Αιφνιδιαστικές κινήσεις από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για να περάσει όπως όπως η αρεστή απόφαση στη νέα διαπλοκή και να μην έχουν εικόνα οι φορείς που είχαν προσφύγει στο ΣτΕ και είχαν κερδίσει τη διατήρηση των μοναδικών αρχαιοτήτων,
Μελέτη της Αττικό Μετρό (πόσο άραγε θα διαφέρει από αυτήν στην οποία στηρίχτηκε η απόφαση του ΚΑΣ η οποία απορρίφθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας;) φέρνει άρον άρον στη συνεδρίαση του ΚΑΣ την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2019 το υπουργείο Πολιτισμού. Στην ουσία η μελέτη δεν έχει φτάσει στα χέρια των φορέων που έχουν σταθεί απέναντι στη λύση της απόσπασης των αρχαίων και διαμορφώνονται οι συνθήκες το ΚΑΣ, που η ίδια η υπουργός Λίνα Μενδώνη έχει διορίσει, να περάσει μια πρόταση που «βολεύει» την κυβέρνηση (την υπουργό Μενδώνη που με τις διαδικασίες που ακολουθεί μοιάζει να έχει αναλάβει την ενορχήστρωση λήψης της ευνοϊκής απόφασης, τον υπουργό Μεταφορών Καραμανλή, την Αττικό Μετρό με πρόεδρο τον αποτυχημένο δήμαρχο Θεσσαλονίκης Ταχιάο, τον πρώην ΓΓ Υποδομών και νυν γαλάζιο βουλευτή Σιμόπουλο –βασικός κυβερνητικός παράγοντας με τη Λίνα Μενδώνη για την προηγούμενη απόφαση που κατέπεσε στο ΣτΕ– και, κατά πολλούς, τον εργολάβο).
Μπορεί η συνεδρίαση του ΚΑΣ για τις μοναδικές αρχαιότητες του σταθμού Βενιζέλου να έχει αποφασιστεί για την Τετάρτη (εδώ η ημερήσια διάταξη) αλλά οι φορείς που αντιδρούν έχουν προετοιμάσει δυναμικές κινητοποιήσεις την ίδια ώρα. Ο σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει προκηρύξει στάση εργασίας των μελών του την Τετάρτη 18/12 από τις 12:00 έως τη λήξη του ωραρίου, όπως και οι συντηρητές και όλοι οι εργαζόμενοι του υπουργείου προκειμένου να παρευρίσκονται και στη συνέντευξη τύπου που έχει ορίσει την ίδια ημέρα στις 12:00 στο αμφιθέατρο του ΥΠΠΟΑ.(εδώ η σχετική ανακοίνωση).
Παράλληλα και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) διοργανώνει συνέντευξη Τύπου την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2019 και ώρα 11:45 στο κτίριό της (Τριπόδων 28, 2105 58 Πλάκα), στην οποία θα μιλήσουν εκπρόσωποι φορέων. Και η δρ αρχαιολόγος, βοηθός του Μανόλη Ανδρόνικου στην ανασκαφή της Βεργίνας, προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη συντάσσεται με τις κινήσεις των φορέων που αντιδρούν στην απόσπαση των αρχαιοτήτων σχολιάζοντας στο facebook: «Επειδή αγαπάμε την Θεσσαλονίκη και την Μακεδονία, επειδή αγαπάμε την ιστορία της, επειδή αγαπάμε το ζωντανό σώμα της μνήμης της που επιμένει να υπάρχει….!»
Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έχουν προγραμματιστεί:
-Την Τρίτη 17/12/2019 στη γωνία Εγνατία και Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη
-Την Τετάρτη 18/12/2019 στο ΥΠΠΟΑ στη Μπουμπουλίνας, στη συνεδρίαση του ΚΑΣ
10 κρίσιμα ερωτήματα
Ένα κατατοπιστικό κείμενο για το τι συμβαίνει δημοσίευσε συνδικαλιστική παράταξη εργαζομένων του υπουργείου Πολιτισμού (εδώ το κείμενο)
Ποιος είναι ο πραγματικός λόγος που ανακινείται πάλι το θέμα της απόσπασης των αρχαιοτήτων του Μετρό;
Follow the money, η πιο σύντομη και επαρκής απάντηση. Το Μετρό Θεσσαλονίκης έχει κάνει ρεκόρ καθυστερήσεων και υπερκοστολογήσεων –που καταλήγουν, βέβαια, στην τσέπη του εκάστοτε εργολάβου. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα της ΔΕΘ, δεν ανακοίνωσε απλώς τη δική του «λύση» για το σταθμό Βενιζέλου, μίλησε για όλο το έργο του Μετρό. Η βασική γραμμή του Μετρό έχει 13 σταθμούς, δεν έχει μόνο το σταθμό Βενιζέλου! Κι όμως, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, δεν κινείται τίποτα σε κανέναν σταθμό από τους 13… περιμένοντας την Βενιζέλου. Το κόλπο έχει ως εξής: ο εργολάβος θα έπρεπε το 2021 να παραδώσει σε λειτουργία τους υπόλοιπους 12 σταθμούς, αλλά δεν τους έχει έτοιμους. Επίσης, θέλει κι άλλα λεφτά. Ποιος είναι ο τρόπος να παραταθεί όλο το έργο και να πάρει ο ΑΚΤΩΡ κάμποσα εκατομμύρια ακόμη; Ξαφνικά ανακάλυψε η κυβέρνηση ότι δεν μπορεί να παραδώσει ένα «κολοβό» έργο, ότι οι 12 σταθμοί χωρίς τον σταθμό Βενιζέλου είναι «κολοβοί» (τι να το κάνεις ρε Σαλονικιέ να πας από την Πυλαία στο Σιδηροδρομικό Σταθμό, αν δεν λειτουργεί ο Σταθμός Βενιζέλου; ε;) και ότι… όλο το έργο πρέπει να τελειώσει το 2023, παίρνοντας παράταση 2 ολόκληρα χρόνια –και τις αντίστοιχες αμοιβές (και αποζημιώσεις που θα επιδικαστούν!) για τον εργολάβο. Δεν θα ναι άλλωστε η πρώτη φορά που πίσω από την «τύχη των αρχαιοτήτων» είναι άλλα αυτά που παίζονται…
Θα τελειώσει το έργο το 2023, αν εφαρμοστεί η απόσπαση-επανατοποθέτηση;
Όχι. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση. Η Αττικό Μετρό λέει ανερυθρίαστα ψέματα. Είναι και ζήτημα απλής λογικής, ότι δεν είναι το ίδιο οι 11 σταθμοί που δεν έχουν αρχαιότητες και πλέον χρειάζονται μόνο το κατασκευαστικό κομμάτι (εξαιρούμε το σταθμό Αγίας Σοφίας, στον οποίο θα επανατοποθετηθούν αρχαιότητες και άρα θα χρειαστεί κι εκεί παραπάνω χρόνος) με τον Σταθμό Βενιζέλου που φιλοξενεί ένα ολόκληρο αρχαιολογικό χώρο μεγέθους 1.600 τμ! Αν αποφασιστεί η απόσπαση, στην καλύτερη περίπτωση θα χρειαστούν: να φύγει η κατάχωση που έχει γίνει πάνω από τις αρχαιότητες, να γίνουν εργασίες συντήρησης στις τοιχοποιίες, να εγκριθούν οι μελέτες απόσπασης (κανονικά και επανατοποθέτησης, αλλά δεν φαίνεται πρόθυμη η Αττικό Μετρό να πληρώσει τέτοια μελέτη ποτέ!), να κοπούν οι αρχαιότητες σε τεμάχια των 8μΧ4μ και να βγουν από μια τρύπα(γιατί η πλάκα οροφής του σταθμού έχει ήδη τοποθετηθεί έχει μόνο ένα τέτοιο άνοιγμα), να ακολουθήσει ανασκαφή των υποκείμενων στρωμάτων (σε ένα σκάμμα 80μΧ20μ, μετρήστε χρόνο), αποφάσεις του ΚΑΣ για την τύχη των αρχαιοτήτων που θα βρεθούν στα υποκείμενα στρώματα. Με δυο λόγια, το ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα αρχαιολογικών εργασιών σε περίπτωση απόσπασης είναι 42-46 μήνες μέχρι να παραδοθεί ο σταθμός για να γίνουν τα αρχιτεκτονικά του (χωρίς να υπολογίζουμε καν την επανατοποθέτηση των αρχαίων!). Άρα είναι ούτως ή άλλως ψεύτικο το χρονοδιάγραμμα που δίνουν. Το ξέρει αυτό η Αττικό Μετρό και η κυβέρνηση; Προφανώς και το ξέρουν, όπως το ξέρει και ο εργολάβος –ευκαιρία για νέα καθυστέρηση και νέα υπερκοστολόγηση του έργου είναι για αυτούς! Συνδέοντας όλο το έργο με τον Σταθμό Βενιζέλου, απλώς ΜΕΤΑΘΕΤΟΥΝ όλο το έργο του Μετρό στο 2025 –απλώς δεν το λένε έτσι, για να μην προσβάλλουν όλους εμάς τα κορόιδα που θα κληθούμε να το πληρώσουμε!
