Όσα διέπραξε η Novartis στην Ελλάδα αποτελούν ένα από τα µεγαλύτερα σκάνδαλα παγκοσµίως. ∆εν χωράει αµφιβολία γι’ αυτό, αφού η φαρµακευτική πολυεθνική πλήρωσε στο δηµόσιο των ΗΠΑ 347 εκατ. δολάρια για να µην καταδικαστεί ποινικά για τις πρακτικές της στην Ελλάδα.
Πρωταγωνιστές του σκανδάλου ήταν στελέχη της Novartis και γιατροί, αλλά βασικοί πρωταγωνιστές ήταν πολιτικά πρόσωπα. Αυτοί αποφάσιζαν για τις υπερτιµολογήσεις. Ούτε γι’ αυτό υπάρχει αµφιβολία. Η εισαγγελική πρόταση για παραποµπή της Novartis από τον εισαγγελέα του Νιου Τζέρσεϊ στη σελίδα 15 αναφέρεται στη συµµετοχή πολιτικών προσώπων στην Ελλάδα. Ούτε αυτό επιδέχεται αµφισβήτηση. Το αντιλαµβάνεται άλλωστε η κοινή γνώµη, η οποία παρακολουθεί σήµερα αντί να τιµωρούνται οι εγκληµατίες, να σέρνονται στα δικαστήρια οι δηµοσιογράφοι που τους αποκάλυψαν.
Το σηµερινό ρεπορτάζ αποτελεί καταγραφή ενός µέρους του παρασκηνίου που είναι άγνωστο. Λόγοι που σχετίζονταν µε τη δηµοσιογραφική δεοντολογία και την προστασία των πηγών (ακόµη και αυτών που πέρασαν απέναντι) δεν µου επέτρεπαν να µπω σε λεπτοµέρειες. Από τη στιγµή όµως που η κυβέρνηση µε καθιστά διωκόµενο µου δίνει το νοµικό και ηθικό δικαίωµα να χρησιµοποιήσω όλα τα µέσα που αποκαλύπτουν την αλήθεια. Ακόµη και αυτά που δεν µπορούσα. Και φυσικά εννοώ αποδεικτικά µέσα. Οσα γράφονται σήµερα (και θα υπάρξει συνέχεια) στηρίζονται σε αποδείξεις.
Το πρώτο δηµοσίευµα που γνωστοποίησε ότι υπάρχει έρευνα των αµερικανικών αρχών για τη Novartis έγινε στον ιστότοπο iefimerida του Χρήστου Ράπτη στις 12 ∆εκεµβρίου 2016. Το δηµοσίευµα δεν είχε ιδιαίτερες πληροφορίες και βασική πηγή ήταν ο πρώην υπουργός της Ν∆ Μάριος Σαλµάς. Ο πρώην υπουργός είχε προσεγγιστεί από το FBI ώστε να συνεργαστεί και να δώσει πληροφορίες για τις πρακτικές της Novartis. Ο Σαλµάς, ο οποίος διατέλεσε υπουργός Υγείας, εµφανιζόταν γνώστης των πιέσεων της φαρµακευτικής αλλά και των εµπλεκόµενων προσώπων. Για λόγους που σχετίζονταν µε εσωτερικές αντιπαραθέσεις (κυρίως µε τον πρώην σύµβουλό του Νίκο Μανιαδάκη για προσωπικούς λόγους αλλά και µε τον Αδωνη Γεωργιάδη) ο Σαλµάς διαπραγµατευόταν µια πιθανή κατάθεσή του. Από το 2016 στοιχεία για την αµερικανική έρευνα φτάνουν στην ελληνική Εισαγγελία κατά της ∆ιαφθοράς µε επικεφαλής την Ελένη Ράικου.
Την Πρωτοχρονιά του 2017 ένα περιστατικό, το οποίο δεν διέρρευσε στα µέσα ενηµέρωσης, δραµατοποιεί την κατάσταση. Το στέλεχος της Novartis Τσενεκίδης απειλεί να πέσει από τον 13ο όροφο του Hilton όταν θεωρεί ότι τον παρακολουθούν.
