Για χρόνια η ιατρική έχει προσφέρει αδιαμφισβήτητα οφέλη στον άνθρωπο, ενώ μοναδικό εργαλείο της είναι το φάρμακο.
Ο,τι θεραπεύεται με φάρμακο είναι ιάσιμο, άλλως είναι ανίατο. Η χειρουργική είναι αδιαμφισβήτητα επίσης σωτήρια, αλλά δεν προσφέρει ακριβώς θεραπεία, μια που δεν επαναφέρει τον οργανισμό στην ίδια ακριβώς κατάσταση που βρισκόταν πριν από το χειρουργείο.
Το φάρμακο λοιπόν είναι εργαλείο στα χέρια του γιατρού, αλλά από τη φύση του είναι και εμπόρευμα και τεχνολογικό επίτευγμα και επιστημονική πρόοδος και δηλητήριο και άλλα πολλά, περισσότερο ή λιγότερο αφηρημένα, όπως ελπίδα για τους βαρέως πάσχοντες, προσδοκία για τους ελαφρύτερα, ακόμη και άλλοθι για άτομα που θέλουν να σωθούν χωρίς ατομική προσπάθεια (δίαιτα, άσκηση κ.λπ.).
Παρόλο λοιπόν που διατίθενται πολλά φάρμακα και άλλα μέσα για την αντιμετώπιση σωρείας παθήσεων, η ανθρωπότητα για πρώτη φορά «κάθεται» πάνω σε ένα εκρηκτικό μείγμα που αποτελείται από τέσσερις συνιστώσες.
1 Είμαστε πλέον πάρα πολλοί. Μάλλον έχουμε ξεπεράσει τα 7,6 δισεκατομμύρια και οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί ζουν σε αστικά κέντρα, σε πολύ μεγάλη πυκνότητα. Πόλεις όπως το Τόκιο θα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση στο εγγύς μέλλον, διότι η αύξηση είναι εκθετική.
2 Ταξιδεύουμε και ταξιδεύουμε γρήγορα. Ολες οι συγκοινωνίες (αεροπλάνα, τρένα, αυτοκίνητα κ.λπ.) έχουν γίνει πολύ γρήγορες και άνθρωποι και εμπορεύματα μετακινούνται από τη μια άκρη του πλανήτη στην άλλη σε διάστημα ωρών. Η ταχύτητα δε και η ασφάλεια των μέσων μεγαλώνουν συνεχώς επίσης εκθετικά. 03
Εχουμε μεγαλώσει ηλικιακά. Λόγω της ποιότητας ζωής, της διατροφής, της ιατρικής και ευρύτερα της επιστημονικής – τεχνολογικής προόδου ζούμε πολύ περισσότερο από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια κι αυτό συνεχώς μεγαλώνει, επίσης εκθετικά.
4 Λόγω των φαρμάκων και άλλων παραγόντων έχουν εμφανιστεί στελέχη μικροβίων και ιών εξαιρετικά ανθεκτικά στα υπάρχοντα φάρμακα, η δε αντοχή τους αυξάνεται επίσης πολύ ανησυχητικά.
Είναι λοιπόν επιεικώς στρουθοκαμηλισμός να μην αντιλαμβανόμαστε την επιδημιολογική βόμβα πάνω στην οποία καθόμαστε. Η ανθρώπινη ανοησία επέβαλε νοητική λήθη όσον αφορά τις επιδημίες και για χρόνια άσκησε κριτική στον εμβολιασμό, στα φάρμακα-δηλητήρια και σε άλλες σωτήριες ιατρικές πρακτικές. Ετσι εμφανίστηκε, με μια έξαρση παλιμπαιδισμού και παροιμιώδους ανωριμότητας, η τάση της «φυσικής ίασης» και εναλλακτικών πρακτικών με τη μορφή νεοσαμανισμού και ακραίου εγωισμού, διότι πώς αλλιώς θα χαρακτηρίζαμε τη θεραπεία μέσα από χρώματα, πέτρες, ξόρκια, μαντζούνια και αρώματα ή χειρότερα την «υγιεινή διατροφή» με «βιολογικά προϊόντα», χωρίς λιπάσματα και φυτοφάρμακα, για την εύπορη οικογένειά μας, ενώ ουδόλως ενδιαφερόμαστε για τους τρόπους παραγωγής τροφίμων όλων των υπόλοιπων συνεπιβατών στον πλανήτη μας.