Η λύση της «κατά χώραν» διατήρησης είναι «λύση του ΣΥΡΙΖΑ»;
Όχι. Ο αγώνας που ξεκίνησε από το 2012 ήταν αγώνας που αγκάλιασε τους πάντες: από τον Σύλλογο Αρχαιολόγων μέχρι τον Δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη και από τη διεθνή κοινότητα των βυζαντινολόγων μέχρι το ΤΕΕ της Θεσσαλονίκης, το ΑΠΘ, τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία. Με την πίεση αυτού του αγώνα αναγκάστηκε και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να κάνει άλλο σχεδιασμό του σταθμού. Δεν ήταν δα και τόσο δύσκολο, δεν χρειαζόταν να φέρει μηχανικούς από τον Άρη! Ούτε η λύση είναι του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ο αγώνας ήταν του ΣΥΡΙΖΑ. Ο αγώνας είναι όποιου και όποιας καταλαβαίνει τη μοναδικότητα του αρχαιολογικού χώρου του βυζαντινού σταυροδρομιού, όποιου και όποιας δεν θεωρεί ότι τα βυζαντινά μνημεία είναι «υποδεέστερα» (το ακούσαμε και αυτό, ότι πρέπει να σηκωθούν τα βυζαντινά για να βρούμε τα… ελληνιστικά από κάτω!), όποιου και όποιας πιστεύει ότι η ιστορική μνήμη μιας πόλης είναι κομμάτι της ταυτότητάς της.
Υπάρχει λύση κατά χώραν διατήρησης;
Ναι. Υπάρχει, προβλέπει να δημιουργηθεί ένα «πάτωμα» κάτω από τις αρχαιότητες και τις υποκείμενες στρώσεις τους και κάτω από αυτό να κατασκευαστεί ο υπόλοιπος σταθμός, μέσω δύο φρεατίων στις δύο άκρες του σταθμού, από όπου θα κατέβουν τα μηχανήματα να σκάψουν. Σχεδιάστηκε από τους μηχανικούς της Αττικό Μετρό (ανάλογα την εντολή που παίρνουν, σχεδιάζουν κιόλας, όπως βλέπουμε) μαζί με εξωτερικούς συνεργάτες-τεχνικά γραφεία (στους οποίους ανατέθηκε να κάνουν τις μελέτες στη βάση αυτής της λύσης, με βάση τις προδιαγραφές που τους έδινε η Αττικό Μετρό, και τις έκαναν, όπως γίνεται πάντα). Η λύση είναι τεχνικά εφικτή, γιατί είμαστε στο 2019 και τέτοια τεχνικά έργα είναι απολύτως εφικτά. Η λύση έχει εγκριθεί σε επίπεδο τεχνικής έκθεσης (από το 2017), έχει αρχίσει ήδη να υλοποιείται (καταχώθηκαν οι αρχαιότητες, έγινε η ανασκαφή και η μεταφορά των αρχαιοτήτων από τα φρεάτια, έπεσε η πλάκα οροφής), έχουν πληρωθεί οι μελέτες ΟΜ1 (Οριστική Μελέτη 1) και το καλοκαίρι κατατέθηκε η μελέτη σε επίπεδο ΟΜ2 (Οριστική Μελέτη 2). Προφανώς δεν είναι μια απλή τεχνική λύση, προφανώς θέλει πολλούς υπολογισμούς και συνεχείς διορθώσεις στις μελέτες –και στις παραδοχές των μελετών, που είναι ευθύνη της Αττικό Μετρό να τις δώσει. Αυτό που έγινε όμως το τελευταίο 6μηνο είναι σκανδαλώδες: η Αττικό Μετρό σταμάτησε κάθε εργασία στη βάση της εγκεκριμένης λύσης και, αντί να διορθώσει τις μελέτες, ξεκίνησε μια αγωνιώδη προσπάθεια να «αποδείξει» ότι αυτή η λύση δεν είναι εφικτή (το γιατί το είπαμε στο σημείο 1). Έχουν περάσει 4 μήνες και αυτοί που υποτίθεται ότι θέλουν να «επιταχύνουν» το έργο, έχουν σταματήσει ΟΛΟ το έργο (και όχι μόνο το Σταθμό Βενιζέλου)!
