τέτοιων θεσμών σε όλο το εύρος της κρατικής δομής και σε ό,τι οφείλει να ρυθμίζεται απ’ αυτήν μπορεί να υποστηρίξει την προστασία των δικαιωμάτων, την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία, την κοινωνική προστασία, την ίδια τη δημοκρατία.
Η αίσθηση της δικαιοσύνης, η πεποίθηση ότι το κράτος διασφαλίζει τα δικαιώματα όλων με ισότιμο τρόπο, ότι μεριμνά για το δημόσιο συμφέρον, ότι αυτοπεριορίζεται στους κανόνες δικαίου είναι μια κατάκτηση που απαιτεί κοπιώδεις, συστηματικές και ειλικρινείς προσπάθειες και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εμπιστοσύνη.
Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν το σημείο εκκίνησης είναι αυτό που διαμόρφωσαν τα πεπραγμένα, γνωστά και άγνωστα, της απερχόμενης καθεστωτικής διακυβέρνησης.
Το τρίπτυχο δικαιοσύνη – εμπιστοσύνη – θεσμοί κατέχει λοιπόν εύλογα περίοπτη θέση ως εθνική προτεραιότητα στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και έχει την ιδιαιτερότητα να σχετίζεται με την ποιότητα της ίδια της δημοκρατίας. Επηρεάζει όλες τις κρατικές λειτουργίες και είναι χρέος μας να κάνουμε και τον πλέον δύσπιστο πολίτη κοινωνό της αλλαγής του κράτους μας, που πολύ σύντομα πρόκειται να ξεκινήσει.
O Γρηγόρης Θεοδωράκης είναι πρώην γγ υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης
