Τις διαδρομές του χρήματος, την λειτουργία που επιτελούσαν επί χρόνια δεκάδες μέσα ενημέρωσης ανά τον κόσμο, αλλά και τα όρια της «ελευθερίας» του Τύπου και της εξάρτησης από συγκεκριμένα κέντρα λήψης αποφάσεων και όχι μόνο, αναδεικνύουν δημοσιεύματα ξένων μέσων σχετικά με τις συνέπειες της διακοπής της χρηματοδότησης της USAID από την κυβέρνηση Τραμπ.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το «πάγωμα» ή καλύτερα η πλήρης περικοπή των προγραμμάτων «εξωτερικής βοήθειας» των ΗΠΑ, πέρα από τις επιπτώσεις που έχει σε διάφορους τομείς, από υγεία και ανθρωπιστική βοήθεια κλπ, έχει πλήξει ιδιαίτερα μέσα ενημέρωσης, αλλά και «σχήματα» βλέπε ΜΚΟ ή άλλες οργανώσεις που είχαν σαν στόχο την άσκηση… ήπιας επιρροής και ισχύος.
Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Grayzone,η διακοπή της χρηματοδότησης έχει προκαλέσει πανικό σε πολλά «ανεξάρτητα» μέσα ενημέρωσης από την Ουκρανία και τα Βαλκάνια ως τη Νικαράγουα, τα οποία ψάχνουν απεγνωσμένα πλέον χρηματοδότηση για να μπορέσουν να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα: «Οι ΗΠΑ πλημμύρισαν την ουκρανική κοινωνία των πολιτών με επιχορηγήσεις την παραμονή του Μαϊντάν το 2014, δημιουργώντας ένα δίκτυο φιλοδυτικών μέσων ενημέρωσης σχεδόν εν μία νυκτί. Μεταξύ αυτών είναι και το Hromadske, μια φιλελεύθερη ραδιοτηλεοπτική οντότητα που πίεσε για την ανατροπή του προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς και υπέρ της πολεμικής σύγκρουσης με τους φιλορώσους αυτονομιστές στα ανατολικά της χώρας – μεταξύ άλλων, όπως σημειώνει το Grayzone, μέσω της εξύμνησης των Ναζί που πολέμησαν τον σοβιετικό Κόκκινο Στρατό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Με το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ να διακόπτει τα προγράμματα της USAID, η Hromadske αποκόπηκε ξαφνικά από την οικονομική της γραμμή επιβίωσης. Το ίδιο συνέβη και με τα κορυφαία ουκρανικά μέσα ενημέρωσης που εμφανίστηκαν μετά το Μαϊντάν, συμπεριλαμβανομένων των Ukrinform, Internews και ενός «παραμάγαζου» του Διεθνούς Δικτύου Ελέγχου Γεγονότων που λειτουργεί από το Poynter, που ονομάζεται VoxUkraine.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Στρατηγικών Επικοινωνιών και η Υπηρεσία του Αναπληρωτή Πρωθυπουργού για την Ευρωπαϊκή και Ευρωατλαντική Ολοκλήρωση, τα οποία δημιουργήθηκαν για να προπαγανδίζουν υπέρ του πολέμου με τη Ρωσία, είναι επίσης μεταξύ των δικαιούχων χρηματοδότησης από την USAID και επίσης αντιμετωπίζουν προβλήματα χρηματοδότησης, σύμφωνα με το Grayzone.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντομίρ Ζελένσκι έκανε σχετική ανάρτηση στο Twitter/X για να γκρινιάξει ότι «κρίσιμα σημαντικά προγράμματα» που εξαρτώνται πλήρως από την «αμερικανική υποστήριξη» έχουν τώρα «ανασταλεί» ως αποτέλεσμα του εκτελεστικού διατάγματος του Τραμπ. Υποσχέθηκε ότι «ορισμένες βασικές πρωτοβουλίες» θα «χρηματοδοτηθούν από τους εσωτερικούς μας πόρους», ενώ ζητούσε να «εντατικοποιηθούν» οι δωρεές από τους «Ευρωπαίους εταίρους» του Κιέβου.
Αντίστοιχη ανησυχία επικρατεί και σε μέσα που χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ στη Νικαράγουα, όπου μετά την επανεκλογή του δημοφιλούς αριστερού Μετώπου των Σαντινίστας το 2006, η Ουάσινγκτον έχει διοχετεύσει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε δεξιούς ομίλους μέσων ενημέρωσης και ομάδες της αντιπολίτευσης.