Μόνο που ο Αρχαιολογικός Νόμος, όπως έχει επισημανθεί πολλές φορές, στο άρθρο 42 είναι εντελώς σαφής: «Η μετακίνηση μνημείου λόγω τεχνικού έργου εξετάζεται μόνο όταν μετά από σχετικό επιστημονικό έλεγχο αποκλείεται κάθε δυνατότητα διατήρησής του στο περιβάλλον του». Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όχι απλώς υπάρχει συγκεκριμένη τεχνική λύση κατά χώραν διατήρησης, αλλά είναι ήδη εγκεκριμένη! Από κει και πέρα, ό,τι κάνει η Αττικό Μετρό (και ό,τι καλεί το ΚΑΣ να κάνει) είναι απλώς… κατάφωρη παραβίαση του Αρχαιολογικού Νόμου, και όποιος προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, καλά θα κάνει να δικαιωθεί! Κι αυτό το ξέρει πολύ καλά η υπουργός, που ήταν ΓΓ όταν ψηφίστηκε αυτός ο νόμος, γι’ αυτό καταφεύγει στην προσφιλή της συνήθεια: ψέματα και στρεψοδικίες (στο σημείο 9 αυτά).
Μπορεί να παραδοθεί το υπόλοιπο έργο και να ξεκινήσει τη λειτουργία του το Μετρό, ενώ θα συνεχίζονται οι εργασίες στο σταθμό Βενιζέλου;
Ναι. Μπορούν να λειτουργούν οι σταθμοί και ο συρμός να διέρχεται από το Σταθμό Βενιζέλου χωρίς να σταματάει. Ο ίδιος ο Ν. Ταχιάος, ο νέος πρόεδρος της Αττικό Μετρό, έχει πει ότι για να λειτουργήσουν οι συρμοί χωρίς τον σταθμό Βενιζέλου, θα χρειαστεί να γίνει ένας προγραμματισμός στο λογισμικό, που κοστίζει 20 εκ. ευρώ. Δηλαδή 20 εκ. ευρώ για να μπορέσει το Μετρό να λειτουργήσει ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ! Γιατί δεν τα δίνουν;
Από κει και πέρα, όταν ο σταθμός Βενιζέλου τελειώσει, προκειμένου να ενσωματωθεί στο έργο του Μετρό, θα χρειαστεί να γίνει επαναπρογραμματισμός του λογισμικού και δοκιμές. Σίγουρα είναι καλύτερο να παραδοθούν οι υπόλοιποι σταθμοί και να αρχίσει να λειτουργεί το μετρό το 2021, κι ας παραδοθεί ο σταθμός Βενιζέλου αργότερα! Είναι απολύτως εφικτό και είναι η μόνη πραγματική λύση και για να σταματήσει η ταλαιπωρία της Θεσσαλονίκης.
Ποιος ο λόγος να μετατίθεται όλο το Μετρό κατά 2 χρόνια; Για 20 εκατομμύρια; Μα οι αποζημιώσεις του εργολάβου με 2 χρόνια καθυστέρηση όλου του έργου θα είναι υπερπολλαπλάσιες! Ποιος κερδίζει τελικά; Πάντως όχι η πόλη.
Έχουν γίνει εγκλήματα στις αρχαιότητες του Μετρό Θεσσαλονίκης;
Εννοείται! Σε αντίθεση με το Μετρό της Αθήνας, όπου ανασχεδιάστηκε και ολόκληρη η γραμμή και άλλαξε θέση ο σταθμός Κεραμεικός, διατηρήθηκε κατά χώραν τμήμα αρχαιολογικού χώρου στο Μοναστηράκι και βέβαια οι σταθμοί παραδόθηκαν τμηματικά, στο Μετρό της Θεσσαλονίκης εξαρχής η λογική ήταν «σκάβουμε-σηκώνουμε-εξαφανίζουμε». Για τα αρχαία μιλάμε πάντα!
