Τα περιφερειακά πανεπιστημιακά ιδρύματα διαδραματίζουν σήμερα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας.
Μέσα από την ποιότητα της γνώσης και της έρευνας βρίσκονται σε διαρκή και αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση με τις τοπικές κοινωνίες για την οικονομία, την παραγωγική ανασυγκρότηση, τις επιχειρήσεις και την καινοτομία, τις υπηρεσίες, την κοινωνική συνοχή, τον πολιτισμό.
Η αναπτυξιακή διαδικασία οφείλει να είναι ανθρωποκεντρική, με προτεραιότητα στη διαφύλαξη και φροντίδα του φυσικού περιβάλλοντος.
Μέσα από τις νέες ιδέες και προτάσεις που υπάρχουν και παράγονται μέσω της γνώσης, της εξειδίκευσης και της έρευνας οι περιφέρειες και η χώρα μπορούν να αντιμετωπίσουν τις όποιες δυσκολίες και προβλήματα και να οδηγηθούν με επιμέρους προγραμματικούς στόχους στην ανάπτυξη.
Οι πολίτες του τόπου μας περιμένουν σήμερα από τα πανεπιστήμιά μας να παρέχουν ποιοτική γνώση και εκπαίδευση στους φοιτητές μας, αλλά συγχρόνως να συμβάλλουν μέσα από την παραγόμενη έρευνα και τεχνογνωσία στην περιφερειακή ανάπτυξη, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα πανεπιστήμια σήμερα είναι η εξακολουθούμενη υποχρηματοδότηση από το κράτος.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης καταγράφεται με ξεχωριστό και ουσιαστικό έργο σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην έρευνα.
Αυτή η πραγματικότητα πιστοποιείται καθημερινά από τους αποφοίτους μας, που στελεχώνουν επιτυχώς τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στη χώρα, αλλά και στα μεγάλα πανεπιστημιακά και ερευνητικά κέντρα, νοσοκομεία και άλλους αναπτυξιακούς οργανισμούς σε Ελλάδα, Ευρώπη, Αμερική ή άλλα μέρη του κόσμου.
Ο αριθμός των δημοσιεύσεων και των αναφορών του ακαδημαϊκού μας προσωπικού στη διεθνή βιβλιογραφία σε σχέση με τον πληθυσμό της περιφέρειας και της χώρας, παρά την υποχρηματοδότηση της έρευνας στα πανεπιστήμια, φέρνει το Πανεπιστήμιο Κρήτης στις πρώτες θέσεις της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι ένας ανοικτός δημοκρατικός οργανισμός που ενθαρρύνει και αναπτύσσει τον διάλογο, τη διαφορετική γνώμη, τη συλλογικότητα τόσο εντός του ιδρύματος όσο και στην κοινωνία με αυτοτέλεια και σχετική αυτονομία στη λειτουργία του, με ανάπτυξη κοινωνικής αυτογνωσίας, συνοχής και αλληλεγγύης.
Το σημαντικό ερευνητικό έργο που παράγεται καθημερινά στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στα εργαστήρια, στις κλινικές και τις άλλες δομές του καθώς και η πρόσφατη συμμετοχή μας σε όμιλο ευρωπαϊκών πανεπιστήμιων (INGENIUM) για τη δημιουργία κοινών δράσεων και προγραμμάτων είναι αφετηρία και οδηγός για ένα ακόμη πιο εξωστρεφές ερευνητικά παραγωγικό και ανοικτό πανεπιστήμιο στην κοινωνία του τόπου και στις ανάγκες της.
Παράλληλα, σε επίπεδο Κρήτης αναπτύσσονται και ενισχύονται οι συνέργειες με τα άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα του νησιού σε επίπεδο εκπαίδευσης, τεχνολογικών υποδομών και έρευνας, τεχνολογίας και περιφερειακών αναπτυξιακών δράσεων.
Σε μια περίοδο καταιγιστικών και πολλαπλά επιδραστικών μετασχηματισμών, αλλεπάλληλων κρίσεων και προκλήσεων, το πανεπιστήμιο αποτελεί ένα θεσμό που μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών αλλά και στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Σ’ αυτή την κατεύθυνση το Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Περιφέρεια Κρήτης έχουν αναπτύξει δύο πολύ επιτυχημένες δομές: τον Περιφερειακό Μηχανισμό Παρακολούθησης της αγοράς εργασίας και το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ενταξης. Οι δύο αυτές δομές εστιάζουν σε σειρά ζητημάτων κοινωνικής συνοχής, στη στέρηση και την εργασιακή επισφάλεια και παράλληλα συγκροτούν ερευνητικά εδραιωμένες προτάσεις πολιτικής. Σε συνδυασμό μάλιστα με νέα εγχειρήματα, όπως το Εργαστήριο Υγεία και Κοινωνία, το Πανεπιστήμιο Κρήτης εστιάζει ουσιωδώς στην κοινωνική διάσταση της περιφερειακής ανάπτυξης.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ απαιτούνται εγρήγορση και αποφασιστικότητα για να διατηρηθεί το Πανεπιστήμιο Κρήτης στην πρωτοπορία της έρευνας και της εκπαίδευσης, προσφέροντας παράλληλα γνώση μέσω της ενεργούς παρουσίας του στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα του σήμερα, συμβάλλοντας στην επίλυσή τους. Κι όλα αυτά με τη στήριξη και την αξιοποίηση ενός ιδιαίτερα καταρτισμένου, ευαίσθητου και παραγωγικού ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει και ενεργοποιεί. Ως πρυτανική αρχή με διαφάνεια και δημοκρατική λειτουργία στις διαδικασίες και τις αποφάσεις των οργάνων του πανεπιστημίου, επιδίωξή μας είναι να εμπνεύσουμε και να οργανώσουμε την ακαδημαϊκή κοινότητα, προσωπικό και φοιτητές, ώστε το πανεπιστήμιο να συνεχίζει πρωτοπόρο στην παραγωγή νέας γνώσης και στην ανάπτυξη της έρευνας και να είναι κόμβος διάδοσής τους προς όφελος της κοινωνίας, της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης και ευρύτερα της χώρας.
Ο Γεώργιος Μ. Κοντάκης είναι πρύτανης Πανεπιστημίου Κρήτης
