Πρώην σανατόριο στην Αρκαδία έγινε ξενοδοχείο που φιλοξενεί έργα τέχνης.
Το 1929 άρχισε να λειτουργεί ένα σανατόριο για τους φυματικούς στρατιώτες των βαλκανικών πολέμων. Το επιβλητικό κτίριο μέσα στα βουνά της Αρκαδίας, στα 1.200 μέτρα υψόμετρο, χτίστηκε από την Αννα Μελά, αδερφή του μακεδονομάχου Παύλου Μελά, η οποία ταξίδεψε σε Ευρώπη, Αμερική και Αφρική, όπου υπήρχε ελληνική ομογένεια, προκειμένου να βρει χρηματοδότες. Με την ανακάλυψη της πενικιλίνης, που οδήγησε σταδιακά στην εξάλειψη της φυματίωσης, το σανατόριο έπεσε σε οικονομικό μαρασμό και το 1940 έκλεισε. Για πολλές δεκαετίες το κτίριο παρέμενε φάντασμα, λεηλατημένο από εισβολείς που μέχρι και τη σκεπή του ξήλωσαν. Μέχρι που ένας νέος άνθρωπος, ο οποίος το επισκεπτόταν ως παιδί τα καλοκαίρια, αποφάσισε να το ανακαινίσει και να το λειτουργήσει ως ξενοδοχείο. «Κάποιοι φίλοι έμπαιναν μέσα και κάποιοι όχι, αφού φοβούνταν μην είναι στοιχειωμένο. Κλασικές καλοκαιρινές αναμνήσεις των παιδικών χρόνων» μου λέει ο Στρατής Μπατάγιας, ο άνθρωπος που παρ’ όλα αυτά έβλεπε φως και κανένα σκοτάδι στους αχανείς διαδρόμους του εγκαταλειμμένου σανατόριου. Οταν το 2014 διάβασε για δημοπρατήσεις δημόσιων κτιρίων από το ΤΑΙΠΕΔ, μεταξύ των οποίων και το συγκεκριμένο κτίριο, αποφάσισε να κάνει την προσφορά του – δίχως ανταγωνιστές στην ουσία– και να το πάρει. Η διαδικασία της αδειοδότησης διήρκεσε μέχρι το 2020, με το σανατόριο στο μεταξύ να αναγορεύεται σε διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού.
Ακριβή αισθητική
«Υπήρχε ο φόβος μην καταστραφεί το κτίριο από έναν ιδιώτη, όπως εγώ, οπότε κάποιος φορέας του υπουργείου εισηγήθηκε να χαρακτηριστεί μνημείο και να προστατευτεί. Ωστόσο δεν είχα σκοπό να αλλάξω το κέλυφος και την όλη αισθητική του πρώην σανατόριου» συνεχίζει την αφήγησή του ο Στρ. Μπατάγιας. Το 2019 μπήκε το πρώτο φτυάρι και μέσα σε μια τετραετία το κτίριο μετατράπηκε σε πολυτελές ξενοδοχείο, βασισμένο στον σεβασμό στο περιβάλλον αλλά και στις πρώτες ύλες της κατασκευής του πριν από έναν αιώνα. Επισκέφθηκα το ξενοδοχείο και με εντυπωσίασε η ακριβή αισθητική που διαπερνά το κτίριο, ατόφια από τη δεκαετία του 1930, η οποία όμως έχει να κάνει και με τα εικαστικά έργα του. Διότι ο Μπατάγιας όρισε ως head artist τον Μυτιληνιό νέο εικαστικό Νίκο Κανόγλου, ο οποίος δούλεψε και ακόμη δουλεύει μια σειρά καταπληκτικών έργων που μπορεί κάποιος να δει, να σταθεί και να παρατηρήσει σε όλες τις αίθουσες αυτού του μοναδικού χώρου υποδοχής επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο Κανόγλου ύστερα από πολυετή έρευνα στον ευρύτερο χώρο της Αρκαδίας ανέδειξε τη μυθολογική καταγωγή και το ιστορικό πλαίσιο, ενσωματώνοντας τα έργα οργανικά στο κέλυφος του κτιρίου χρησιμοποιώντας τεχνικές αποτοίχισης και μεταφέροντας θραύσματα από επιχρίσματα του φέροντα οργανισμού. Χαρακτηριστικές και εμβληματικές οι μορφές έργων όπως η «Κερυνίτις έλαφος της θεάς Αρτεμης» και το «Διονυσιακό σύμπλεγμα του Πανός». Αποτοιχίσεις, χρυσός 22Κ σε βαμβακερό κάμποτο, οργανικά χρώματα (κόκκινη άργιλος, σέπια και γραφίτης) είναι μερικά από τα υλικά έμπνευσης του δημιουργού.
Αρχετυπικές μορφές
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κανόγλου επέλεξε συνειδητά και με αυστηρό κριτήριο πρώτες ύλες που συνδέονται με τη βυζαντινή ζωγραφική, τα ψηφιδωτά, τον χρυσό από ταφικά κτερίσματα και τις τοιχογραφίες φρέσκο. Καταφέρνει έτσι να αποδώσει τη δωρικότητα μαζί με το μέγεθος της έντασης των αρχετυπικών μορφών, ενώ αναδεικνύεται μια μοναδική αίσθηση. Η τεχνική χρήση του γραφίτη σαν εγχάρακτο τύπωμα από σφραγιδόλιθο κάνει τα έργα να στέκονται ένθετα μέσα στο πρώην σανατόριο και να «διηγούνται» την ιστορία του ως ξεχωριστό, αυτοτελές και αμιγώς καλλιτεχνικό γεγονός. Η θεματική ενότητα «Arcadia Dreaming», με τίτλο εμπνευσμένο από το «California Dreaming», το αγαπημένο ξένο τραγούδι του Κανόγλου, αποτελεί πλέον μόνιμη συλλογή του ξενοδοχείου Manna Arcadia και τα έργα δεσπόζουν τόσο στις σουίτες του όσο και στον κοινόχρηστο ιστορικό του χώρο.
