Να, λοιπόν, που από τις κραυγές για τη «σκευωρία της Novartis» και τις οιμωγές των εμπλεκομένων ότι είναι αθώοι, αφού όχι μόνο «δεν βρέθηκαν λεφτά» αλλά υγρασία και μούχλα κατέτρωγαν τα σπίτια τους, πήγαμε στον ασφαλή δρόμο που υπέδειξε ο ευέλικτος άρχων της νομοπλασίας και ποιητής του συντάγματος Ευάγγελος Βενιζέλος. Παραγραφή.
Τα αδικήματα έχουν παραγραφεί και η μίζα, η οποία στην περίπτωση του Ακη Τσοχατζόπουλου κατά τον Βενιζέλο ήταν αριθμοί τηλεφώνων, τώρα απλώς είναι η μίζα για να κινηθεί το υπουργικό καθήκον. Ο έτερος νομοπλάστης του συστήματος Χαράλαμπος Αθανασίου το είπε πιο άκομψα και ακόμη και αν δεν εννοούσε αυτό που εννοήσαμε εμείς οι αδαείς, ένα είναι το δεδομένο: δεν μπορεί και σίγουρα δεν θέλει να υπάρξει τιμωρία γι’ αυτούς που χρηματίστηκαν.
Τι είναι όμως αυτό που άλλαξε τη θέση της ΝΔ και μεταδόθηκε η ηχώ της στο ΚΙΝΑΛ; Η δικογραφία που έφτασε στη Βουλή. Μερικές δεκάδες καταθέσεις μαρτύρων (ούτε κουκουλοφόρων ούτε ανώνυμων) οι οποίοι συμμετείχαν στον καθορισμό της τιμής του φαρμάκου και έχουν μιλήσει ακόμη και για μπουκαρίσματα του υπουργού Αδωνη Γεωργιάδη στη συνεδρίαση της Επιτροπής Φαρμάκου για να αλλάξει τις τιμές, έγγραφα που δείχνουν παρεμβάσεις υπέρ των φαρμακευτικών, mails που αποκαλύπτουν πώς έπαιρναν εντολές από τη Novartis, η οποία υπαγόρευε μέχρι και υπουργικές αποφάσεις, δεν αφήνουν περιθώρια για γενικές θεωρίες αθωότητας. Η Εισαγγελία Διαφθοράς και οι Επιθεωρητές Δημόσιας Διοίκησης φαίνεται πως έχουν τυλίξει σε μερικές χιλιάδες κόλες χαρτί τα φαρμακερά έργα και τις ημέρες Αδωνη και Λοβέρδου.
Εχουμε δηλαδή περάσει στο σημείο στο οποίο με βάση όσα δημοσιοποιούνται απαιτούνται απαντήσεις. Ετσι προκειμένου να μη γίνει συζήτηση για γεγονότα και αριθμούς, γίνεται προσπάθεια να μεταφερθεί η αντιπαράθεση στο αν τα αδικήματα έχουν παραγραφεί. Το ότι ο Αδωνης δήλωνε ότι είναι έτοιμος να απολογηθεί για να κατατροπώσει τους συκοφάντες και τώρα εκλιπαρεί για νομικές ερμηνείες είναι μια λεπτομέρεια που απλώς θα καταγραφεί στη μεγάλη ιστορία των πολιτικών του και άλλων ανακυβιστήσεων.
Το επιχείρημα λοιπόν της ΝΔ είναι ότι το αδίκημα, ο χρηματισμός δηλαδή, έχει παραγραφεί επειδή εμπίπτει στις προβλέψεις του νόμου μερί (μη) ευθύνης υπουργών. Σήμερα υπάρχουν δύο ερμηνείες για το αν έχει παραγραφεί ή όχι το αδίκημα. Αν κάνουμε την παραδοχή ότι ο χρηματισμός έγινε κατά την ενάσκηση των καθηκόντων είναι υπουργικό παράπτωμα και έχει παραγραφεί. Αν έγινε επ’ ευκαιρία των καθηκόντων τότε δεν έχει παραγραφεί.
Να δούμε τη διαφορά ανάμεσα στα δύο. Εστω ότι ένας υπουργός παίρνει μίζα για να προωθήσει την εκτέλεση ενός έργου που έχει αναληφθεί με νόμιμο διαγωνισμό. Αυτό είναι μια παρανομία στο πλαίσιο της ενάσκησης των καθηκόντων του. Αν ο ίδιος υπουργός πάρει μίζα για να αναθέσει τη δουλειά παρανόμως σε εταιρεία που κάνει υπερτιμολογήσεις, τότε δεν λειτουργεί στο πλαίσιο των καθηκόντων του αλλά επ’ ευκαιρία του ρόλου που έχει κλέβει χρήμα του ελληνικού λαού.
