Με την κορύφωση της έντασης στην Ουκρανία και τις αλυσιδωτές επιδράσεις στην διεθνή και ευρωπαϊκή οικονομία να συνεχίζονται και να αυξάνουν, η κυβέρνηση φαίνεται να χρησιμοποιεί και τη διεθνή συγκυρία για να κερδίσει χρόνο στο εσωτερικό απέναντι στη σωρεία προβλημάτων, αλλά και για να εντείνει την πόλωση με την αξιωματική αντιπολίτευση με απολύτως προεκλογικούς όρους.
Το ουκρανικό μέτωπο μπορεί να προσφέρει στην κυβέρνηση μερικές επικοινωνιακές ανάσες, όμως τα μέτωπα εντός των τειχών συνεχίζουν να παράγουν αρνητικές ειδήσεις. Η οικονομία έχει για τα καλά πάρει την πρώτη θέση στη δυσαρέσκεια των πολιτών, όπως δείχνει και σειρά σχετικών μετρήσεων, με την κυβέρνηση να επιμένει να επικαλείται το «κοκτέιλ εξωγενών κρίσεων» για να καλύψει τα ανεπαρκή μέτρα που έχει λάβει μέχρι στιγμής. Η ενεργειακή κρίση εντείνεται και κανείς δεν γνωρίζει που θα κορυφωθεί δεδομένων των εξελίξεων στην Ουκρανία, ενώ η πανδημία, αν και δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης, συνεχίζει να καταγράφει αιματηρά κόστη για την κοινωνία, εξαιτίας των κυβερνητικών επιλογών.
«Είναι μια πολύ πάρα δύσκολη συγκυρία, χωρίς αμφιβολία. Ο κόσμος περνάει πολύ δύσκολα. Μας βρίσκει η μία κρίση μετά την άλλη. Πολλά πράγματα δείχνουν να επιδεινώνονται. Είμαστε σε μια πολύ δύσκολη καμπή και συγκυρία».
Η παραπάνω ρήση ανήκει στον κυβερνητικό εκπρόσωπο, που την Τετάρτη έβαλε με αυτήν τη σφραγίδα της κυβέρνησης στις διαρροές για τον κίνδυνο οι υποσχέσεις για ένα ισχνό «δώρο Πάσχα» στους πλέον ευάλωτους να προκύψουν φρούδες. Επικοινωνιακά, τόσο ο Γιάννης Οικονόμου όσο και άλλα κυβερνητικά στελέχη, όπως ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, συντηρούν την πιθανότητα παροχής μίας μικρής βοήθειας εν ευθέτω χρόνω. Όμως όπως τόνισε τις προηγούμενες ημέρες ο τελευταίος, κάτι τέτοιο επ’ ουδενί «δεν έχει κλειδώσει», και δεδομένων των τελευταίων εξελίξεων και των όσων αναμένονται, δεν αναμένεται να προκύψει σύντομα κάτι τέτοιο. Τουναντίον, η εντεινόμενη κρίση σύντομα θα αρχίσει να απειλεί και περαιτέρω κυβερνητικούς σχεδιασμούς.
Με την ενεργειακή κρίση στο προσκήνιο εξαιτίας των εξελίξεων στην Ουκρανία, το πρωθυπουργικό επιτελείο επιχείρησε να εκπέμψει σήμα ετοιμότητας ήδη από την περασμένη εβδομάδα, όταν υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη συνεδρίασαν αρμόδιο υπουργοί «εξετάζοντας σενάρια για την διασφάλιση της τροφοδοσίας της χώρας σε φυσικό αέριο». Οκτώ ημέρες μετά τη σύσκεψη της 14ης Φεβρουαρίου, στην καθυστερημένη έκτακτη σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ εξετάστηκαν εναλλακτικά σενάρια που ξεκινούν από την αύξηση των παραγγελιών υγροποιημένου αερίου (LNG) και φτάνουν μέχρι και στην ενεργοποίηση μονάδων λιγνίτη «αν καταστεί αναγκαίο».
