Πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 14/09/2021 στη Θεσσαλονίκη, η εκδήλωση με θέμα «Στο δρόμο για μία δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση: Προκλήσεις και προοπτικές». Η εκδήλωση, που διοργανώθηκε από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο πλαίσιο της παρουσίας της στην 85η ΔΕΘ, είναι η 3η από μία σειρά εκδηλώσεων που στόχο έχουν να αναδείξουν τη στρατηγική και τις προτεραιότητες της Ελλάδας την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, με βάση τις οποίες θα εξειδικευτούν οι δράσεις που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ.
Η εκδήλωση, συντονιστής της οποίας ήταν ο κ. Πέτρος Ευγενικός, Συνεργάτης, Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων & ΕΣΠΑ και Συντονιστής για τον ειδικό στόχο «Δίκαιη Μετάβαση» του ΕΣΠΑ 2021-2027, επικεντρώθηκε στις προκλήσεις, αλλά και τις προοπτικές που θα προκύψουν τόσο σε εθνικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο κατά την ενεργειακή μετάβαση της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, στο πλαίσιο υλοποίησης του στόχου που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050.
Ο Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης κ. Κωνσταντίνος Μουσουρούλης στην τοποθέτησή του αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα της απανθρακοποίησης για την Ελλάδα, καθώς και στον οδικό χάρτη μετάβασης σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, με έμφαση στις ανάγκες των περιοχών που επηρεάζονται άμεσα από την αλλαγή στο ενεργειακό μίγμα της χώρας, στους στόχους και στις χρηματοδοτικές πηγές του Προγράμματος προκειμένου να πραγματοποιηθεί η Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση. Ο κ. Μουσουρούλης ανέφερε ότι «Είμαι αισιόδοξος, γιατί πλέον, η συγκυρία είναι ευνοϊκή, καθώς διαθέτουμε ήδη ένα ολοκληρωμένο σχέδιο μετάβασης, μια Ελληνική Πράσινη Συμφωνία που περιλαμβάνει τόσο ένα σχέδιο διαχείρισης έκτακτης ανάγκης, όσο και σχέδιο για τη δημιουργία ενός ζωτικού χώρου στις περιοχές όπου θα γίνει η μετάβαση. Η πρώτη πτυχή προχωρά με χρηματοδοτικούς πόρους του ΕΣΠΑ της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, όπου κατασκευάζονται κρίσιμες υποδομές τηλεθέρμανσης, μεγάλες οδικές διασυνδέσεις, επεκτάσεις έργων φυσικού αερίου, έργα που προωθούν την κυκλική οικονομία και, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η χρηματοδότηση ενός πακέτου μέτρων για την τόνωση της απασχόλησης και της στήριξης των επιχειρήσεων. Ενώ, σε ότι αφορά το σχέδιο δημιουργίας ενός ζωτικού χώρου, θα υλοποιηθεί μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027 και του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης». Ο κ. Μουσουρούλης υπογράμμισε ότι «Ήδη έχουν προσδιορισθεί οι γενικές χρήσεις γης στις περιοχές όπου γίνεται εξόρυξη λιγνίτη, ενώ έχουν ήδη εξασφαλισθεί οι αναγκαίοι πόροι από το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027 για την υλοποίηση αναπτυξιακών έργων στρατηγικού χαρακτήρα (στον τομέα της καθαρής ενέργειας, της βιομηχανίας, της γεωργίας, του τουρισμού, της τεχνολογίας και προγραμμάτων εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων ώστε να βρουν καλύτερες θέσεις εργασίες και να κρατήσουν τους ανθρώπους στον τόπο τους). Ακόμα στο πλαίσιο του νέου Αναπτυξιακού Νόμου, το νομοσχέδιο Δίκαιης Μετάβασης, έχει από την αρχή λάβει επενδυτικό και αναπτυξιακό χαρακτήρα, με ισχυρή κινητροδότηση νέων επενδύσεων μέσω προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων, με την ευθύνη της υλοποίησης να παραμένει στους εκάστοτε φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης».