Ζητά από τους αστυνοµικούς να µιλήσει µε την εισαγγελέα Ράικου φωνάζοντας: «∆εν θα πληρώσω εγώ τα σπασµένα της εταιρείας». Η υπόθεση περιέργως δεν έχει άλλη νοµική διάσταση.
Οι πληροφορίες φτάνουν στην ερευνητική οµάδα του Documento και µας κινητοποιεί το όνοµα Ν. Μανιαδάκης ως πιθανός εµπλεκόµενος στην υπόθεση. Το περιοδικό Hot Doc είχε αποκαλύψει το 2012 ότι ο Μανιαδάκης, ο οποίος υπήρξε σύµβουλος υπουργών Υγείας, µέσω εταιρείας της συζύγου του τραγουδίστριας Χριστίνας Φαρµάκη εισέπραττε από φαρµακευτικές µεγάλα ποσά. Η ιστορία της Novartis ξεκινούσε για µας από ένα γνωστό πρόσωπο.
Στις 8 Ιανουαρίου 2017 το Documento βγήκε µε τίτλο «Πρώην πρωθυπουργός στο Novartis-gate. Τρεις υπουργοί, γιατροί και καθηγητές στο στόχαστρο του FBI». Από το πρώτο διάστηµα της έρευνας, για να πάρουµε και να επιβεβαιώσουµε πληροφορίες στραφήκαµε σε µάρτυρες στην Αµερική, νυν και πρώην εργαζόµενους της Novartis και παράγοντες που γνώριζαν πρόσωπα και πράγµατα. Το δηµοσίευµα επιβεβαιώθηκε όταν η δικογραφία της Novartis έφτασε στη Βουλή µε τα ονόµατα δύο πρώην πρωθυπουργών, του Αντώνη Σαµαρά και του Πάνου Πικραµµένου, αλλά και πολλών πρώην υπουργών.
Σύµφωνα µε την ανακρίτρια που µας άσκησε τώρα τη δίωξη, η προέλευση των πληροφοριών ήταν από την Εισαγγελία κατά της ∆ιαφθοράς. Αφενός όµως αυτό δεν είναι ευθύνη του δηµοσιογράφου, αφετέρου αν πηγή µας είναι η Εισαγγελία κατά της ∆ιαφθοράς, τότε η ευθύνη ανήκει στην Ελ. Ράικου που ήταν τότε εισαγγελέας διαφθοράς και όχι στην Ελένη Τουλουπάκη που πήγε µετά τον Μάρτιο του 2017.
Η αµηχανία του Μητσοτάκη και οι πιέσεις
Οταν η υπόθεση Novartis απέκτησε δηµοσιότητα ο Κυριάκος Μητσοτάκης εµφανίστηκε αµήχανος. Η αρχική του απόφαση ήταν να περιµένει για να ενηµερωθεί.
Μέλος της οικογένειας Μητσοτάκη εστάλη ως απεσταλµένος στον Ελληνα δικηγόρο των µαρτύρων που κατέθεσαν για τη Novartis Παύλο Σαράκη. Ο Σαράκης, ο οποίος πολιτικά πρόσκειται στη Ν∆, φαίνεται να ενηµέρωσε τον απεσταλµένο ότι τα πράγµατα είναι σοβαρά και υπάρχει εµπλοκή πολιτικών. Ο πρόεδρος της Ν∆ άρχισε να δηλώνει στους συνεργάτες του ότι δεν τον ενδιαφέρει τι θα γίνει και ότι ίσως είναι ευκαιρία να απαλλαγούν από τα βαρίδια στο κόµµα. Τα περισσότερα δηµοσιεύµατα φωτογράφιζαν ως εµπλεκόµενους τον Αδ. Γεωργιάδη, τον ∆ηµήτρη Αβραµόπουλο και τον Αντ. Σαµαρά.
