Η Ελλάδα το τελευταίο δίμηνο παλεύει με τον covid-19. Με τον ιό που σπέρνει τον θάνατο, που δεν κάνει διακρίσεις σε ισχυρούς και ανίσχυρους, που ακόμη και χώρες γίγαντες της παγκόσμιας οικονομίας δεν μπόρεσαν να τον αντιμετωπίσουν.
Αργά ή γρήγορα, η μάχη αυτή θα τελειώσει, και όταν τελειώσει, δεν πρέπει να δούμε συντρίμμια και να μπούμε σε νέες περιπέτειες. Ωστόσο, η λογική του βλέποντας και κάνοντας που ακολουθεί η κυβέρνηση, θεσπίζοντας ανύπαρκτα ημίμετρα, οδηγεί την χώρα σε επικίνδυνα και αβέβαια μονοπάτια. Από την άλλη, η αξιωματική αντιπολίτευση κατέθεσε ένα υπεύθυνο, σοβαρό και κοστολογημένο σχέδιο ύψους 26 δις, ώστε να βγει η κοινωνία όρθια από αυτή την κρίση και κανείς να μη μείνει πίσω. Ας μην αναλωθούμε όμως σε αυτά.
Το μυστήριο του ΑΕΠ
Πολύς λόγος γίνεται στην δημόσια συζήτηση για το ποια θα είναι η μείωση του ΑΕΠ. Πολλά νούμερα έχουν ακουστεί. Άλλοι μιλούν για 10% μείωση, άλλοι για 20% και άλλοι ακόμη και για 30%. Ποιος είναι όμως ο οικονομικός τομέας που απειλεί με κατάρρευση το ΑΕΠ της χώρας; Μα φυσικά ο τουρισμός!
Σύμφωνα με την μελέτη του Ινστιτούτου των Συνδέσμων Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) που πραγματοποιήθηκε το 2019 για τα τουριστικά αποτελέσματα του 2018, παρατηρούμε ότι ο τουρισμός αποτέλεσε το ¼ του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ), περίπου το 28% που αναλογεί σε 49 δις ενώ αντίστοιχα, σημαντική είναι η συνεισφορά του στην εργασία, με απασχόληση περίπου 1.000.000 πολιτών.
Όπως καταλαβαίνετε, η σχέση Τουρισμού-ΑΕΠ είναι αλληλεξαρτώμενη, ανάλογων ποσών. Όσο αυξάνεται ο τουρισμός, τόσο αυξάνεται το ΑΕΠ. Όσο μειώνεται ο τουρισμός, τόσο μειώνεται και το ΑΕΠ. Ας μην ξεχνάμε, ότι τα παραπάνω νούμερα επιτεύχθηκαν σε συνθήκες πλήρους ασφάλειας και ανοικτών ευρωπαϊκών και διεθνών συνόρων.
Ας πάμε τώρα στο σήμερα. Σήμερα βιώνουμε τις δυσμενέστερες τουριστικές συνθήκες. Παγκόσμιος φόβος, ανασφάλεια, αυξανόμενη ανεργία, παύση παραγωγής, κλειστά τουριστικά καταλύματα, κλειστά καταστήματα αναψυχής και ψυχαγωγίας. Η τεράστια πτώση του τουρισμού είναι αναπόφευκτη. Αισιόδοξες προβλέψεις κάνουν λόγο για πτώση 70%-80%, που σημαίνει πτώση του ΑΕΠ περίπου 20%. 20% πτώση του ΑΕΠ μόνο από τον τουρισμό!
Ας πούμε επιτέλους τα πράγματα με το όνομα τους. Ας υποθέσουμε, ότι από 1η Μαΐου, γίνεται άρση περιοριστικών μέτρων, τελειώνει ο κίνδυνος του covid-19, ανοίγουν καταστήματα και ξενοδοχεία και η χώρα επιστρέφει στην κανονικότητα (αγαπημένη κυβερνητική λέξη). Ας είμαστε ειλικρινείς. Πόσοι άνθρωποι θα έρθουν στην Ελλάδα για διακοπές; Πόσους τουρίστες θα δουν τα ελληνικά νησιά; Δεκάδες; Εκατοντάδες; Το πολύ πολύ μερικές χιλιάδες και όχι τα εκατομμύρια που υποδεχόμαστε κάθε καλοκαίρι. Ο φόβος δεν φεύγει από την μία μέρα στην άλλη.
Σχεδόν 1 μήνα πριν την έναρξη της τουριστικής περιόδου, ας είμαστε ρεαλιστές και ας αντιληφθούμε ότι η πτώση του τουρισμού και η συνακόλουθη του ΑΕΠ είναι δεδομένες. Από εκεί και πέρα, οφείλουμε να μιλήσουμε για τους ανθρώπους που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο του τουρισμού, τις ανάγκες, τους φόβους και τους κινδύνους που διατρέχουν.