Σύμμαχους σε αυτή την προσπάθεια η Αττικό Μετρό (και οι εργολάβοι του έργου) είχαν εξαρχής δύο πρόσωπα από τον αρχαιολογικό χώρο, που και σήμερα παίζουν τον ίδιο ρόλο: την Λίνα Μενδώνη, τότε ΓΓ του ΥΠΠΟΑ και νυν υπουργό, και τον Μιχάλη Τιβέριο, καθηγητή αρχαιολογίας του ΑΠΘ, ο οποίος πληρωνόταν για χρόνια ως… «αρχαιολογικός σύμβουλος» της Αττικό Μετρό και τώρα είναι μέλος του ΚΑΣ.
Το γιατί χρειαζόταν η Αττικό Μετρό έναν «αρχαιολογικό σύμβουλο», ενώ το αρχαιολογικό έργο είναι ευθύνη του ΥΠΠΟΑ και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, είναι ένα ερώτημα βέβαια. Οι απαντήσεις είναι πολλές: ο κύριος «αρχαιολογικός σύμβουλος» ήταν αυτός που, με το ακαδημαϊκό του κύρος, πήγαινε στο ΚΑΣ να πείσει τα μέλη για να «εξαφανιστούν» αρχαιότητες, γιατί «δεν υπάρχει άλλη λύση», όπως έκανε το 2012 που υπερασπίστηκε το να μεταφερθούν οι αρχαιότητες του Σταθμού Βενιζέλου στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Ήταν αυτός που πίεζε τους αρχαιολόγους να «τελειώνουν» πιο γρήγορα με τις ανασκαφές. Είναι αυτός που έχει παράσχει αδιανόητα «στοιχεία» που χρησιμοποιεί σε κάθε ευκαιρία η ηγεσία της Αττικό Μετρό και οι μηχανικοί του έργου για το πόσα «εκατοστά» προχωρούσε η ανασκαφή στο σκάμμα (λες και η ανασκαφή είναι κάτι που κατεβαίνει σε οριζόντιες φέτες!). Ήταν αυτός που όταν βρέθηκε μια μοναδική βασιλική στο σταθμό Σιντριβάνι, πρότεινε ως «πρωτότυπη λύση» να εγκιβωτιστεί σε ένα τσιμεντένιο κουτί, μέσα στο σταθμό, να μην τη βλέπει κανείς, και αυτό το βάφτισε «σωτηρία» του μνημείου.
Και βέβαια ήταν η Λ. Μενδώνη εκείνη που φρόντιζε να μπαίνουν τα θέματα νύχτα στο ΚΑΣ, να αποφασίζονται αποδομήσεις ολόκληρων πολισμάτων (όπως στην Πυλαία) χωρίς καμία συζήτηση, η ίδια που πρότεινε και πέρασε (παραπλανώντας το ΚΑΣ) την μεταφορά των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στο σταθμό Βενιζέλου στο… στρατόπεδο Παύλου Μελά, έξω από τη Θεσσαλονίκη. Που χρησιμοποίησε, μαζί με την Αττικό Μετρό, τα ψέματα περί του «υδράργυρου» για να μην κάνει ποτέ το ΚΑΣ αυτοψία στο σταθμό Βενιζέλου και να μη δει τις αρχαιότητες. Μίσος για τις αρχαιότητες, αγάπη για τον (εκάστοτε) εργολάβο –τα χουμε ξαναζήσει!
Πότε άλλαξαν τα δεδομένα; Όταν έπαψε η τύχη των αρχαιοτήτων να αποφασίζεται εν κρυπτώ και έγινε δημόσια συζήτηση για αυτήν –κι αυτό συνέβη, δυστυχώς, μόλις το 2013. Τότε έγινε πρώτη φορά ζήτημα των επιστημονικών φορέων, αλλά και όλης της πόλης, το θέμα της τύχης του Μετρό και μόνο τότε πιέστηκε η πολιτική ηγεσία και η Αττικό Μετρό να πάψουν να θεωρούν ότι όλες οι αρχαιότητες θα αποδομούνται και θα εξαφανίζονται χωρίς άλλη συζήτηση. Το ίδιο πρέπει να γίνει και τώρα.
