Τον περασμένο μήνα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου κατήγγειλε προληπτικά τις πληροφορίες που έκαναν λόγο για επικείμενα εντάλματα σύλληψης που θα εξέδιδε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) για τους ηγέτες του Ισραήλ και της Χαμάς. Και στο παρασκήνιο, 12 Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές των ΗΠΑ απείλησαν να “στοχοποιήσουν” τον εισαγγελέα του ΔΠΔ και το προσωπικό του με “αυστηρές κυρώσεις” και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις.
Τις ημέρες που ακολούθησαν, το δικαστήριο απέρριψε τις απόπειρες “παρεμπόδισης, εκφοβισμού ή αθέμιτης επιρροής” του, αλλά κατά τα άλλα παρέμεινε σιωπηλό. Ωστόσο, ελπίζω ότι θα δράσει σύντομα.
Ως κάποιος που έχει υπηρετήσει στο Γραφείο του Εισαγγελέα και του οποίου ο οργανισμός έχει συνεργαστεί στενά με όλα τα όργανα του ΔΠΔ όλα αυτά τα χρόνια, έχω δει το δικαστήριο να αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις που δοκιμάζουν τη σταθερότητά του – είτε για τις παραπομπές ανώτερων προσώπων στην Κένυα, τη Λιβύη και αλλού, είτε για την επιβολή κυρώσεων στην τότε εισαγγελέα του δικαστηρίου από την κυβέρνηση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για την έρευνά της στο Αφγανιστάν (προσφύγαμε στο δικαστήριο για να αμφισβητήσουμε αυτά τα μέτρα).
Αλλά η σύγκρουση στη Γάζα είναι διαφορετική. Η αποτυχία να καταδικαστούν οι πιο υπεύθυνοι από όλες τις πλευρές για το μακελειό στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη από τις 7 Οκτωβρίου θα έβλαπτε σοβαρά τη νομιμότητα του δικαστηρίου, καθώς και τη νομιμότητα της “τάξης που βασίζεται σε κανόνες”, την οποία τόσο τακτικά διατυμπανίζουν οι ΗΠΑ και οι συμμαχικές κυβερνήσεις.
Η εχθρότητα των ισραηλινών αξιωματούχων δεν αποτελεί έκπληξη. Με δεδομένο το πρόσθετο στίγμα που θα προσδώσει οποιαδήποτε κατηγορία του ΔΠΔ σε μια κυβέρνηση που έχει ήδη στιγματιστεί από κατηγορίες για γενοκτονία ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου, θα ήταν σοκ αν δεν απαντούσαν με θυμό. Πράγματι, το Ισραήλ αρνείται σταθερά την πρόσβαση των ερευνητών του ΔΠΔ στη Γάζα ή σε περιοχές της Δυτικής Όχθης από το 2021.
Πιο σημαντικό από την αντίδραση του Ισραήλ, ωστόσο, είναι τι λένε και τι κάνουν οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι υποστηρικτές της χώρας. Αυτό είναι που θα εξετάσουν εξονυχιστικά όσοι ανησυχούν για τα “διπλά πρότυπα” στον κόσμο της διεθνούς πολιτικής και του δικαίου.
Μόλις πέρυσι, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου και η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν επικρότησαν την έκδοση εντάλματος σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο κατά του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για εγκλήματα πολέμου. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ χαρακτήρισε το κατηγορητήριο “ένα τεράστιο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για τη διεθνή κοινότητα”, ενώ ο Μπάιντεν δήλωσε ότι το ένταλμα για τον Πούτιν ήταν “δικαιολογημένο”. Και σε μια αξιοσημείωτη μετατόπιση από τον προηγούμενο ανταγωνισμό προς το ΔΠΔ, στα τέλη του 2022, το Κογκρέσο ψήφισε νομοθεσία που επιτρέπει στους αξιωματούχους του ΔΠΔ να διεξάγουν “ερευνητικές δραστηριότητες” στις ΗΠΑ που “σχετίζονται” με την Ουκρανία, παρόλο που η Ρωσία – όπως το Ισραήλ και οι ΗΠΑ – δεν είναι κράτος-μέλος του δικαστηρίου.