Τα φάρμακα που διαθέτουμε εναντίον των ιών δεν συγκρίνονται σε καμία περίπτωση με τα φάρμακα που διαθέτουμε κατά των μικροβίων ή άλλων οργανισμών. Ο λόγος είναι απλός. Οι ιοί δεν ανήκουν στα έμβια όντα. Είναι απλώς ένα συγκεκριμένο μείγμα χημικών μορίων. Στο κέντρο τους βρίσκεται ένα πυρηνικό οξύ (DNA ή RNA) το οποίο περιβάλλεται από έναν «φάκελο», το βίριο, ένα σύμπλεγμα πρωτεϊνών με διάφορες ιδιότητες που σταθεροποιούν και προστατεύουν το πυρηνικό οξύ, αλλά και άλλες που χρησιμεύουν ως «άγκυρες» προσκόλλησης στα κύτταρα-ξενιστές, άλλα ένζυμα για τον πολλαπλασιασμό του ιού αφού εισβάλει στο κύτταρο και πάει λέγοντας.
Το ιδανικό είναι να έχουμε εμβόλια για κάθε παθογόνο ιό ή μικρόβιο, αλλά αυτό μάλλον δεν είναι δυνατόν και εφικτό. Ο λόγος είναι απλός. Είναι δισεκατομμύρια και γρήγορα μεταλλάσσονται, οπότε και να μπορούσαμε με έναν μαγικό τρόπο να παράγουμε εμβόλια, πόσα από αυτά θα ήταν δυνατόν να υποστεί ένας άνθρωπος; Ο δεύτερος τρόπος είναι να κάνουμε χημειοθεραπευτικά μέσα, φάρμακα δηλαδή με εκλεκτική τοξικότητα για τον συγκεκριμένο παθογόνο παράγοντα. Κι αυτό είναι όμως δύσκολο στην περίπτωση των ιών διότι, όπως προαναφέρθηκε, δεν είναι ζωντανοί οργανισμοί. Η προσπάθεια λοιπόν έγκειται είτε στο να εμποδίσουμε την προσκόλληση στο κύτταρο-ξενιστή είτε στο να αναστείλουμε τον πολλαπλασιασμό του ιού εντός του κυττάρου-ξενιστή.
Για τα παραπάνω υπάρχουν κάποια φαρμακευτικά προϊόντα αλλά κανένα δεν είναι πραγματικό ίαμα. Κανένα δεν είναι σε θέση να καταστρέψει τον ιό in vivo, αλλά άλλα εμποδίζουν την προσκόλληση και άλλα τον πολλαπλασιασμό του. Ολα όμως απωθούν ή καταστέλλουν τον ιό και δεν τον εξαφανίζουν.
Επίσης, εμβόλιο έχει παρασκευαστεί για πολύ λίγους ιούς, ενώ για εξαιρετικά δολοφονικούς (ΗΙV, ηπατίτιδα C, Εμπολα κ.λπ.) δεν έχει βρεθεί ακόμη εμβόλιο, όχι διότι δεν ερευνάται αλλά διότι δεν είναι καθόλου εύκολο να ανακαλυφθεί.
Κάθε φορά δε που εμφανίζεται ένας νέος ιός η έρευνα των χαρακτηριστικών του ξεκινάει σχεδόν από την αρχή και το ίδιο συμβαίνει με την ανάπτυξη φαρμάκων, εμβολίων αλλά και διαγνωστικών μέσων.
Αν τώρα η επόμενη επιδημία δεν προέρχεται από έναν τόσο ήπιο ιό αλλά από έναν ιό με δυνατότητα μετάδοσης αερογενώς και με τη νοσογόνο ικανότητα του HIV ή του Εμπολα, τότε καταλαβαίνουμε ότι θα έχουμε ένα φαινόμενο ανάλογο με της πανούκλας ή της χολέρας του Μεσαίωνα.