Στο διά ταύτα, την έλλειψη προετοιμασίας της κυβέρνησης απέναντι στο απευκταίο σενάριο της διακοπής τροφοδοσίας του ρωσικού αερίου αποκάλυψε και το περιεχόμενο του διαλόγου μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και της αντιπροσωπείας της βουλγαρικής κυβέρνησης, την οποία υποδέχτηκε το απόγευμα της Τρίτης στο Μέγαρο Μαξίμου. Κατά τη συζήτησή του με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό, Ασέν Βασίλεφ, έγινε αναφορά στη «βοήθεια της Βουλγαρίας στο ζήτημα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας», με τον πρωθυπουργό να δηλώνει πως «είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε τη Βουλγαρία με κάθε δυνατό τρόπο, ώστε να ξεπεράσει αυτό που εμείς θεωρούμε πως θα είναι μια βραχυπρόθεσμη κρίση».
Την Τετάρτη, ο Κ. Μητσοτάκης ολοκλήρωσε με την επίσκεψη στη Ρουμανία τον κύκλο διεθνών επαφών στα ευρύτερα Βαλκάνια των τελευταίων εβδομάδων, καθώς είχαν προηγηθεί τα ταξίδια του στην Κροατία και στη Σερβία. Παρότι η κυβέρνηση επέλεξε να επενδύσει στα ταξίδια αυτά για την καλλιέργεια του «διεθνούς προφίλ» του πρωθυπουργού, αξίζει να σημειωθεί πως κατά κύριο λόγο αποτέλεσαν «επισκέψεις εργασίας», συνοδευόμενες από «μηνύματα κατά Τουρκίας». Στη δε Ρουμανία, όπως και στην Κροατία, μέρος της συζήτησης αποτέλεσε η πιθανότητα αύξησης των διακρατικών εμπορικών συμφωνιών. Αξίζει δε να σημειωθεί πως ο Κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο και με την αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Καμάλα Χάρις, λίγο πριν την έξαρση της κρίσης με την Ρωσία.
Εάν κάτι προέκυψε από το ταξίδι του πρωθυπουργού στη Ρουμανία, είναι πως πλέον μοιάζει να αντιλαμβάνεται πως η ενεργειακή-οικονομική κρίση δεν είναι τόσο «βραχυπρόθεσμη», όπως δήλωνε μόλις το απόγευμα της Τρίτης στη συνάντηση με τη βουλγαρική αντιπροσωπεία, καθώς προανήγγειλε πως στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα θέσει ζήτημα «κοινής ευρωπαϊκής απάντησης».
Πόλωση αντί για «δώρο Πάσχα»
Τα προβλήματα ωστόσο για την κυβέρνηση δεν σταματούν στην ενεργειακή κρίση και στις οικονομικές επιπτώσεις που ακολουθούν. Κάτω από τα ρούχα του «πρωταγωνιστή στις εξελίξεις επίλυσης όλων των μεγάλων διεθνών ζητημάτων», όπως τον παρουσίασε την περασμένη Δευτέρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο πρωθυπουργός πασχίζει να ισορροπήσει στο ρευστό πολιτικό περιβάλλον που δημιουργείται εντός των τειχών. Τόσο ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, όσο και ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, έχουν συνδέσει αυτού του είδους τις παροχές με το «κλαδί» της δημοσιονομικής πορείας της χώρας, στο οποίο καθόμαστε. Συνεπώς, ακόμα και αυτή η παροχή αποδεικνύεται αμφίβολη, όπως αποκάλυψε και το έγγραφο του υπουργείου Οικονομικών για την κατάρτιση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2023-2026.
Το τελευταίο χτύπημα στο αφήγημα των παροχών αλλά και της μη λήψης νέων μέτρων ήρθε από τον Κλάους Ρέγκλινγκ το απόγευμα της Τρίτης. Ο επικεφαλής του ESM εξέπεμψε σήμα επιστροφής στα πρωτογενή πλεονάσματα, επιβεβαιώνοντας πως η προ ημερών παρέμβαση του Γιάννη Στουρνάρα ήταν προπομπός λιτότητας. «Το δημόσιο χρέος παραμένει πολύ υψηλό υπογραμμίζοντας τη σημασία της επιστροφής σε ισχυρή δημοσιονομική θέση, όπως την περίοδο πριν από την πανδημία» ανέφερε ο Γερμανός, βάζοντας πολύ αυστηρά όρια στην κυβερνητική παροχολογία. Η αναφορά αυτή του ESM, παρότι έρχεται μαζί με την επικύρωση της 12ης μεταμνημνονιακής αξιολόγησης, ρίχνει βαριά σκιά στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, και δίνει άλλο νόημα στις συνεχείς αναφορές του τελευταίο διαστήματος από κυβερνητικά χείλη σε μνημόνια και «μνημονιακούς πρωθυπουργούς».
