Το στοίχημα του Πούτιν στο Καζακστάν

Το παλιό ανέκδοτο για το Σύμφωνο της Βαρσοβίας ότι ήταν η μοναδική στρατιωτική συμμαχία που έκανε επέμβαση στον εαυτό της θυμίζει η επιχείρηση ειρήνευσης του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) που στέλνεται από τη Ρωσία στο Καζακστάν, αφού η Σοβιετικοί ήταν εκείνοι που επενέβησαν για την κατάπνιξη των εξεγέρσεων τόσο στην Πράγα το 1968 όσο και στην Ουγγαρία το 1956.

Ο CSTO είναι μια αμυντική συμφωνία μεταξύ της Ρωσίας και πρώην σοβιετικών δημοκρατιών (Καζακστάν, Αρμενία, Κιργιζία Λευκορωσία και Τατζικιστάν). Από την σύστασή του δεν είχε κάνει καμία συλλογική επιχείρηση. Η επέμβαση στο Καζακστάν έγινε μετά από αίτημα του ίδιου του προέδρου της χώρας, Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ, και πολλοί στην χώρα αντιλαμβάνονται την επιχείρηση ως ρωσική επέμβαση.

Αν και το Καζακστάν ακολουθεί πολύπλευρη εξωτερική πολιτική, έχοντας καλές σχέσεις με τις χώρες της Δύσης, παραμένει μια πολύ σημαντική χώρα στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας ούσα η μεγαλύτερη σε έκταση και σημαντικότερη πρώην σοβιετική χώρα στην Κεντρική Ασία, ελέγχοντας μεγάλα κοιτάσματα αερίου και πετρελαίου στην Κασπία και από τα μεγαλύτερα αποθέματα ουρανίου στον κόσμο. Παράλληλα, προσφέρει μια ασφαλή διέξοδο για τα προϊόντα της Κίνας, ευκαιριακού συμμάχου της Ρωσίας, προς την Ευρώπη. Έτσι η Μόσχα έχει οικονομικό κίνητρο για την επέμβαση αυτή. Υπάρχει όμως και η πολιτική διάσταση.

Εάν η κυβέρνηση του Καζακστάν καταφέρει να αποκαταστήσει την τάξη με τη βοήθεια των ρωσικών στρατευμάτων, το γεγονός αυτό μπορεί να αποβεί προσοδοφόρο για την Ρωσία παρά τη δυσαρέσκεια ενδέχεται να νιώσει η καζακική εθνοτική πλειονότητα απέναντι στη ρωσική μειονότητα της χώρας. Ο Πούτιν ελπίζει στην γρήγορη αποκατάσταση της τάξης και στην παρεπόμενη υποχρέωση που θα νιώσει το Καζακστάν απέναντί του, ενδεχομένως αποσπώντας κάποια ανταλλάγματα. Ενδεικτικά, η αρχισυντάκτρια στο κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο RT –που ελέγχεται από τη Ρωσία- Μαργκαρίτα Σιμονιάν έγραψε στο Twitter μια λίστα από ανταλλάγματα, μεταξύ των οποίων και η αναγνώριση της Κριμαίας. (https://twitter.com/M_Simonyan/status/1478813205933789186)

Χλιαρές δυτικές αντιδράσεις

Αξίζει να σημειωθεί ότι η επέμβαση του CSTO στο Καζακστάν αντιμετωπίστηκε με χλιαρότητα από τη Δύση, με την ΕΕ να κάνει έκκληση στην Ρωσία να σεβαστεί την κυριαρχία του Καζακστάν. Από την πλευρά της οι ΗΠΑ, έχοντας προτεραιότητα στην εξωτερική τους πολιτική την αναχαίτιση της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό ωκεανό, έχουν δείξει ότι τα τεκταινόμενα στην Κεντρική Ασία δεν τις απασχολούν ιδιαίτερα. Χαρακτηριστική είναι η αποχώρηση από το Αφγανιστάν και η κατάκτηση της εξουσίας ξανά από τους Ταλιμπάν.

Δεν πρέπει να διαλάθει την προσοχή μας ότι στο Καζακστάν υπάρχουν περίκλειστες πόλεις (ενκλάβια) υπό τη διοικητική δικαιοδοσία της Ρωσίας: το Μπαϊκονούρ, όπου υπάρχει το περίφημο κοσμοδρόμιο και το Πριοζέρσκ που χρησιμεύει ως πεδίο δοκιμής αντιπυραυλικών συστημάτων. Επομένως, αναλόγως με το πόσο τολμηρός θα νιώσει ο ρώσος πρόεδρος, μπορεί να δούμε μια επανάληψη της προσάρτησης της Κριμαίας να συμβαίνει και πάλι.