Στις πλαγιές και στα φαράγγια της Κρήτης κάθε άνοιξη ανθίζει το πλουμί._x000D_
Ενα πανέμορφο φυτό σε ροζ απόχρωση που οι παλιοί το χρησιμοποιούσαν ως υλικό_x000D_
για να γεμίζουν τα μαξιλάρια και τα στρώματά τους.
Το καφενείο που γεννήθηκε το 2014 στις Ανω Αρχάνες κινείται γύρω από μια ζωντανή κοινότητα ανθρώπων και πήρε το όνομά του από αυτό το ιδιαίτερο φυτό που μοιάζει με στολίδι. Ενα συνεταιριστικό εγχείρημα που έχει αφετηρία τη μουσική έκφραση και δημιουργία (γι’ αυτό τον λόγο είναι όλο τον χρόνο γεμάτο εκδηλώσεις), ενώ παράλληλα πιστεύει στην ιδέα της αυτάρκειας, αξιοποιώντας όλα τα πολύτιμα υλικά που προσφέρει η ύπαιθρος της Κρήτης. Το αποτέλεσμα είναι γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες και τουρσιά, χειροποίητα σαπούνια από ελαιόλαδο, βότανα και άλλα προϊόντα. Επιπλέον, στο Πλουμί έχει δημιουργηθεί ένα πλέγμα από μαθήματα κάθε είδους που ξεκινούν από την εκμάθηση μουσικών οργάνων και επεκτείνονται μέχρι τον αργαλειό και τις ξένες γλώσσες.
«Ο χώρος φιλοξενεί πολλές δραστηριότητες. Η καθημερινότητά του είναι χτισμένη γύρω από τη μουσική. Διοργανώνονται μαθήματα, εκδηλώσεις, συναυλίες, αφιερώματα, ενώ παράλληλα γίνεται σημαντική προσπάθεια για την ανάδειξη νέων δημιουργών. Ενα άλλο κομμάτι δραστηριοτήτων σχετίζεται με την αυτάρκεια και περιλαμβάνει αντίστοιχα μαθήματα και σεμινάρια. Η Κρήτη και ο πλούτος της υπαίθρου προσφέρουν αυτήν τη δυνατότητα και έχουν ανοίξει νέους δρόμους. Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στο Πλουμί είναι μουσικοί. Η κεντρική ιδέα όμως είναι να απελευθερώσουμε και να αθροίσουμε διαφορετικές ιδέες, εμπειρίες και δεξιότητες. Πιστεύουμε στη διαδραστικότητα ενός ζωντανού εγχειρήματος σαν αυτό» αναφέρει στο Documento ο Χριστόφορος, μέλος της κοινότητας.
Το Πλουμί δημιουργήθηκε στα χρόνια της κρίσης, αλλά ο στόχος του κινείται πέρα από την απλή επιβίωση για τους συμμετέχοντες. Εξάλλου, όλα τα μαθήματα και οι δραστηριότητες γίνονται με κουτί προαιρετικής συνεισφοράς για την οικονομική ενίσχυση και την κάλυψη των αναγκών που προκύπτουν κάθε μέρα. Με αυτό τον τρόπο ο χώρος γίνεται προσβάσιμος χωρίς οικονομικούς αποκλεισμούς. «Ανάμεσά μας είχε καλλιεργηθεί η πεποίθηση ότι τα μέλη του εγχειρήματος μπορούν να ζήσουν καλύτερα, αλλά παράλληλα ελπίζουμε ότι η κοινότητα θα διευρυνθεί και θα παράσχει εκπαίδευση για τους αποδέκτες των δραστηριοτήτων μας. Είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι, αλλά ο καθένας έβαλε μέσα σε αυτό τον χώρο την ιστορία του, τις γνώσεις του και αναγνώρισε εδώ κομμάτια του εαυτού του».
Τον χειμώνα το Πλουμί γεμίζει εκδηλώσεις και μουσικές ομάδες: ρεμπέτικα, σμυρναίικα και παραδοσιακά, κρητικά, ακόμη και ιρλανδέζικα. Δεν υπάρχουν περιορισμοί και όρια στις επιλογές. «Στις μουσικές βραδιές που διοργανώνουμε επιδιώκουμε να καλλιεργούμε έναν σεβασμό ανάμεσα στον μουσικό, το κοινό και τον χώρο. Οι εκδηλώσεις έχουν ταυτότητα και σκηνοθεσία. Τις Κυριακές οργανώνουμε γλέντια με φαγητό και χορό. Οταν υπάρχει μουσική ένταση ο κόσμος απελευθερώνεται πιο εύκολα. Ολα αυτά όμως είναι ζωντανή υπόθεση. Καλούμε ανθρώπους να μοιραστούν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τα ταλέντα τους. Οι πιο δυνατές στιγμές είναι για μένα οι παραστάσεις που δίνουν οι μουσικές ομάδες στο τέλος της χρονιάς ως αποτέλεσμα της προσπάθειας που κατέβαλαν το προηγούμενο διάστημα. Ακούγονται βιολιά, κρουστά, μπουζούκια και κιθάρες, κρητική λύρα και ούτι. Ακόμη και πιάνο έχουμε παίξει σε εκδηλώσεις».