Χιλιάδες στον αέρα
Ο τουρισμός δεν είναι μια καλοσχεδιασμένη τεχνολογική μηχανή που λειτουργεί με εντολές και το πάτημα κάποιων κουμπιών. Τουρισμός είναι οι άνθρωποι του. Οι εργαζόμενοι του. Όπως επισήμανα και παραπάνω, αυτός ο τομέας της οικονομίας απασχολεί το 20% των θέσεων εργασίας, περί τις 800.000 θέσεις. Η Handelsblatt κρούει τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας πως οι Έλληνες ξενοδόχοι φοβούνται το οριστικό λουκέτο ενώ ο κ. Χοτζόγλου, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού στον Τουρισμό, καταγγέλλει ότι χιλιάδες εργαζόμενοι βρίσκονται στον αέρα, ότι η κατάσταση είναι τραγική και ότι αυτοί οι εργαζόμενοι μένουν εκτός των όποιων ευνοϊκών ρυθμίσεων προχωρά η κυβέρνηση. Ποιοι είναι αυτοί οι εργαζόμενοι τους οποίους η κυβέρνηση πετά στα βράχια, μη λαμβάνοντας κανένα μέτρο για την προστασία τους;
Είναι οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι. Οι άνθρωποι του μόχθου, του μεροκάματου, της βιοπάλης. Είναι οι άνθρωποι, που ουδεμία σχέση έχουν με τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, με τις ελίτ, με τους “κολλητούς” και τους “κουμπάρους” για τους οποίους κόπτεται η ελληνική κυβέρνηση. Είναι ο κ. Χρήστος, ετών 45 με 2 παιδιά, που δουλεύει σε ξενοδοχείο της Σαντορίνης. Είναι η κ. Μαρία, ετών 38 με 2 παιδιά, που δουλεύει σε εστιατόριο της Κέρκυρας. Είναι ο Κυριάκος, φοιτητής ετών 20, που δουλεύει ως σερβιτόρος στη Χαλκιδική. Άλλος για να μεγαλώσει τα παιδιά του, άλλος για να σπουδάσει, άλλος γιατί ο τουρισμός ήταν ο μόνος κλάδος που βρήκε εργασία.
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι θα λέγαμε ότι ακολουθούν την μέθοδο των σκίουρων. Δουλεύουν σκληρά το καλοκαίρι μαζεύοντας καρπούς (χρήματα), ώστε τον χειμώνα να τρέφονται από αυτά. Όταν όμως δεν δουλεύουν το καλοκαίρι; Πώς θα ζήσουν τον χειμώνα; Ο κ. Χρήστος, η κ. Μαρία και ο Κυριάκος είναι οι αυριανοί άνεργοι που θα προκαλέσει όχι τόσο ο covid-19 όσο η αδιαφορία και η ανυπαρξία μέτρων από την κυβέρνηση.
Ο τουρισμός έχει πρόσωπα, συναισθήματα και λογαριασμούς. Πρέπει να καταλάβουμε πως όταν μιλάμε για κατάρρευση τουρισμού, μιλάμε για κατάρρευση ανθρώπινων ζωών. Για ανθρώπους που στηρίζουν την ζωή τους στην 4μηνη, 5μηνη, 6μηνη τουριστική σεζόν. Για ανθρώπους που χωρίς την τουριστική εργασία θα δυσκολευτούν τον χειμώνα, θα οδηγηθούν στην φτωχοποίηση, στους απλήρωτους λογαριασμών δανείων, στον κίνδυνο ακόμη και της πρώτης κατοικίας. Όλα είναι μια αλυσίδα…
Εν κατακλείδι, είναι αδιαμφισβήτητη η κρίση στον τουρισμό και συνακόλουθη μείωση του ΑΕΠ. Ωστόσο, η κυβέρνηση οφείλει να λάβει άμεσα μέτρα στήριξης των ανθρώπων που αυτή την στιγμή δεν φαίνονται στα νούμερα. Αυτών, που σήμερα αύριο, θα ξεκινούσαν δουλειά στον τουρισμό. Των ανθρώπων που στηρίζουν την ζωή τους και της οικογένειας τους στον τουρισμό. Η ελληνική κοινωνία, τα μικρομεσαία και μεσαία στρώματα, δεν θα αντέξουν μία νέα κρίση ανεργίας, ανασφάλειας και αβέβαιου αύριου. Οι πολίτες δεν επιζητούν αρχηγικά διαγγέλματα αλλά λύσεις. Λύσεις ΤΏΡΑ. Ας αναλάβουν κάποιοι τις ευθύνες τους, ώστε να βγούμε όλοι όρθιοι από αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση.
O Θεόκριτος Αργυριάδης είναι φοιτητής πολιτικών επιστημών στο ΔΠΘ