Στην εκδήλωση συμμετείχαν επίσης, οι κκ Carsten Rasmussen, Επικεφαλής της Μονάδας για την Κύπρο και την Ελλάδα στη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Θεόδωρος Θεοδουλίδης, Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Πάρις Κοκορότσικος, Διευθύνων Σύμβουλος ΕΥΡΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΕ, και Νίκος Μάντζαρης, Αναλυτής Πολιτικής, Συνιδρυτής και Εταίρος, “The Green Tank”.
Ο κ. Rasmussen εκπροσωπώντας τη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής της Ε.Ε. αναφέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στον τρόπο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει από τα κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα να αξιοποιήσει τους πρόσθετους πόρους που θα διατεθούν μέσω του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης την Προγραμματική Περίοδο 2021 – 2027. O κ. Rasmussen ανέφερε: «Η Ευρώπη στο σύνολό της διέρχεται μία μεταβατική εποχή. Η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της που όλοι μας ζούμε, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι θα πρέπει να αλλάξουμε ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο μετακινούμαστε, εργαζόμαστε και ζούμε. Χρειαζόμαστε μια ισχυρή αλλαγή της παγκόσμιας και της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της». Ο κ. Rasmussen τόνισε ότι «Μέχρι σήμερα, η Ελληνική Κυβέρνηση έχει κάνει εξαιρετική δουλειά, και το Ελληνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης ακολουθεί με συνέπεια το πρόγραμμα που έχει εκπονηθεί και υπάρχει αισιοδοξία ότι θα αξιοποιήσει σωστά τους πόρους από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Ο ρόλος του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης είναι να βοηθήσει τη μετάβαση και την αλλαγή υποδείγματος στις περιοχές αυτές, με στοχευμένη χρηματοδότηση δράσεων. Όπως ανέφερε ακόμα ο κ. Rasmussen, “είναι πολύ θετική η μεγάλη συμμετοχή και οι πολλοί εμπλεκόμενοι σε επίπεδο διαβούλευσης και συμμετοχής σε τοπικό επίπεδο, καθώς και η ύπαρξη ενός αποτελεσματικού μηχανισμού σε επίπεδο Κεντρικής Κυβέρνησης».
Από την πλευρά του ο κ. Θεοδουλίδης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, αναφέρθηκε στον ρόλο της ακαδημαϊκής κοινότητας, τόσο κατά τη μεταβατική περίοδο, όσο και στη νέα μεταλιγνιτική εποχή, καθώς και στην απαιτούμενη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα. Συγκεκριμένα, ο κ Θεοδουλίδης ανέφερε ότι «Η παρουσία ενός μεγάλου Πανεπιστημιακού ιδρύματος σε μία Περιφέρεια που βρίσκεται υπό μετάβαση είναι ιδιαίτερα σημαντική. Η συμβολή των Πανεπιστημίων στην Περιφερειακή Ανάπτυξη είναι ιδιαίτερα σημαντική για την προώθηση της έρευνας, της καινοτομίας, την εκπαίδευση των εργαζομένων για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων ώστε να βρουν νέα εργασία, και η διασύνδεσή τους με την επιχειρηματικότητα. Ήδη οι πρώτες startups και spin-off επιχειρηματικές πρωτοβουλίες είναι γεγονός, ενώ επίκειται και η πρώτη επιχειρηματική θερμοκοιτίδα. Στο πλαίσιο αυτό είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος των χρηματοδοτικών προγραμμάτων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, γιατί βοηθούν στην πράξη στη διασύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα. Ο κ. Θεοδουλίδης ανέφερε συγκεκριμένα ότι , «ήδη, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από μεγάλες εταιρείες ενεργειακής και ψηφιακής μετάβασης για ιδιωτικές επενδύσεις, τις οποίες σκοπεύουμε να στηρίξουμε και εμείς, μέσω των προγραμμάτων χρηματοδότησης του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης».