Παράλληλα, όπως τονίζει το Grayzone αυτές οι χρηματοδοτούμενες από το εξωτερικό «πέμπτες φάλαγγες» διαδίδουν συστηματικά παραπληροφόρηση, ενώ υποκινούν τη βία κατά της κυβέρνησης και των υποστηρικτών της και επηρεάζουν τα δυτικά μέσα ενημέρωσης που αναφέρονται στη χώρα.
Όπως αναφέρει το The Grayzone, ένα χρηματοδοτούμενο από την USAID αντιπολιτευόμενο μέσο της Νικαράγουας με την ονομασία 100% Noticias ηγήθηκε μιας εκστρατείας βίαιης υποκίνησης καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018, όταν μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος που υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ άφησε πίσω της εκατοντάδες νεκρούς.
Ενώ το μέσο φιλοξενούσε επανειλημμένα εκκλήσεις για τη δολοφονία του προέδρου Ντανιέλ Ορτέγα, ο διευθυντής του, Μιγέλ Μόρα, δήλωνε στον Max Blumenthal του The Grayzone ότι ήταν υπέρ μιας στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ στη χώρα για την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης. Όταν η κυβέρνηση της Νικαράγουας έκλεισε τελικά τον σταθμό και άσκησε δίωξη κατά του Μόρα, η Ουάσινγκτον απάντησε με κατηγορίες για καταστολή και απειλές για βαριές κυρώσεις.
Στις 21 Ιανουαρίου, μια «ειδησεογραφική» επιχείρηση κατά των Σαντινίστας με την ονομασία Nicaragua Investiga προειδοποίησε ότι το διάταγμα Τραμπ «απειλεί να επιφέρει σοβαρό πλήγμα» στη χώρα και στη εκστρατεία κατά του Ορτέγα, «η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική και τεχνική υποστήριξη που παρέχουν οργανισμοί» όπως η USAID. Αυτή η υποστήριξη, δήλωσε το πρακτορείο, ήταν ένας «θεμελιώδης πυλώνας» στις προσπάθειες της δεξιάς της Νικαράγουας να υπονομεύσει και να καθαιρέσει τον αντιιμπεριαλιστή πρόεδρο.
«Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που βασίζονται σε αυτή τη βοήθεια θα αναγκαστούν να μειώσουν ή να σταματήσουν τις δραστηριότητές τους», προειδοποίησε η Nicaragua Investiga.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με το Grayzone, στα Δυτικά Βαλκάνια, η USAID, η αποκαλούμενη και… βιτρίνα της CIA, το National Endowment for Democracy, το Open Society Foundations του Τζορτζ Σόρος και η πανσπερμία ΜΚΟ και μέσων ενημέρωσης έχουν διεισδύσει σε κάθε πιθανό τομέα της δημόσιας ζωής. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1992-1995 , η Βοσνία-Ερζεγοβίνη μετατράπηκε μεθοδικά σε μια de facto αποικία της ΕΕ και των ΗΠΑ, με όλες τις βασικές λειτουργίες του κράτους να έχουν καταληφθεί από ξένα συμφέροντα.
Κάποια ανησυχία για το ιμπεριαλιστικό σχέδιο βρήκε το δρόμο της στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης την εποχή εκείνη. Οι New York Times προειδοποιούσαν το 1998 ότι η κυριαρχία των ΗΠΑ στη Βοσνία «δημιούργησε ανησυχητικά ερωτήματα σχετικά με το πώς θα λειτουργήσει το κράτος χωρίς συνεχείς εισροές εξωτερικής βοήθειας και άμεση διεθνή εποπτεία».
Ένας ανώτερος σύμβουλος της ξένης κυβέρνησης εξοργίστηκε με την έλλειψη στρατηγικής εξόδου της Ουάσινγκτον από τη χώρα ή οποιουδήποτε σχεδίου για να τερματιστεί «η κουλτούρα εξάρτησης της Βοσνίας». Σήμερα, τουλάχιστον 25.600 ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από τη Δύση δραστηριοποιούνται στο Σαράγεβο.
