Μπορεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη και το Μέγαρο Μαξίμου να προσπαθεί να υποβαθμίσει το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα και την Ελευθερία του Τύπου, αλλά πέραν της προπαγάνδας και της προσπάθειας να μιλήσουν για κάποια «συνωμοσία», οι μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης στρέφονται πλέον στην εντατικοποίηση των ελέγχων όσον αφορά τη διάθεση κοινοτικών κονδυλίων στα κράτη-μέλη ώστε αυτά να επιτυγχάνουν τόσο τα καλύτερα αναπτυξιακά (και όχι μόνον) αποτελέσματα αλλά και να συνάδουν με την προάσπιση των θεμελιωδών κανόνων της Ε.Ε.
Με στόχο την προστασία του Κράτους Δικαίου στα κράτη μέλη αλλά και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε. από τον Ιανουάριο του 2021 το νομικό πλαίσιο της ΕΕ ενισχύθηκε με τον κανονισμό της αιρεσιμότητας. Τις προϋποθέσεις και τους όρους δηλαδή υπό τους οποίους εκταμιεύονται τα κονδύλια.
Στόχος είναι η διευκόλυνση της ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και της πολιτικής συνοχής ενώ το πλαίσιο προβλέπει τη δυνατότητα λήψης δημοσιονομικών μέτρων κατά τέτοιων παραβιάσεων στα κράτη μέλη.
Ωστόσο, η υφιστάμενη ασπίδα προστασίας των θεμελιωδών αξιών έχει αδύναμα σημεία και δεν εγγυάται ακόμη την πλήρη προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, αναφέρει έκθεση που δημοσιεύεται από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (επισυνάπτεται).
Σημειώνεται επίσης ότι «τα οικονομικά της ΕΕ δεν έχουν ακόμη ανοσία στις παραβιάσεις του κράτους δικαίου» και πλέον «τα νέα εργαλεία για τη δέσμευση κονδυλίων παρέχουν καλύτερη προστασία για τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε περίπτωση που τα κράτη μέλη δεν σέβονται το κράτος δικαίου» και προσθέτει ότι «οι πολιτικές εκτιμήσεις μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις για την αποδέσμευση κονδυλίων της ΕΕ»
Μάλιστα, η Ουγγαρία και η Πολωνία επηρεάζονται επί του παρόντος από διάφορα δημοσιονομικά μέτρα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου, με επιπτώσεις που εκτιμώνται σε περίπου 22 δισ. ευρώ και 134 δισ. ευρώ, αντίστοιχα.
Ωστόσο, τα ποσά αυτά δεν είναι ακόμη απτά, καθώς αντιπροσωπεύουν μόνο τον δυνητικό αντίκτυπο στις μελλοντικές πληρωμές και αναλήψεις υποχρεώσεων έως το τέλος της δεκαετίας. Με άλλα λόγια, οι άμεσες δημοσιονομικές συνέπειες είναι μέχρι στιγμής πολύ χαμηλότερες από ό,τι θα μπορούσαν να υποδηλώνουν τα ποσά αυτά.
Οι πολίτες μπορεί τότε να είναι οι πρώτοι που θα νιώσουν τις αρνητικές συνέπειες, προειδοποιούν οι ελεγκτές. Για παράδειγμα, οι φοιτητές μπορεί να μην μπορούν πλέον να συμμετέχουν στο δημοφιλές πρόγραμμα ανταλλαγών Erasmus+.
«Οι νέες εγγυήσεις της ΕΕ για το κράτος δικαίου αποτελούν ένα αξιέπαινο βήμα προς τα εμπρός», δήλωσε η Annemie Turtelboom, μέλος του ΕΕΣ που ηγήθηκε του ελέγχου. «Αλλά υπάρχουν ρωγμές στη θωράκιση: το κράτος δικαίου είναι θεμελιώδης αξία της ΕΕ, η οποία σίγουρα αξίζει ένα πιο στεγανό σύστημα».
Η Ελλάδα μεταξύ των έξι ελεγχόμενων χωρών
Ο έλεγχος καλύπτει τη δράση για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ μέσω του κανονισμού για την αιρεσιμότητα, καθώς και τις σχετικές διατάξεις στο πλαίσιο του κανονισμού για τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και του κανονισμού για τις κοινές διατάξεις 2021-2027 που καλύπτει τα ταμεία της πολιτικής συνοχής. Το δείγμα του ελέγχου περιλάμβανε τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Πολωνία και τη Ρουμανία.