Τι το ιδιαίτερο έχουν αυτά τα αρχαία και δεν πρέπει να τα μετακινήσουμε; Αφού αλλού μετακινήθηκαν και δεν διαμαρτυρήθηκε κανείς.
Πρόκειται για ένα ολόκληρο κομμάτι της βυζαντινής κοσμικής Θεσσαλονίκης, που σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση διατήρησης. Όχι μόνο δίνει την αίσθηση του τι ήταν η βυζαντινή κοσμική Θεσσαλονίκη, η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Αυτοκρατορίας μετά την Κωνσταντινούπολη, αλλά δείχνει και την διαχρονία της πόλης: κάτω από το σημερινό σταυροδρόμι των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου βρίσκεται το σταυροδρόμι του Decumanus και του cardo. Δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο κτίσμα (όπως το Νυμφαίο στην Αγ. Σοφίας, που είναι ένα κτίσμα με μέγεθος περίπου 35 τ.μ. και αποσπάστηκε το 2018, μετά από συζήτηση, αυτοψία, ανασχεδιασμό της εισόδου του σταθμού και μελέτη επανατοποθέτησής του, κι ενώ τμήματα των αρχαιοτήτων που ήταν πιο ευπαθή παρέμειναν στη θέση τους), ούτε μόνο ένα πλακόστρωτο (όπως ήταν αυτό που βρέθηκε, εν μέρει κατεστραμμένο από τους διαφραγματικούς τοίχους του σταθμού, στο σταθμό Αγ. Σοφίας και αποφασίστηκε η μεταφορά του το 2012). Είναι ένας ολόκληρος, πλήρης αρχαιολογικός χώρος, με επάλληλες φάσεις και ευπαθή τμήματα. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν υπήρχε λύση για να παραμείνει στη θέση του, θα μπορούσε κάποιος να συζητήσει. Αφού όμως υπάρχει λύση για να μη γίνει Legoland, ποιος ο λόγος να συζητάμε τον τεμαχισμό του; Μόνο και μόνο επειδή αυτό συμφέρει τον εργολάβο;
Τι θα γίνει αν αποσπαστούν οι αρχαιότητες;
Μήπως δεν έχουμε εμπειρία; Τι έγινε το Ζάγανι, ένας ολόκληρος προϊστορικός οικισμός που «ξηλώθηκε» για χάρη του αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος και θα «επανατοποθετούνταν» με έξοδα του εργολάβου; Πού είναι ο οικισμός; Έχουν περάσει κοντά 20 χρόνια και είναι ακόμη στα container…
Τι έγινε το τμήμα του decumanus maximus (73 μ μήκος) που αποσπάστηκε από το Σταθμό Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη, με την υπόσχεση να επανατοποθετηθεί; Τελικά δεν θα επανατοποθετηθεί, γιατί τώρα που σχεδίασαν τον σταθμό, ανακάλυψαν ότι… δεν χωράει. Στα container κι αυτό. Λογικό κι αυτό, αφού η απόφαση απόσπασης από το ΥΠΠΟΑ είχε την επανατοποθέτηση ως… ευχή και όχι με κανονική μελέτη επανατοποθέτησης. Με ευχές οι εργολάβοι δεν πείθονται –τι περίεργο! Και μάλιστα στο σταθμό Αγίας Σοφίας ο δρόμος δεν σωζόταν σε όλο του το πλάτος, είχε «φαγωθεί» από τους διαφραγματικούς τοίχους του σταθμού. Φανταστείτε τι θα γίνει με τα 1.600 τμ αρχαιολογικού χώρου του σταθμού Βενιζέλου, με μαρμαρόστρωτο δρόμο και επάλληλες φάσεις τοιχοποιιών από δημόσια κτίρια, αν αποσπαστούν και τοποθετηθούν σε container. Δεν είναι τυχαίο ότι και τώρα η Αττικό Μετρό δεν έχει καταθέσει ΚΑΜΙΑ μελέτη επανατοποθέτησης, μόνο μια έκθεση ιδεών για το πόσο σημαντικό (για τον εργολάβο) είναι να φύγουν από κει τα αρχαία. Μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου, όπως όλοι γνωρίζουμε, τα λάθη δεν αναγνωρίζονται. Οπότε καλό είναι να μην τα αφήνουμε να γίνουν τα λάθη εξαρχής.
