Το σινεμά τρόμου τότε και τώρα

Το φανταστικό σινεμά αποτελούσε ανέκαθεν τον πιο ξεκάθαρο καθρέφτη της εποχής του. Τι εννοώ: Θέλεις να διερευνήσεις το τέλος των 60s; Δες τη «Νύχτα των ζωντανών νεκρών» και το «Μωρό της Ρόζμαρι». Θέλεις να πας ακόμη πιο πίσω και να παρατηρήσεις τις πρώτες υποψίες για το ναζιστικό έρεβος; Βλέπεις το «Μ» του Φριτς Λανγκ. Θες, τέλος, να εξετάσεις το πώς το ίδιο το σινεμά αντιμετώπισε το βάρος της ίδιας του της τέχνης όταν ακόμη αυτή βρισκόταν στα σπάργανα; Δες το «Νοσφεράτου», τον «Δράκουλα» και τον «Φρανκενστάιν».

Γιατί τι κοινό έχουν αυτές οι ταινίες; Την αθανασία. Και αυτό ήταν το πρώτο που θεωρήθηκε πως κατακτήσαμε όταν ανακαλύφθηκε η κινηματογραφική κάμερα. Ειλικρινά, αυτό έγραψαν οι εφημερίδες μετά την πρώτη προβολή της «Αφιξης του τρένου στον σταθμό της Λιόν». Και έπρεπε να περάσουν λίγα χρόνια, να μας αποχαιρετήσουν οι πρώτοι σταρ του βωβού για να συνειδητοποιήσουμε πως, εντέλει, το σινεμά παράγει… φαντάσματα. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως το φανταστικό ριζώνει στο συναίσθημα. Αν δεν πονάς για τους ήρωές του, το παραμύθι δεν λειτουργεί.

Ολα αυτά βέβαια αποτελούν θεωρίες. Γιατί ο θεατής του φανταστικού πάει στο σινεμά κυρίως για να… τρομάξει. Οπότε όλα αυτά που συζητάμε τώρα ενδεχομένως να τον αφήνουν και λίγο αδιάφορο. Εγώ πάλι, που έχω την πολυτέλεια να παρατηρώ και το σινεμά και τους θεατές του, αισθάνομαι πως σήμερα το κοινό του φανταστικού αναζητά μεγαλύτερους τρόμους απ’ αυτούς που τον περιμένουν στην καθημερινή ζωή. Και αυτό μάλλον είναι ένα πολύ μεγάλο στοίχημα.

Το μόνο βέβαιο είναι πως, ακόμη κι αν όλα τα κινηματογραφικά είδη ατονήσουν, το φανταστικό πάντα θα θριαμβεύει και πάντα θα μας απασχολεί. Το βλέπουμε και στο box office, το βλέπουμε ακόμη και στο ελληνικό σινεμά με το «Αρκάντια», που βγήκε αυτή την εβδομάδα, ένα φιλμ που κινείται ξεκάθαρα στο πεδίο του και που μαζεύει διακρίσεις και αποθεωτικές κριτικές. Αυτό το τελευταίο ίσως να προκύπτει από το παραπάνω θεώρημα περί σύγχρονου τρόμου. Οσο σκοτεινιάζει η πραγματικότητα άλλο τόσο σκοτεινιάζει και η τέχνη. Εσείς θυμάστε πιο σκοτεινή εποχή απ’ αυτή που ζούμε σήμερα;

O Ακης Καπράνος είναι δημοσιογράφος, κριτικός κινηματογράφου

Τρεις ταινίες, τρία masterclasses

Στο πλαίσιο των μεταφεστιβαλικών δράσεων του 37ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου η Σχολή Κινηματογράφου Τηλεόρασης Λ. Σταυράκου (Πατησίων 65) θα φιλοξενήσει τρία masterclasses, συνοδεία ισάριθμων προβολών αριστουργηματικών ταινιών του κλασικού κινηματογράφου τρόμου. Μετά την ολοκλήρωση κάθε προβολής ο κριτικός κινηματογράφου, ιδρυτής του Midnight Express και υπεύθυνος προγράμματος του Cinobo Πατησίων Ακης Καπράνος θα πραγματοποιήσει ωριαία masterclasses, κατά τα οποία θα αναλύσει τις ταινίες, «Νοσφεράτου, μια συμφωνία του τρόμου» του Φ.Β. Μουρνάου (29/1 στις 12.30), «Δράκουλας» του Τοντ Μπράουνινγκ (30/1 στις 12.30) και «Η μνηστή του Φρανκενστάιν» του Τζέιμς Γουέιλ (31/1 στις 12.30) συγκρίνοντάς τες παράλληλα με μεταγενέστερες μεταφορές.