Την εποχή εκείνη αρχίζει η επιθετική στάση του Κυρ. Μητσοτάκη προς το Documento. Τον ∆εκέµβριο του 2016 η εφηµερίδα είχε δηµοσιεύσει αποκαλύψεις για τα δάνεια του «Κήρυκα Χανίων» του Μητσοτάκη και τον Φεβρουάριο του 2017 για το ανακριβές πόθεν έσχες του και την αγορά του σπιτιού του Βολταίρου στο Παρίσι. Ο Μητσοτάκης δέχεται πιέσεις από συµβούλους του «να τελειώνει µε το Documento». Ελάχιστοι, όπως ο Τάκης Θεοδωρικάκος, τον συµβουλεύουν να µην επιλέξει τακτική πόλωσης και «ηρωοποίησης του Βαξεβάνη». Ενώ ήταν σε εξέλιξη η έρευνα για το σκάνδαλο Novartis και η σύζυγος του πρωθυπουργού Μαρέβα Γκραµπόφσκι µιλούσε απαξιωτικά για µένα ζητώντας την κεφαλή µου επί πίνακι, µέλος της οικογένειας Μητσοτάκη µου τηλεφώνησε και µου µετέφερε µήνυµα του τότε εν ζωή πατέρα Μητσοτάκη (απεβίωσε 29 Μαΐου 2017), µε τον οποίο διατηρούσα χρόνια φιλική σχέση. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης µου ζητούσε να δείξω κατανόηση για όσα συµβαίνουν από τη µεριά κάποιων µελών της οικογένειας και επιβεβαίωνε την εκτίµηση στο πρόσωπό µου και στη δηµοσιογραφική µου δουλειά. Απάντησα ότι δεν έχω τίποτε προσωπικό µε τον Κυριάκο και κάνω απλώς τη δουλειά µου. Πρότεινα µάλιστα να δώσει συνέντευξη στο Documento και να θέσει όποια θέµατα θέλει. Ενώ βρισκόµαστε σε συζητήσεις γι’ αυτήν τη συνέντευξη, αιφνίδια η Ν∆ βγάζει ανακοίνωση στην οποία µε αποκαλεί ψευδολόγο και συκοφάντη.
Σύµβουλοι του Μητσοτάκη αλλά κυρίως η σύζυγός του και ο Νίκος Γεωργιάδης, του οποίου τη συµµετοχή σε κύκλωµα παιδοφιλίας είχαµε αποκαλύψει δύο χρόνια πριν, πίεσαν να ακολουθηθεί µια γραµµή δολοφονίας του χαρακτήρα µου. Κατηγορούσαν µάλιστα αδίκως την Ντόρα Μπακογιάννη ότι αυτή είναι υπεύθυνη για τις διαρροές που οδηγούν σε δηµοσιεύµατα του Documento.
Ενώ η έρευνα για τη Novartis είναι στο αποκορύφωµα, γίνεται προσπάθεια να κλείσει το Documento µε απόσυρση του τότε εκδότη Χρήστο Καλογρίτσα. Η προσπάθεια γίνεται µε συνεννόηση µεταξύ Κυρ. Μητσοτάκη και Γιάννη Στουρνάρα. Ο Στουρνάρας καλεί στην Τράπεζα της Ελλάδος τον Καλογρίτσα, τον οποίο έχει µηνύσει για τα δάνεια της Τράπεζας Αττικής, και του ζητάει «να τελειώνει µε το Documento». Ο Καλογρίτσας αποχωρεί από την εφηµερίδα και αµέσως µετά του δίνεται πίστωση 2,5 εκατ. ευρώ παρότι έχει «κόκκινα» δάνεια και έρευνα εναντίον του. Την εποχή εκείνη δεν γνωρίζαµε ακόµη ότι η οικογένεια Στουρνάρα ελεγχόταν από το FBI για τη Novartis ούτε ότι ο Στουρνάρας ήταν χρηµατοδοτούµενος από την εν λόγω πολυεθνική κατά το παρελθόν. Αγνοούσαµε επίσης ότι ο εν Ελλάδι αντιπρόεδρός της Κωνσταντίνος Φρουζής είχε διοργανώσει δείπνα υποστήριξης του Κυρ. Μητσοτάκη στο σπίτι του µε συνδαιτηµόνες φαρµακοβιοµήχανους για να τον προωθήσουν στην προεδρία της Ν∆.