Για να προφυλαχτούμε λοιπόν δεν θα υπάρχουν πολλές επιλογές. Το φάρμακο και το εμβόλιο δεν θα μπορέσουν να αναπτυχθούν έγκαιρα και φυσικά θα έχουμε τεράστιες επιπτώσεις σε ανθρώπινες ζωές ή για την ακρίβεια ίσως θα επιβιώσουν μόνον όσοι είναι ανθεκτικοί γενετικώς και αυτό τυχαία.
Η μοναδική θωράκιση της υγείας μας είναι η δημιουργία ενός συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας όπως περιγράφηκε παραπάνω.
Ενα τέτοιο σύστημα θα είναι μοναδικής αμυντικής ικανότητας για την ανάσχεση της νόσου αλλά και για την ταχύτερη καταγραφή και επομένως οργάνωση της γνώσης γύρω από το αίτιο που θα φέρει γρήγορα και την πολιτική μείωσης των απωλειών. Αυτό όμως δεν θα είναι ένας αργόσχολος οργανισμός σε καιρό «ειρήνης». Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι ο ένας από τους δύο πυλώνες σταθεροποίησης του συστήματος υγείας και καλύτερης διαχείρισης των πόρων, άρα της επιβίωσης και ίσως ανάπτυξης του συστήματος υγείας.
Η μοναδική θωράκιση της υγείας μας είναι η δημιουργία ενός συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας
«Τον Μάιο λήγει η σύμβασή μας. Δεν έχουμε καμία ενημέρωση τι θα γίνει. Εχουμε κάνει έναν διαγωνισμό ΑΣΕΠ, στον οποίο θέλουμε κι άλλα άτομα γιατί είμαστε ελλιπείς. Τέσσερα χρόνια οι κυβερνήσεις λένε ότι θα εξετάσουν το θέμα αλλά δεν γίνεται τίποτε» ανέφερε στο Documento η Τζένη Σαμοΐλη, καθαρίστρια επί 13 χρόνια στο Δρομοκαΐτειο, για να συνεχίσει: «Είμαστε συνολικά 27 καθαρίστριες. Δουλεύουμε με σπαστό ωράριο, δουλεύουμε παραπάνω λόγω ελλείψεως προσωπικού. Λόγω κορονοϊού τα νοσοκομεία εφοδιάζονται με νοσηλευτικό προσωπικό – και σωστά– αλλά η καθαρίστρια παλεύει σε συνθήκες ακόμη χειρότερες από πριν ώστε να είναι οι χώροι υγείας καθαροί». Τα απαιτούμενα μέσα ατομικής προστασίας είναι σχεδόν ανύπαρκτα: «Τις μάσκες τις ράβει μόνο του το προσωπικό που ράβει τις ρόμπες. Αυτό το πανί
δεν φοριέται. Σκας και δεν νομίζω ότι σε προφυλάσσει. Εχουμε ελλείψεις στα αντισηπτικά. Προσπαθούμε να αγοράσουμε –αν βρούμε– μάσκα και αντισηπτικό. Δεν δουλεύουμε με στολή αλλά με τα ρούχα μας. Αγοράζω μόνη μου γάντια. Εγώ πώς θα δουλέψω σε έναν τέτοιο χώρο; Δεν είμαστε εμείς παραϊατρικό προσωπικό; Αν δεν μπω εγώ μέσα, πώς θα μπουν ο γιατρός και ο νοσηλευτής; Πού θα πατήσουν; Αισθάνομαι απογοήτευση. Εκεί μέσα έχουμε δώσει την ψυχή μας και δεν βλέπω ανταπόκριση. Τόσα χρόνια εδώ μέσα νιώθουμε το νοσοκομείο σαν το σπίτι μας. Γνωρίζουμε τις αντιδράσεις των ανθρώπων και τι πρέπει να κάνουμε. Τώρα με τον κορονοϊό να αφήσουμε τους ανθρώπους έτσι; Δεν είναι τίποτε θεωρώ να μας κάνουν αορίστου χρόνου. Είναι η δουλειά μας, το ψωμί μας. Δεν ζητάμε δανεικά. Να αναγνωριστεί η δουλειά μας ζητάμε» καταλήγει η κ. Σαμοΐλη.