Η παύση της «εξωτερικής αναπτυξιακής βοήθειας» έχει θέσει σε κίνδυνο αμέτρητες θέσεις εργασίας και ωφελούμενες οργανώσεις σε όλα τα Βαλκάνια. Στις 30 Ιανουαρίου, το Balkan Insight – ένα μέσο που το «Grayzone» με παλιότερο δημοσίευμα του είχε κατηγορήσει ως δάκτυλο των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών – δημοσίευσε μια διαφωτιστική έρευνα για το πώς η παύση της βοήθειας «επηρέασε άμεσα μια σειρά από οργανώσεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Αλβανία, το Κοσσυφοπέδιο, τη Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο και τη Σερβία».
Από το 2020 έως το τέλος του 2024, η Ουάσινγκτον έχει διοχετεύσει το ιλιγγιώδες ποσό των 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα Δυτικά Βαλκάνια, «υποστηρίζοντας οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και κρατικούς θεσμούς και έργα που κυμαίνονται από τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έως την ενεργειακή απόδοση», χωρίς σχεδόν κανένα αποδεδειγμένο κοινωνικό όφελος. Ήδη, απολύσεις και τεράστιες περικοπές μισθών έχουν αποφασιστεί από τους δικαιούχους.
Εργαζόμενοι σε ΜΚΟ που ερωτήθηκαν από το Balkan Insight ανησυχούσαν ότι το πάγωμα της χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ δεν θα είναι προσωρινό. Μια πηγή υπέθεσε ότι το εκτελεστικό διάταγμα θα μπορούσε να είναι «απλώς ένας ήπιος τρόπος για να κοπούν μόνιμα αυτά τα κονδύλια». Το πρακτορείο σημείωσε ότι η Ουάσινγκτον «έχει υποστηρίξει χιλιάδες δραστηριότητες» στην περιοχή και «ο ακριβής αριθμός των επηρεαζόμενων έργων» παραμένει «άγνωστος». Όταν οι δημοσιογράφοι επικοινώνησαν με τα τοπικά γραφεία της USAID αναζητώντας διευκρινίσεις σχετικά με τις περικοπές, ανακατευθύνθηκαν στην έδρα της υπηρεσίας στην Ουάσινγκτον.
Ακόμα και στην Αλβανία – μια χώρα που είναι πεισματικά φιλοαμερικανική με ένα λόμπι με επιρροή στην Ουάσιγκτον – έχουν ανασταλεί 30 έργα που επιδοτούνται από την Ουάσιγκτον, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης «δικαστηρίων, εισαγγελικών γραφείων και των υπουργείων Άμυνας, Παιδείας και Αθλητισμού και Οικονομικών».
Στη Βόρεια Μακεδονία – όπου η «μεγαλύτερη» αμερικανική χρηματοδότηση διανέμεται μέσω της USAID και της NED – 72 εκατομμύρια δολάρια που διατέθηκαν σε 22 έργα «βρίσκονται τώρα σε αναμονή». Έξι ευρύτερες περιφερειακές πρωτοβουλίες υποστηριζόμενες από την USAID στα Βαλκάνια, στις οποίες υπάγεται και η Βόρεια Μακεδονία, «αξίας περίπου 140 εκατομμυρίων δολαρίων», έχουν επίσης «ματαιωθεί». Σε τοπικούς όρους, τα ποσά αυτά είναι τεράστια.
Στο ίδιο πλαίσιο, σύμφωνα με το Grayzone, και στην Δημοκρατία της Γεωργίας που έχει γίνει το πεδίο μιας σειράς προσπαθειών για μια «επανάσταση με χρώμα» από τις αρχές του 2023, το κλίμα είναι παγωμένο, αφού περισσότερες από 25.000 οργανώσεις χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό. Μάλιστα όλες είναι αναγκασμένες να αποκαλύψουν τις πηγές χρηματοδότησης τους μετά από νόμο της κυβέρνησης.
Η διακοπή της χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ, χαροποίησε ιδιαίτερα την γεωργιανή κυβέρνηση. Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας Μάμουκα Μντιναράντζε υποστήριξε μάλιστα ότι ο εξαιρετικά αμφιλεγόμενος νόμος για τη διαφάνεια της ξένης χρηματοδότησης «ίσως να μην χρειάζεται πλέον καθόλου» μετά το εκτελεστικό διάταγμα Τραμπ. Πράγματι, με τόσο κόσμο που χρηματοδοτούνταν από το εξωτερικό να έχουν ξαφνικά ξεμείνει από χρήματα, η πλευρά αυτή είναι πλέον «καθαρή» στην Τιφλίδα.