Τον Μάρτιο του 2017 το Documento δηµοσιεύει ότι η ανακρίτρια Ηλιάνα Ζαµανίκα µε αναφορά της στον Αρειο Πάγο καταγγέλλει την εισαγγελέα κατά της διαφθοράς Ελ. Ράικου ότι απέκρυψε από την ανάκριση στοιχεία που αφορούν τον επιχειρηµατία έµπορο όπλων Θωµά Λιακουνάκο. Η Ράικου υποβάλλει την παραίτησή της πριν ακόµη η εφηµερίδα κυκλοφορήσει στα περίπτερα, µόνο µε την αναγγελία του θέµατος. Σε δεύτερο δηµοσίευµα το Documento αποκαλύπτει sms του Λιακουνάκου από τα οποία προέκυπτε ότι γνώριζε µε λεπτοµέρειες ότι η Εισαγγελία ∆ιαφθοράς επρόκειτο να εξετάσει µάρτυρα στη Γαλλία και επιχειρούσε να πείσει τον µάρτυρα να πει ψέµατα.
Λίγο αργότερα θα αποκαλυφθεί ότι ο γιατρός σύζυγος της Ελ. Ράικου είχε χρηµατοδοτηθεί από τη Novartis για εικονικά ερευνητικά προγράµµατα όπως ακριβώς περιέγραφαν οι µάρτυρες της υπόθεσης. Οταν η Ράικου κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις είπε ότι τα στοιχεία είχαν εξαφανιστεί από µια πληµµύρα στο σπίτι της.
Ξαφνικά η εφηµερίδα και εγώ προσωπικά βρισκόµασταν σε µια δίνη την οποία δηµιουργούσαν απειλούµενα συµφέροντα και ερευνώµενα πρόσωπα.
Απεσταλµένος στην Τουλουπάκη
Στις αρχές του 2018 έχουν διαρρεύσει τα ονόµατα των πολιτικών προσώπων που σύµφωνα µε το FBI τελούν υπό έρευνα. Ανάµεσά τους είναι ο Αδ. Γεωργιάδης, ο Αντ. Σαµαράς, ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ο Ανδρέας Λοβέρδος και φυσικά ο Γ. Στουρνάρας. Είναι η εποχή που ο Αδωνης υποστηρίζει ότι δεν χρηµατίστηκε και ως απόδειξη δείχνει σε τηλεοπτική κάµερα το σπίτι του το οποίο έχει υγρασία και παλιά έπιπλα. Λίγες µέρες µετά αλλάζει η υπερασπιστική γραµµή, έπειτα από συνεννόηση Βενιζέλου και Σαµαρά. Αρχίζει η προσπάθεια απαξίωσης και αποκάλυψης των προστατευόµενων µαρτύρων. Τους αποκαλούν κουκουλοφόρους, τους απειλούν και καταβάλλουν προσπάθειες να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους για να τους διώξουν. Ταυτόχρονα αποδίδουν στον ΣΥΡΙΖΑ την προσπάθεια να στήσει πολιτική σκευωρία και δείχνουν ως νούµερο ένα εχθρό το Documento. Ολοι αυτοί για τους οποίους το Documento έχει κάνει αποκαλύψεις έχουν συναντηθεί στην υπόθεση Novartis και προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν λογαριασµούς.
Βασικό τους όπλο είναι η µιντιακή υπεροπλία που τους παρέχει τη δυνατότητα να κάνουν το άσπρο µαύρο.
