Ανύπαρκτοι δρόμοι, σκοτεινά, λασπωμένα σοκάκια γεμάτα σκουπίδια και λακκούβες, τα οποία οι λιγοστοί κάτοικοι διέσχιζαν με γαϊδούρια όταν δεν τους μετέφεραν πάνω στην πλάτη τους οι αχθοφόροι – μια διάχυτη δυσωδία κάλυπτε τη νέα πρωτεύουσα της Ελλάδας, την Αθήνα. Ακόμη και οι γυναίκες φορούσαν αντρικές, ψηλές μπότες για να προστατευτούν από τις βρομιές του δρόμου.
Το 1833 γερμανικά συνεργεία μηχανικών και αρχιτεκτόνων κατέφταναν με εντολή του Οθωνα για την ανοικοδόμηση της πόλης. Ο Σταμάτης Κλεάνθης και ο Εδουάρδος Σάουμπερτ έφτιαχναν το Σχέδιον των Αθηνών, οργανώνοντας πολεοδομικά την πρωτεύουσα πάνω στο τρίγωνο Πειραιώς – Σταδίου – Ερμού. Τότε χάραξαν και την οδό Αιόλου, τον πρώτο δρόμο που το 1860 στρώθηκε με αμμοχάλικο. Τον πρώτο δρόμο που, 45 χρόνια μετά, ασφαλτοστρώθηκε. Είχε όμως και άλλη μια πρωτιά. Αιόλου και Αδριανού, δίπλα από τη Ρωμαϊκή Αγορά, κατασκευάστηκε ο Αίολος, το πρώτο κτίριο στην Αθήνα που ανεγέρθη εξαρχής με σκοπό να γίνει ξενοδοχείο.
«Ηταν η εποχή που η πόλη μεγάλωνε και άλλαζε…» μας λέει η αρχιτέκτονας-πολεοδόμος Ελια Μαϊντά. «Γινόταν κέντρο της κρατικής μηχανής και έδρα των μεγάλων επιχειρήσεων, συγκεντρώνοντας επισκέπτες, εμπόρους, αλλά και ξένους διανοούμενους, Φαναριώτες, αστούς της διασποράς και φοιτητές. Η ανάγκη για ξενοδοχειακές υποδομές ήταν μεγάλη. Ολοι αυτοί, σύμφωνα με μαρτυρίες, κοιμούνταν στο ύπαιθρο ή σε πρόχειρα πανδοχεία. Οι πελάτες έπρεπε να επιπλώσουν τα δωμάτιά τους και ταξίδευαν με τα δικά τους κλινοσκεπάσματα. Υπήρχε ένα ζευγάρι Ιταλών, οι Casali, που είχαν μετατρέψει ένα κτίριο σε ξενοδοχείο με την ονομασία Ξενοδοχείον η Ευρώπη. Ηταν το μοναδικό που παρείχε περαιτέρω ξενοδοχειακή υποδομή. Ετσι, κατασκευάστηκε στις παρυφές του πάνω παζαριού της παλιάς Αθήνας το πρώτο ξενοδοχείο της πόλης, ο Αίολος, που σχεδιάστηκε από τον Σταμάτη Κλεάνθη και οικοδομήθηκε μεταξύ 1835-1837».
Η κατασκευή του ξενοδοχείου ήταν γεγονός ιδιαίτερης σημασίας για την πρωτεύουσα και οι αθηναϊκές εφημερίδες της εποχής έγραφαν: «Υπό το όνομα Αίολος ανοίγεται ξενοδοχείον εν Αθήναις πλησίον της πλατείας του Πλατάνου και της Πνυκός. Εις το Ξενοδοχείον τούτο δίδονται δωμάτια εφωδιασμένα με κραββάτους και έπιπλα ευρωπαϊκά. Πωλούνται δε διαφόρων ειδών οίνοι της Ευρώπης και άλλα διάφορα οινοπνευματώδη ποτά. Δίδεται πρόγευμα με τζάι και διάφορα ξηρά βρώματα. Τα φαγητά της τραπέζης γίνονται και κατά τον ευρωπαϊκόν και κατά τον τουρκικόν τρόπον, αι δε τράπεζαι είναι εις πάσαν ώραν έτοιμοι. Τα πάντα δίδονται εις μετρίας τιμάς». (Λ. Μιχελή, «Η Αθήνα των ανωνύμων»)
«Το κτίριο είναι διώροφο, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα οθωνικής αρχιτεκτονικής με πολλά ανοίγματα, καθώς έχει συνολικά 14 παράθυρα και δύο μπαλκονόπορτες. Ο εξωτερικός διάκοσμος είναι λιτός. Ξεχωρίζουν τα κεραμικά κιονόκρανα και το μαρμάρινο μπαλκόνι με ελικοειδή φουρούσια» περιγράφει η Ελια Μαϊντά. «Οπως προέβλεπαν οι ειδικοί όροι δόμησης του σχεδίου της πόλης το 1833, στο ισόγειο υπήρχαν εμπορικά καταστήματα και στον όροφο ήταν τα 25 δωμάτια του ξενοδοχείου. Επί της Αιόλου υπάρχει ένα θολωτό σφυρήλατο κιγκλίδωμα, πάνω στο οποίο αναγράφεται η χρονολογία των εγκαινίων του, το 1837. Επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη το 1985, με διάταγμα του ΥΠΠΟ, το κτίριο χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο».
Ωστόσο πέρασαν δεκαετίες μέχρι να ξεκινήσουν οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του κτιρίου. Αν και μεγάλη εταιρεία έχει εκδηλώσει την επιθυμία να το μετατρέψει σε boutique hotel, ακόμη παραμένει κλειστό, με τις φήμες να γιγαντώνουν στα γειτονικά μαγαζιά της Αιόλου ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία που εργαζόταν πυρετωδώς στο υπόγειό του βρήκε αρχαίο ρωμαϊκό λουτρό, συνέχεια της Ρωμαϊκής Αγοράς.
Φωτογραφία: Δημήτρης Ραπακούσης