Αλλά τώρα, καθώς το δικαστήριο φέρεται να ετοιμάζεται να εκδώσει εντάλματα για τους ηγέτες τόσο του Ισραήλ όσο και της Χαμάς, ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι “το ΔΠΔ δεν έχει καμία δικαιοδοσία σε αυτή την κατάσταση και δεν υποστηρίζουμε την έρευνά του”. Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Μάικ Τζόνσον προχώρησε ακόμη περισσότερο, καλώντας την κυβέρνηση Μπάιντεν να “απαιτήσει αμέσως και απερίφραστα να αποσυρθεί το ΔΠΔ”.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, τα μέλη του ΔΠΔ έχουν νομική υποχρέωση βάσει του καταστατικού της Ρώμης που διέπει το δικαστήριο να συνδράμουν στην εκτέλεση οποιουδήποτε εντάλματος σύλληψης. Και όμως, ενώ ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ καταδίκασε “κάθε είδους εκφοβισμό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου”, οι αρχικές αναφορές δείχνουν ότι, ορισμένοι Ευρωπαίοι σύμμαχοι – παρά την υποστήριξη των ερευνών του ΔΠΔ στην Ουκρανία – μπορεί να εργάζονται παρασκηνιακά για να οικοδομήσουν διπλωματική αντίσταση σε τυχόν εντάλματα σύλληψης για το Ισραήλ.
Τι άλλαξε λοιπόν;
Όχι ο νόμος. Ούτε η ανάγκη να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι για σοβαρά εγκλήματα. Μάλλον, φαίνεται ότι είναι οι παίκτες και η πολιτική που έχουν αλλάξει. Η Ρωσία είναι αντίπαλος της Δύσης – το Ισραήλ σύμμαχος.
Υπάρχουν πολλά καλά ερωτήματα που πρέπει να θέσουμε σχετικά με τις αποφάσεις του ΔΠΔ που θα έρθουν – τον αντίκτυπό τους στις επισφαλείς ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι τα εγκλήματα κατά των ισραηλινών αλλά και των παλαιστινιακών θυμάτων αντιμετωπίζονται, την αξία της έκδοσης ενταλμάτων που είναι απίθανο να εκτελεστούν σύντομα, και την ευκαιρία για το Ισραήλ να αποδείξει ότι, σε αντίθεση με την πρακτική του παρελθόντος, η εγχώρια δικαιοσύνη του είναι ικανή – και πρόθυμη – να θέσει τους ανώτερους ηγέτες προ των ευθυνών τους. Αλλά αυτό που δεν θα δεχτεί ο κόσμος είναι η ατιμωρησία για μαζικές σφαγές.
Υπάρχει πολιτικό κόστος στο να φαίνεται ότι επιλέγουμε πού θα πρέπει να εφαρμόζεται ο νόμος – η δυσκολία που αντιμετώπισαν οι δυτικοί ηγέτες να συγκεντρώσουν παγκόσμια υποστήριξη για τη δίκαιη εκστρατεία τους για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία για εγκλήματα στην Ουκρανία είναι μια απόδειξη αυτού του γεγονότος. Οι κατηγορίες για υποκρισία δεν είναι καινούργιες. Αλλά η μη υποστήριξη του ΔΠΔ στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη θα θεωρηθεί από πολλούς ως μια κυνική, ιδιοτελής θυσία των θεμελιωδών αρχών της δικαιοσύνης.
Σε έναν κόσμο αυξανόμενης ποικιλομορφίας και πολυπολικότητας, μια στάση ηθικής παραίτησης όσον αφορά το ΔΠΔ θα έχει διπλωματική απήχηση για πολλά χρόνια.
Το 2002, ο τελευταίος επιζών εισαγγελέας της Νυρεμβέργης Benjamin Ferencz, ο οποίος απεβίωσε πέρυσι, είχε θρηνήσει ότι η Ουάσινγκτον έκανε ένα τρομερό ηθικό και πολιτικό λάθος αρνούμενη να ενταχθεί στο ΔΠΔ: “Αυτό που λένε οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ότι δεν θέλουμε το κράτος δικαίου. Νομίζω ότι αυτό είναι επικίνδυνο, πολύ επικίνδυνο. Διότι δεν μπορούμε να θεσπίσουμε έναν νόμο για τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι για τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό δεν μπορεί να πετύχει. Ο δικαστής Τζάκσον το ξεκαθάρισε αυτό στη Νυρεμβέργη. Ο νόμος πρέπει να ισχύει για όλους εξίσου, αλλιώς δεν είναι καθόλου νόμος”, είπε.
Τα λόγια του είναι αληθινά σήμερα.
Πηγή: Politico – Europe, Israel and the International Criminal Court – Γράφει ο JAMES A. GOLDSTON
Διαβάστε επίσης:
Ο Άρειος Πάγος πλυντήριο µαφιόζων
Κύρτσος: Νέα Δημοκρατία και VMRO είναι «αδελφά κόμματα» στο ΕΛΚ
Σλοβακία: Ενδείξεις ότι ο δράστης της απόπειρας δολοφονίας κατά του Φίτσο «δεν ενήργησε μόνος»
«Γαλάζιες» κωλοτούμπες στα νερά των Πρεσπών – Κάθε ακροατήριο και άλλη γλώσσα από τον Μητσοτάκη
Βομβαρδισμοί χωρίς έλεος στη Γάζα – Ο Μπάιντεν λέει ότι εργάζεται για «νέα λύση δύο κρατών»