Ο Αµερικανός υπουργός
Ο Μητσοτάκης ενηµερώνεται –προτού ακόµη δηµοσιευτεί– ότι το Documento έχει στην κατοχή του τα mails τα οποία αποκαλύπτουν τις σχέσεις του µε τον Φρουζή. Το κυριότερο όµως είναι ότι δέχεται πιέσεις από τον Σαµαρά να µην αφήσει στην άκρη την υπόθεση Νovartis, όπως ήθελε, αλλά να την πάρει πάνω του και να… τρέξει το σενάριο της σκευωρίας. Ο Σαµαράς απειλεί ότι θα τον ρίξει και τον βάζει στη γραµµή «θα σας πάω µέχρι τέλους». Ο Αδωνης λειτουργεί ενισχυτικά στην πίεση ως πιο φοβισµένος, στέλνοντας τα δικά του µηνύµατα. Σύµβουλοι του Μητσοτάκη του λένε ότι δεν είναι κακή ιδέα να κρατηθούν Αβραµόπουλος, Γεωργιάδης και Σαµαράς σε οµηρία στην υπόθεση Novartis, αλλά οι πιέσεις είναι µεγάλες να σηκώσει η Ν∆ το βάρος των ερευνώµενων.
Ξεκινούν νοµικές πιέσεις µε µηνύσεις και αναφορές κατά της Τουλουπάκη η οποία είναι στο επίκεντρο της έρευνας, αλλά ταυτόχρονα κρυφά ο Κυρ. Μητσοτάκης επιχειρεί να δηµιουργήσει επαφή µαζί της. Γνωρίζει ότι ο πατέρας της Τουλουπάκη ήταν στενός φίλος του Κων. Μητσοτάκη. Ηταν αυτός που µίσθωνε πούλµαν για να µεταφέρει οπαδούς στις συγκεντρώσεις Μητσοτάκη από την εποχή ακόµη που ίδρυσε το µικρό κόµµα των Φιλελευθέρων. ∆ηµιούργησε λοιπόν επαφές µε «ειδικό απεσταλµένο», προκειµένου πρωτίστως να ενηµερωθεί και να διαχειριστεί επωφελώς την υπόθεση, η οποία είχε µετατραπεί σε ωρολογιακή βόµβα. Προσπάθεια να διευθετήσει την υπόθεση Novartis χωρίς τριγµούς και πολιτικό κόστος έκανε ο Κυριάκος και µέσω του υπουργού Εµπορίου των ΗΠΑ Γουίλµπουρ Ρος, ο οποίος ήταν προσωπικός φίλος του καναλάρχη Κυριακού.
Ταυτόχρονα ενεργοποιήθηκε και άλλη µια προσπάθεια πρόσβασης στην Τουλουπάκη. Αρεοπαγίτης, η οποία είχε καταγραφεί σε συνοµιλίες από την ΕΥΠ να παραλαµβάνει δώρα από επιχειρηµατία, προσέγγισε την Τουλουπάκη η οποία χειριζόταν τη δικογραφία και πρότεινε ανταλλαγή: το κλείσιµο της δικογραφίας Novartis µε αντάλλαγµα το κλείσιµο των πειθαρχικών της.
Απειλές και εκβιασµοί µαρτύρων
Η δηµοσιοποίηση των στοιχείων αλλά και η εσωτερική πληροφόρηση οδήγησαν στο συµπέρασµα ότι ένας από τους προστατευόµενους µάρτυρες –ο «Γιάννης Αναστασίου»– ήταν ο Ν. Μανιαδάκης. Τον Μάιο του 2018 ο Μανιαδάκης άρχισε να καλείται από τον Γ. Στουρνάρα και τον Αδ. Γεωργιάδη (το έχει καταθέσει άλλωστε), οι οποίοι του µετέφεραν µήνυµα ότι αν αλλάξει η πολιτική κατάσταση, δεν θα περάσει καλά. Ο Μανιαδάκης ενηµέρωσε την εισαγγελία και στη συνέχεια κατέθεσε για τα περιστατικά.
Ταυτόχρονα διάφοροι αξιωµατούχοι της αστυνοµίας που χειρίζονταν το θέµα της προστασίας των µαρτύρων άρχισαν να δηµιουργούν προβλήµατα στην προστασία τους. Κάποιοι µάλιστα, ενώ δεν είχαν αρµοδιότητα, προσπαθούσαν να µάθουν στοιχεία για την ταυτότητα των µαρτύρων. Υπηρεσιακοί παράγοντες καθυστερούσαν την έγκριση των µέτρων και των αποφάσεων ασφαλείας για τους µάρτυρες, κατασκευάζοντας κλίµα τεχνητής ανασφάλειας.