Αργαλειός, βότανα και γλυκά του κουταλιού
Τα μαθήματα δεν κινούνται μόνο γύρω από τη μουσική αλλά περιλαμβάνουν σεμινάρια αργαλειού, εκμάθηση ξένων γλωσσών και εκδηλώσεις/συζητήσεις γύρω από την αυτάρκεια και τις δυνατότητες που ανοίγονται. «Η λογική μας γύρω από την αυτάρκεια είναι ότι ζούμε σε έναν τόπο που έχει πολλά να μας προσφέρει. Ενα κομμάτι γνώσης και κυρίως εφαρμογής αυτής της γνώσης έχει ξεχαστεί στον βωμό της εμπορευματοποίησης και της μαζικής κατανάλωσης. Υπάρχουν τεχνικές, προϊόντα και οφέλη που δεν αφορούν μόνο την τροφή. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να εξασφαλίσει το σαπούνι της χρονιάς με υλικά όπως το ελαιόλαδο. Το κομμάτι της ύφανσης περιλαμβάνει έναν κύκλο που ξεκινάει από τη συλλογή του μαλλιού από τα πρόβατα και φτάνει μέχρι το ύφασμα. Επιπλέον, τα βότανα που υπάρχουν σε αφθονία στο νησί αποφέρουν πολύ σημαντικά οφέλη».
Στην Κρήτη μπορεί να βρει κανείς λάδι, ελιές και σταφύλια από τα οποία φτιάχνεται το πετιμέζι, το κρασί και τα γλυκά του κουταλιού. «Διαρκώς αντιλαμβανόμαστε ότι όλο αυτό εξελίσσεται, είναι ένας δρόμος που έχει ανοίξει και μπορεί να αποφέρει πολλά και διαφορετικά προϊόντα όλο τον χρόνο. Τα γλυκά κουταλιού και οι μαρμέλαδες μας, για παράδειγμα, φτιάχνονται πάντοτε από φρούτα εποχής».
Στο καφενείο ο επισκέπτης μπορεί να έρθει σε επαφή με όλα αυτά, ακόμη κι αν δεν γνωρίζει τη διαδικασία παρασκευής τους. «Πολύ σημαντικό ρόλο στο φαγητό της Κρήτης παίζει το παξιμάδι. Ο ντάκος είναι ένα χαρακτηριστικό μας πιάτο. Προσφέρουμε ακόμη προϊόντα δικής μας μεταποίησης όπως τα τουρσιά, η μελιτζανοσαλάτα, οι πιπεριές Φλωρίνης. Τα πιάτα αλλάζουν ανάλογα με την εποχή. Οι ντομάτες για παράδειγμα δίνουν τη θέση τους στους ντολμάδες και όλο αυτό συνεχίζεται διαρκώς».
Η συλλογική ζωή στα χωριά δεν είναι αυτονόητη
Η καθημερινότητα στην ύπαιθρο κυλάει σε πιο ήρεμους ρυθμούς και η επαφή με τη φύση είναι πιο εύκολη, ωστόσο δεν είναι αυτονόητο ότι η ζωή κινείται στο πλαίσιο της κοινότητας.
«Το Πλουμί βρίσκεται στις Ανω Αρχάνες, λίγο πιο πάνω από την Κνωσό. Ζούμε κοντά στην ύπαιθρο και αυτό συμβαδίζει με τις δραστηριότητές μας. Παρ’ όλα αυτά, ο αστικοποιημένος τρόπος ζωής και οι ρυθμοί του μεταφέρονται εύκολα και στην επαρχία. Υπάρχει περισσότερος ελεύθερος χρόνος για συνεργασία και δραστηριότητες, ωστόσο η συλλογική ζωή είναι εύκολη μόνο γι’ αυτούς που την επιλέγουν και αναμετριούνται μαζί της. Είναι δύσκολο στοίχημα. Η ζωή είναι λιγότερο απρόσωπη απ’ ό,τι στην πόλη, αλλά υπάρχουν παντού δυσκολίες. Στον δικό μας χώρο έχει δημιουργηθεί αλληλεπίδραση με ένα κομμάτι ανθρώπων του χωριού, αλλά η πλειονότητα του κόσμου που μας επισκέπτεται έρχεται από το Ηράκλειο. Το Πλουμί διαφέρει από ένα παραδοσιακό καφενείο με τάβλι, απέχει από τις εικόνες που έχουν οι περισσότεροι ντόπιοι στο μυαλό τους. Δεν είναι όλα ρόδινα. Είναι όμως ζωντανά…».