Πόσο αξιόπιστα είναι τα επιχειρήματα της Αττικό Μετρό;
Όσο και το 2012, όταν έλεγε «ή αρχαία ή μετρό» και επέμενε ότι «οι αρχαιότητες δεν χωράνε στο σταθμό» (!) και «δεν υπάρχει τεχνική λύση επανατοποθέτησης». Όλα αυτά σε δήθεν έγκριτες τεχνικές μελέτες, που τις κατέθεσε και στο Συμβούλιο της Επικρατείας , που έλεγαν ότι για να μείνουν στη θέση τους οι αρχαιότητες πρέπει ή να καταργηθεί ο σταθμός και να καταστραφεί όλο το Μετρό ή να γκρεμιστούν 6 γειτονικές πολυκατοικίες και να γίνονται εργασίες για 13 χρόνια! (όλη τη μελέτη με την οποία είπαν -και πάλι- ανερυθρίαστα ψέματα στο ΣτΕ θαυμάστε το εδώ: τεύχος-ΑΜ-εναλλακτικών-προτάσεων) Και τελικά υπήρχε τεχνική λύση για κατά χώραν διατήρηση, χωρίς να μας πέσει στο κεφάλι η Θεσσαλονίκη, οι 6 πολυκατοικίες και ο εξωγήινος του Υμηττού. Τέτοια αξιοπιστία!
Τώρα πάλι έχει καταθέσει μια έκθεση ιδεών, χωρίς χρονοδιαγράμματα και χωρίς προϋπολογισμό. Το νέο επιχείρημα που επιστρατεύεται είναι ότι «οι αρχαιότητες κινδυνεύουν αν παραμείνουν στη θέση τους» από τους κραδασμούς και από… σεισμό! Ναι ναι, καλά διαβάσατε, υπάρχει μια μελέτη που έχει καταθέσει η Αττικό Μετρό στο ΚΑΣ, η οποία τεκμηριώνει ότι… επίκειται καταστροφικός σεισμός στη Θεσσαλονίκη, οπότε για να προφυλάξουνε τα αρχαία της Βενιζέλου είναι καλύτερο να τα πάνε σε… container. Εδώ κάπου χάνεται η λογική, βέβαια, και αρχίζουν οι στρεψοδικίες, τα ψέματα και οι ανούσιες και άχρηστες κινδυνολογίες. Ας κοιτάξει η Αττικό Μετρό να προφυλαχθούν οι άνθρωποι από τους σεισμούς και ας αφήσει για την τύχη των αρχαιοτήτων να μιλήσουν αυτοί που τα ξέρουν και τα αγαπάνε: οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες σε αυτά.
Δεν θα μιλήσουμε καν για τον προϋπολογισμό του Μετρό: τον προϋπολογισμό τον κάνουν «λάστιχο» όταν είναι να δώσουν χρήματα στον εργολάβο. Όταν όμως είναι να δώσουν καμιά αποζημίωση στους καταστηματάρχες που ζουν με τις λαμαρίνες, ή να δώσουν χρήματα για τη μελέτη διατήρησης των αρχαιοτήτων, ή να πληρώσουν εργαζόμενους, τότε «θυμάται» η Αττικό Μετρό ότι «δεν υπάρχουν λεφτά», ότι «το έργο παύει να χρηματοδοτείται από την ΕΕ το 2023 και η ΕΕ θα μας ζητήσει πίσω όλα τα λεφτά» -αυτό το επιχείρημα ακούγεται κάθε 3 χρόνια και από το 2006 έχουν πάρει πέντε φορές παράταση με διάφορες αιτιολογίες. Δε βαρέθηκαν να παριστάνουν τον ψεύτη βοσκό;
Γιατί μας αφορά όλους και όλες;
Γιατί η ιστορική μνήμη είναι υπόθεση όλων μας και δεν θα αφήσουμε να την διαχειριστούν άλλοι. Γιατί ο σχεδιασμός ενός δημόσιου έργου μάς αφορά –εμείς το πληρώνουμε, εμείς δουλεύουμε σε αυτό, εμείς το χρησιμοποιούμε! Γιατί δεν γίνεται να αφήσουμε να διαλυθεί ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο για τα συμφέροντα του όποιου εργολάβου, όπως δεν γίνεται να αφήνουμε και τις ζωές μας έρμαιο στα συμφέροντα του κεφαλαίου.