Στις 30 Ιανουαρίου, η τοπική αγγλόφωνη έκδοση Georgia Today φιλοξενούσε δηλώσεις μιας ηγετικής φυσιογνωμίας της αντιπολίτευσης που θρηνούσε ότι, «καθώς το μέλλον της χρηματοδότησής κρέμεται από μια κλωστή, οι οργανώσεις βοήθειας απολύουν ήδη προσωπικό ή παίρνουν άδεια» και «ορισμένα προγράμματα» στην Τιφλίδα «μπορεί να δυσκολευτούν να ξανά ξεκινήσουν μετά από αυτό το προσωρινό κλείσιμο, με πολλά ενδεχομένως να παυθούν μόνιμα». Στη συνέχεια σημείωνε το δημοσίευμα ότι η χρηματοδότηση της USAID «αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ανάπτυξης της χώρας από το 1992, με πάνω από 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια που έχει παρασχεθεί μέχρι σήμερα».
Πριν από τη διακοπή της χρηματοδότησης, μόνο η USAID «επένδυε σε 39 προγράμματα σε ολόκληρη τη χώρα, με συνολική αξία 373 εκατ. δολάρια και ετήσιο προϋπολογισμό που ξεπερνούσε τα 70 εκατ. δολάρια». Αυτές οι προσπάθειες επικεντρώνονταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία «στην προώθηση των οικονομικών μεταρρυθμίσεων» και στην «προώθηση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα», δηλαδή στη διευκόλυνση του ξένου οικονομικού βιασμού και της λεηλασίας της Γεωργίας.
Ενώ οι εγχώριοι επικριτές του εκτελεστικού διατάγματος του Τραμπ έχουν κατακεραυνώσει την επακόλουθη απώλεια της επεκτατικής επιρροής της «ήπιας ισχύος» της Ουάσινγκτον στον Παγκόσμιο Νότο, μια τέτοια υποχώρηση μπορεί να είναι μόνο προς το τεράστιο όφελος των χωρών-στόχων. Όπως σημειώνεται σε ένα κείμενο του LeftEast, οι ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό έχουν επί δεκαετίες «διαβρώσει τη δράση των πολιτών της Γεωργίας και την κυριαρχία και τη δημοκρατία της χώρας».
Οι συντάκτες του εξηγούν: «Οι ακτιβιστές στη Γεωργία γνωρίζουν πάρα πολύ καλά τι αναμένεται από αυτούς και ποιες συμπεριφορές τιμωρούνται και επιβραβεύονται: το να ασκείς κριτική στην κυβέρνηση στο Facebook θα σου αποφέρει περισσότερα χρήματα από το να είσαι έξω στην κοινότητα και να βοηθάς τους ανθρώπους… Οι δωρητές παρακολουθούν ακόμη και τα προφίλ των ακτιβιστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μπορεί να υπάρξουν συνέπειες για… λανθασμένες αναρτήσεις».
Ωστόσο, η ανακούφιση θα μπορούσε να είναι πρόωρη για όσους έχουν υποφέρει από δεκαετίες «εξωτερικής αναπτυξιακής βοήθειας» των ΗΠΑ και τα συνακόλουθα πραξικοπήματα και τις αναταραχές που έφερε αυτή. Η «παύση» της αμερικανικής βοήθειας μπορεί όντως να είναι ένα προσωρινό μέτρο ή, μπορεί οι δαπάνες για την ήπια ισχύ να ανακατευθυνθούν σε σκληρότερες επιλογές με ακόμη πιο σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Διαβάστε επίσης:
Παρίσι: Συνάντηση Κάνρεϊ με Μακρόν για σύσφιξη των σχέσεων του Καναδά με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Ουκρανία – Κουρσκ: «Όλα έχουν τελειώσει» – Τι λένε Ουκρανοί στρατιώτες στο BBC
Ευρωκοινοβούλιο: Σκάνδαλο δωροδοκίας Huawei – Όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής
Κυπριακό: Συνάντηση χαμηλών προσδοκιών στη Γενεύη
Ο Τραμπ βάζει λουκέτο στη… «ριζοσπαστική» Φωνή της Αμερικής
Ματωμένο παζάρι για την Ουκρανία – Οι συνομιλίες ΗΠΑ και Ρωσίας και οι ελπίδες