Κατάταξη των κρατών μελών από άποψη Κράτους Δικαίου
Όπως φαίνεται στον χάρτη της έκθεσης η Ελλάδα βρίσκεται ένα σκαλοπάτι πριν την Ουγγαρία και τη Βουλγαρία όσον αφορά το Κράτος Δικαίου
Ελλάδα και Ιταλία λόγω των προκλήσεων σχετικά με το Κράτος Δικαίου
Όπως επισημαίνει «εστιάσαμε τις ελεγκτικές εργασίες μας στις ενέργειες της Επιτροπής αναφορικά με ένα δείγμα έξι κρατών μελών. Το δείγμα περιλάμβανε τις χώρες για τις οποίες είχαν κινηθεί διαδικασίες δυνάμει του άρθρου 7 ΣΕΕ (Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση) (Πολωνία και Ουγγαρία) και του κανονισμού για την αιρεσιμότητα (Ουγγαρία), καθώς και αυτές που αφορούσε ο μηχανισμός συνεργασίας και ελέγχου (Ρουμανία και Βουλγαρία). Το δείγμα μας περιλάμβανε επίσης την Ελλάδα και την Ιταλία, λόγω των προκλήσεων που είχαν διαπιστωθεί στις χώρες αυτές σχετικά με το κράτος δικαίου, καθώς και για λόγους γεωγραφικής ισορροπίας και σημαντικότητας».
Στη διαδικασία του μικροσκοπίου και η Ελλάδα
Συνεχίζει, μάλιστα: «Κατά την αξιολόγηση των ΣΑΑ, η Επιτροπή έλεγχε αν αυτά έδιναν συνέχεια σε όλες ή σε ένα σημαντικό τμήμα των ειδικών ανά χώρα συστάσεων. Διαπιστώσαμε ότι για τα περισσότερα προβλήματα αναφορικά με το κράτος δικαίου υπήρχαν είτε αντίστοιχα ορόσημα που έπρεπε να έχουν επιτευχθεί πριν γίνει οποιαδήποτε πληρωμή συνδεόμενη με συγκεκριμένο ορόσημο, γνωστά και ως «υπερ-ορόσημα» (στην περίπτωση της Ουγγαρίας και της Πολωνίας), είτε συνήθη ορόσημα που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2ο τρίμηνο του 2026 (Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιταλία και Ρουμανία). Επιπλέον των υπερ-ορόσημων, η Ουγγαρία και η Πολωνία έχουν επίσης συνήθη ορόσημα που αφορούν το κράτος δικαίου. Η μη επίτευξη των ορόσημων που αφορούν το κράτος δικαίου στη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Ρουμανία δεν αποκλείει όλες τις πληρωμές που εξαρτώνται από την επίτευξη ορόσημων, καθώς δεν πρόκειται για υπερ-ορόσημα· ωστόσο, πρέπει να επιτευχθούν προκειμένου να καταβληθεί το πλήρες ποσό».
Παγκόσμια Τράπεζα – Δείκτης του κράτους δικαίου στο πλαίσιο του δείκτη παγκόσμιας διακυβέρνησης
Μια άλλη τιμή είναι ο δείκτης ελέγχου της διαφθοράς της Παγκόσμιας Τράπεζας, που αποτυπώνει τις αντιλήψεις του βαθμού στον οποίο η δημόσια εξουσία ασκείται με σκοπό τον προσπορισμό ιδιωτικού οφέλους, περιλαμβανομένων τόσο της διαφθοράς μικρής κλίμακας και της μείζονος διαφθοράς όσο και της άλωσης του κράτους από τις διάφορες ελίτ και τα ιδιωτικά συμφέροντα.
(ελάχιστο − 2,5 / μέγιστο + 2,5)
Παγκόσμια Τράπεζα – Δείκτης διαφθοράς στο πλαίσιο του δείκτη παγκόσμιας διακυβέρνησης την περίοδο 2013-2021
Ο δείκτης για το κράτος δικαίου του οργανισμού World Justice Project ανικατοπτρίζει το κράτος δικαίου βάσει των εμπειριών και των αντιλήψεων του ευρύτερου κοινού και των νομικών και εμπειρογνωμόνων σε όλες τις χώρες του κόσμου. Οι επιδόσεις μιας χώρας μετρώνται μέσω 44 δεικτών που καλύπτουν ευρύ φάσμα τομέων, όπως την αστική και ποινική δικαιοσύνη, τα θεμελιώδη δικαιώματα, τους περιορισμούς της κρατικής εξουσίας, την κανονιστική επιβολή ή την απουσία διαφθοράς.
Διαβάστε όλη την έκθεση στα Ελληνικά:
Το Κράτος Δικαίου Στην ΕΕ by Website Documento on Scribd
Διαβάστε επίσης:
Ολίσθημα Μητσοτάκη: «Αναρμόδιο» και μεροληπτικό το Ευρωκοινοβούλιο (Video)
Μαρινάκης μαινόμενος προσπαθεί με μονόλογο να υποβαθμίσει το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου (Video)