Ποια ερμηνεία να δεχτεί κάποιος; Ας παραθέσουμε μια άποψη ενός συνταγματολόγου ο οποίος λέει ότι: «Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών καλύπτει τον υπουργό στις αρμοδιότητές του. Δεν είναι αρμοδιότητά του υπουργού να κλέβει, δεν είναι αρμοδιότητα του να διακινεί μαύρο χρήμα. Και αυτή είναι η σωστή ερμηνεία.
Πρόκειται για μια συκοφάντηση του συντάγματος όταν ισχυρίζονται ότι το σύνταγμα καλύπτει τον παρανομούντα υπουργό».
Η ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ προφανώς θα διαφωνήσουν με αυτή την άποψη. Εχει σημασία όμως να σημειώσουμε πως ανήκει στον συνταγματολόγο μεγάλου ειδικού βάρους Ευάγγ. Βενιζέλο, ο οποίος στην προσπάθειά του να απενοχοποιηθεί για το έκτρωμα του νόμου περί ευθύνης υπουργών του οποίου υπήρξε αρχιτέκτονας, διατύπωσε την άποψη πως δεν φταίει ο νόμος αλλά η ερμηνεία. Δεν είναι στα καθήκοντα του υπουργού να κλέβει και αυτό το αντιλαμβάνεται οποιοσδήποτε (ίσως πρέπει να εξαιρέσουμε τον Χαρ. Αθανασίου) επιστρατεύσει την απλή λογική.
Η ερμηνεία ότι η δωροδοκία δεν εμπίπτει στα καθήκοντα του υπουργού και άρα δεν παραγράφεται με βάση τον σχετικό νόμο έχει διατυπωθεί από έγκριτους νομικούς και τώρα από την Εισαγγελία Διαφθοράς. Το ερώτημα είναι γιατί η ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ επιλέγουν την ερμηνεία της παραγραφής; Δεν θα έπρεπε να επιλέξουν τον δρόμο της διαλεύκανσης της υπόθεσης και της αποκατάστασης της πολιτικής και προσωπικής τιμής των εμπλεκομένων; Γιατί ο πολιτικός, που εξ ιδιότητας θα έπρεπε να επιλέγει τον δρόμο της διαφάνειας και της κρίσης της υπόθεσης (δίνει άλλωστε ο νόμος περί ευθύνης υπουργών το δικαίωμα να επιλέξει να κριθεί ακόμη και σε περίπτωση παραγραφής από δικαστές ), επιλέγει την κάλυψη και το σκοτάδι;
Εχουμε μια συνταγματική πρόβλεψη, αυτή του νόμου περί ευθύνης υπουργών, που έχει καταλήξει αντισυνταγματική, καταστρατηγώντας την ισότητα μεταξύ των πολιτών και θεσμοθετώντας την ατιμωρησία για μεγάλα και ατιμωτικά εγκλήματα πολιτικών. Την ίδια ώρα έχουμε το κοινό περί δικαίου αίσθημα που απαιτεί να σταματήσει η κοροϊδία και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξε γνωμοδότηση ότι το αδίκημα του μαύρου χρήματος δεν παραγράφεται με βάση τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, όπως γινόταν έως τότε δεκτό. Μπορεί δηλαδή με συμφωνία των πολιτικών δυνάμεων να γίνουν μέσω των ερμηνειών διορθώσεις στον προκλητικό νόμο μέχρι την αλλαγή του συντάγματος, προκειμένου να αποδίδεται δικαιοσύνη.
Στις περιπτώσεις που υπάρχουν ερμηνείες στον νόμο, δίκαιο, ηθικό και λογικό είναι να εφαρμοστεί η ερμηνεία εκείνη που διαφυλάττει το υπέρτερο αγαθό που είναι το δημόσιο συμφέρον. Γιατί ΝΔ και ΚΙΝΑΛ επιλέγουν να στρίβουν διά της παραγραφής; Τι φοβούνται αν όχι την αλήθεια και την αποκάλυψη;
Οι κατηγορούμενοι ωστόσο έχουν δικαίωμα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους διά της παραγραφής ή ακόμη και του ψέματος. Μπορούν σε κάθε περίπτωση όταν ασκηθούν διώξεις να προσφύγουν στο δικαστικό συμβούλιο και να στηρίξουν τη θέση τους περί παραγραφής. Αυτό όμως δεν μπορεί και δεν πρέπει να το κάνει ένας πολιτικός χώρος. Εκτός αν θεωρεί τον εαυτό του κατηγορούμενο που έχει δικαίωμα να μετέλθει κάθε μέθοδο για να μην τιμωρηθεί.
Αν το σκάνδαλο Novartis είναι ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, η προσπάθεια να μην ελεγχθούν τα πολιτικά πρόσωπα γι’ αυτό είναι ακόμη μεγαλύτερο. Ο «καθαρός ουρανός» δεν τσιρίζει στην τηλεόραση σε προστατευμένο δημοσιογραφικά περιβάλλον. Ούτε αστράφτει με φλας όταν μπορεί να φωτίσει με την αλήθεια.