Τα περιθώρια που περιγράφονται παραπάνω στενεύουν συνεχώς το πεδίο κινήσεων της κυβέρνησης, μετατρέποντας όχι μόνο τις υποσχέσεις της, αλλά και μέρος των σχεδιασμών της για την οικονομία σε σχέδια επί χάρτου, και μάλιστα πολύ ακριβού. Με την αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και μεγάλο μέρος της κοινωνίας και της αγοράς να την επικρίνει καθημερινά για την ανεπάρκεια και τις προβληματικές της προτεραιότητες, η επαναφορά του προεκλογικού «φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ» δίνει το στίγμα της αντιμετώπισης των προβλημάτων το προσεχές διάστημα.
Έπειτα από τις σχετικές κατηγορίες που απηύθυναν κυβερνητικά στελέχη κατά της αξιωματικής αντιπολίτευσης ακόμα και για την αποτυχία στην πανδημία, τις εκδικητικές διώξεις δημοσιογράφων και δικαστικών σε συνδυασμό με τις κατηγορίες περί σκευωρίας της κυβέρνησης Τσίπρα, αλλά και για τους χειρισμούς της στην οικονομία κατά την εφαρμογή του τρίτου μνημονίου, την περασμένη εβδομάδα μπήκαν στην ατζέντα και οι ευθύνες της προηγούμενης κυβέρνησης για τα ενεργειακά, για την κατάσταση στην οποία παρέλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη τη ΔΕΗ. Είναι προφανές πως η στρατηγική αυτή θα συνεχιστεί στην προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να συσπειρώσει κυρίως το αντιαριστερό-ακροδεξιό ακροατήριο, πασχίζοντας παράλληλα να σύρει στη γραμμή της και το Κίνημα Αλλαγής για να αποκομίσει κεντρώα οφέλη.
Τελευταίο κομμάτι στο παζλ της πόλωσης, το… ξαναζέσταμα μίας καταγγελίας του 2016 από τον εκλιπόντα Ανδρέα Βγενόπουλο, την οποία είχε απαξιώσει ακόμα και ο δικηγόρος του, Μ. Δημητρακόπουλος. Η Νέα Δημοκρατία έσπευσε να εκμεταλλευτεί το δημοσίευμα, τόσο στοχεύοντας να αλλάξει τη συζήτηση, όσο και για να συνεχίσει την προσπάθεια να δημιουργήσει «αντίβαρα» στην υπόθεση του σκανδάλου Novartis, τις σκανδαλώδεις μεθοδεύσεις αρχειοθέτησης της εμπλοκής συγκεκριμένων πολιτικών προσώπων και τις εξελίξεις όπως της δίκης Φρουζή για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Άλλωστε, παρά τις προ εβδομάδων κορώνες περί μετριοπάθειας, ήταν ο Κ. Μητσοτάκης που την περασμένη Παρασκευή έδωσε το στίγμα της στροφής στην πόλωση και την τοξικότητα. Χρησιμοποιώντας ως καταλύτη τη διαγραφή του Γιώργου Κύρτσου, ο πρωθυπουργός επέλεξε να μεταφέρει σε διεθνές ακροατήριο την «υπεράσπισή» του για τις διώξεις δημοσιογράφων και δικαστικών, κατηγορώντας ευθέως την αξιωματική αντιπολίτευση για υποθέσεις που ακόμα ελέγχονται από τη δικαιοσύνη.
Εκεί είναι που η φρενήρης πορεία του Άδωνη Γεωργιάδη και οι έξαλλες επιθέσεις κατά της Αριστεράς, με επαναφορά κάθε «αντιΣΥΡΙΖΑ» αφηγήματος και κατηγορίες κατά της αξιωματικής αντιπολίτευσης σχεδόν για κάθε σημερινό πρόβλημα της κυβέρνησης, αναμένεται να φανεί κάτι παραπάνω από χρήσιμη.