Εξουσία και εκδίκηση
Οταν η Ν∆ ανέλαβε την εξουσία (Ιούλιος 2019) τα πράγµατα είχαν διαµορφωθεί και ο Μητσοτάκης είχε αυτοπαγιδευτεί. Παρότι στις συναντήσεις µε τους πολιτικούς αρχηγούς ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης διαβεβαίωνε ότι δεν θέλει να διώξει πολιτικούς του αντιπάλους, έκανε ακριβώς το αντίθετο. Ειδική οµάδα ανέλαβε επαφές µε τη ∆ικαιοσύνη για να βρει πρόθυµους δικαστές. Η τοποθέτηση του πρώην αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου ∆ηµήτρη Κράνη στη θέση του υφυπουργού ∆ικαιοσύνης δεν απέδωσε τα αναµενόµενα. Ο έντιµος δικαστής στάθηκε ανελαστικός στις πιέσεις και αποχώρησε µε αξιοπρέπεια.
Με πιέσεις της οµάδας Σαµαρά ο Μητσοτάκης προχώρησε στη σύσταση επιτροπής για τον πρώην αναπλ. υπουργό ∆ικαιοσύνης ∆ηµήτρη Παπαγγελόπουλο και µε τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν καταπατήθηκε κάθε έννοια κοινοβουλευτικής τάξης και δικαίου. Σκοπός της επιτροπής ήταν η ενοχοποίηση των αντιπάλων µε συρραφή διαφόρων «ερευνών» (από υπόθεση Μιωνή έως υπόθεση Novartis) και η επικοινωνιακή εκµετάλλευση µέχρι να δηµιουργηθούν οι συνθήκες ανοχής για την εκδίκηση.
Αγκάθι στους χειρισµούς ήταν το Documento. Ενώ το αφήγηµα είχε στο επίκεντρο το Documento και το πρόσωπό µου ως µοχλό της «σκευωρίας», έπρεπε να γίνουν χειρισµοί ώστε να µην καταθέσω στην επιτροπή για τον Παπαγγελόπουλο. Παρά την πρόθεσή µου, έκλεισαν τις εργασίες της επιτροπής γρήγορα. Οργανώθηκε και ακολουθήθηκε το σχέδιο που χάραξαν ο Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Γιώργος Μυλωνάκης στο Μαξίµου. Το σχέδιο προέβλεπε να µε αποτρέψουν να καταθέσω γιατί ήταν επικίνδυνο. Θα εµφανιζόµουν µε στοιχεία και έγγραφα και θα κατέρριπτα τους ισχυρισµούς. Με τον τρόπο αυτό θα άφηναν τις κατηγορίες εναντίον µου που κατατέθηκαν από τη Ράικου και τον Μανιαδάκη να επικρέµονται και θα αποφάσιζε δήθεν η ∆ικαιοσύνη.
Το ζητούµενο ήταν να ανακυκλωθούν το υλικό και η κατηγορία. Να πάει δηλαδή στην ανάκριση και µε βάση αυτούς τους ισχυρισµούς, χωρίς στοιχεία, να κληθώ ως κατηγορούµενος. Φιλοδοξούσαν έτσι να δηµιουργήσουν και το αντίστοιχο κλίµα ενοχοποίησης για επικοινωνιακή χρήση µε στόχο τη δολοφονία χαρακτήρα. Μόνο που τα πράγµατα δεν (τους) πήγαν καλά. Το κύµα υποστήριξης #µε_τον_Βαξεβάνη, που οι ίδιοι προκάλεσαν, ήδη τους πνίγει. Και δεν αφορά µόνο την υποστήριξη της κοινής γνώµης αλλά και τις αντιδράσεις στη ∆ικαιοσύνη. Εισαγγελείς και δικαστές ήδη αντιδρούν στην προσπάθεια εργαλειοποίησης της ∆ικαιοσύνης για να ικανοποιηθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Πόσο µάλλον η Μαρέβα (Του).
ΜΟΤΟ