Ο κ. Κοκορότσικος, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας ΕΥΡΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Α.Ε., κατέθεσε την εμπειρία άλλων χωρών σχετικά με τον σχεδιασμό της οικονομικής αναδιοργάνωσης των πληττόμενων από την απολιγνιτοποίηση περιοχών. Ο κ. Κοκορότσικος ανέφερε ότι «Στο παρελθόν και άλλες χώρες ξεκίνησαν την προσπάθεια απολιγνιτοποίησης, έχοντας κυρίως οικονομικά κίνητρα και λιγότερο για περιβαλλοντικούς λόγους. Ωστόσο, τα προγράμματα αυτά δεν είχαν μία ολοκληρωμένη προσέγγιση, και ενώ προσπάθησαν να δώσουν λύση στην περιβαλλοντική αποκατάσταση, δεν αντιμετώπισαν καθόλου την απώλεια των θέσεων εργασίας και τη δημιουργία ενός εναλλακτικού παραγωγικού μοντέλου. Το γεγονός αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, σε πάρα πολλές από αυτές τις περιοχές τα πρώτα χρόνια της απανθρακοποίησης να σημειωθεί εγκατάλειψη, μετανάστευση και γήρανση του πληθυσμού. Σε αντιδιαστολή, η Ελλάδα μέσω των προγραμμάτων που θα υλοποιηθούν στη νέα Προγραμματική Περίοδο 2021 -2027, υιοθετεί μία σφαιρική προσέγγιση που περιλαμβάνει τη δημιουργία βιομηχανικών και τεχνολογικών υποδομών, υλοποίηση προγραμμάτων επιχειρηματικής κουλτούρας, προώθηση της καινοτομίας, ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού για την απόκτηση δεξιοτήτων, καθώς και προγραμμάτων στήριξης της επιχειρηματικότητας και προγραμμάτων προώθησης περιβαλλοντικής κουλτούρας και καινοτομίας».
Με τη σειρά του ο κ. Μάντζαρης, Αναλυτής Πολιτικής, Συνιδρυτής και Εταίρος, του ανεξάρτητου, μη κερδοσκοπικού οργανισμού “Green Tank”, υπογράμμισε τις θετικές επιπτώσεις που θα έχει η ενεργειακή μετάβαση στις κλιματικές επιδόσεις της χώρας μας, καθώς και στις βασικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι λιγνιτικές περιοχές. Όπως ανέφερε ο κ. Μάντζαρης «Ο βασικός λόγος της θέσπισης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας είναι ο περιορισμός της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου, που προέρχεται κυρίως από την καύση των ορυκτών καυσίμων. Ο κλιματικός νόμος που θα κατατεθεί σύντομα για ψήφιση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, στοχεύει στην επίτευξη μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Ωστόσο, η διαχρονική καταγραφή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, των έως σήμερα επιδόσεων μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου αναδεικνύει τη δυσκολία του σχετικού εγχειρήματος. Σύμφωνα με επίσημα δεδομένα της Ε.Ε., μεταξύ 1990 και 2019, δηλαδή μέσα σε 29 χρόνια η Ε.Ε. των 27 κατόρθωσε να μειώσει τις καθαρές εκπομπές της κατά 28%, κάτι που δείχνει τη μεγάλη απόσταση που μένει ακόμα να καλυφθεί.». Ο κ. Μάντζαρης υπογράμμισε ακόμα ότι, «Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι μεγάλη, ωστόσο υπάρχουν περιθώρια αισιοδοξίας, καθώς μεταξύ 2018 -2020, η Ελλάδα μείωσε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα 16% συγκριτικά με τα επίπεδα του 1990. Ενώ επίσης πολύ θετικό είναι ότι από τον Μάρτιο του 2020 έως σήμερα, έχουν γίνει σημαντικές κινήσεις, αντιμετωπίζοντας σφαιρικά το θέμα της κλιματικής αλλαγής, τονίζοντας ότι είναι πάρα πολύ θετικό ότι σημερινές περιοχές με τη μεγαλύτερη ένταση παραγωγής άνθρακα θα μπορέσουν στο άμεσο μέλλον να παράγουν καθαρή ενέργεια από πράσινο υδρογόνο, χάρη στον σχεδιασμό ολοκληρωμένων στρατηγικών δράσεων και τη χρηματοδοτική ενίσχυση αυτών των έργων μέσω του νέου ΕΣΠΑ 2021 -2027.»
Στο πλαίσιο τήρησης των μέτρων προστασίας από την covid-19, την εκδήλωση παρακολούθησε με φυσική παρουσία περιορισμένος αριθμός συμμετεχόντων, ενώ μεταδόθηκε ζωντανά μέσω των επίσημων διαδικτυακών καναλιών του ΕΣΠΑ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο της εκδήλωσης στο YouTube και στο Facebook
