Το κομματικό κράτος ζει μεγάλες στιγμές επί κυβέρνησης Μητσοτάκη. Το ξήλωμα των επικεφαλής γενικών γραμματειών και ειδικών γραμματειών/ενιαίων διοικητικών τομέων υπουργείων έγινε με τη σβελτάδα ενός εκπαιδευμένου διαχρονικά συστήματος διακυβέρνησης που ξέρει να κάνει το κομματικό… ριφιφί για να έχει τα κλειδιά του κράτους στα χέρια.
Αν και πάντα σημασία έχουν οι πολιτικές που ακολουθεί μια κυβέρνηση, είναι ισχυρό το αποτύπωμα που αφήνουν οι διαδικασίες και το στελεχιακό δυναμικό που θα τις εφαρμόσει.
Η ΝΔ ως αξιωματική αντιπολίτευση δεν έκρυψε ότι διαφωνούσε με την «απολιτικοποίηση» σε επίπεδο επικεφαλής γενικών γραμματειών, δηλαδή με την τοποθέτηση διοικητικών γραμματέων και όχι πολιτικών στελεχών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αρχηγός της ΝΔ και πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το είχε ξεκαθαρίσει σε δημόσιες παρεμβάσεις του ως επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τον Ιούλιο του 2018 σε κομματική συνεδρίαση είπε χαρακτηριστικά ότι οι γενικοί γραμματείς θα πρέπει να είναι κυβερνητικά στελέχη, να είναι λιγότεροι και να είναι πολιτικά πρόσωπα που θα υλοποιήσουν συγκεκριμένες πολιτικές της κυβέρνησης και των υπουργών που τους εποπτεύουν, χωρίς θητεία και χωρίς δεσμεύσεις. Μάλιστα προειδοποιούσε ότι όταν έρθει στην κυβέρνηση θα καταργήσει τον θεσμό των τομεακών γραμματέων.
Ο κ. Μητσοτάκης πήρε την κυβέρνηση και προχώρησε στη σύσταση και κατάργηση γενικών γραμματειών και ειδικών γραμματειών/ενιαίων διοικητικών τομέων υπουργείων, σε μετονομασίες δομών. Μείωσε περίπου κατά 20 τις γραμματείες παντός είδους, έφερε «γαλάζια» στελέχη από διάφορες εσωκομματικές τάσεις και… βαρονίες. Κράτησε κάποιες ισορροπίες –πέρα από τους μητσοτακικούς– τοποθετώντας σαμαρικούς, καραμανλικούς αλλά και στελέχη μιας νέας… συνιστώσας από τους φίλα προσκείμενους στον νέο δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη. Ο πρωθυπουργός παρουσίασε επίσης τεχνοκράτες και πολλά στελέχη που μέχρι χθες ήταν προϊστάμενοι σε εταιρείες, ενώ περιέλαβε μικρό αριθμό στελεχών από άλλους πολιτικούς χώρους, κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, και μια εμβληματική περίπτωση από το Ποτάμι (γγ Αθλητισμού ο Γιώργος Μαυρωτάς).
Ούτε το ΑΣΕΠ!
Και όλα αυτά σε ένα σχήμα κυβερνητικό που έχει υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ σε ρόλο συντονισμού έναν τεχνοκράτη με μεταπτυχιακό στο πολιτικό μάνατζμεντ και αμερικανοσπουδαγμένο, παλιότερα συνεργάτη του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και του Γιάννη Στουρνάρα, τον Ακη Σκέρτσο, ο οποίος μέχρι τέλος Ιουνίου ήταν διευθυντικό στέλεχος στον ΣΕΒ. Αυτή κι αν είναι κανονικότητα, «γαλαζοπράσινη» υπουργική επένδυση της ρητορικής για αξιοκρατία και επιλογή των… αρίστων χωρίς χρώμα. Σαν αντίστροφη τάση από εκείνο το μητρώο επιτελικών στελεχών που είχε διαμορφώσει ο ΣΥΡΙΖΑ και έμεινε ανενεργό. Σαν εκείνες τις προκηρύξεις που έβγαλαν υπουργοί για να καλέσουν σε συμμετοχή υποψηφίους για θέσεις γενικών γραμματέων μέσω ΑΣΕΠ. Μέχρι τις εκλογές, λόγω καθυστερήσεων, σύνθετων διαδικασιών και εμπλοκών, δεν είχαν προχωρήσει, με εξαίρεση μία περίπτωση που έφτασε ως τον διορισμό (με ΦΕΚ) μέσω διαδικασιών ΑΣΕΠ, του γενικού τομεακού γραμματέα Μιλτιάδη-Ηλία Κλάπα. Κι αυτήν τη θέση καταργεί η κυβέρνηση της ΝΔ μέσω της αναδιοργάνωσης των υπουργικών υπηρεσιών…
Την «αποκομματικοποίηση» είχε κάνει σημαία της η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, υπό την επιδοκιμασία και των θεσμών, με τη θεσμοποίηση το 2016 κανόνων και κριτηρίων για την επιλογή στελεχών στην ανώτατη δημοσιοϋπαλληλία μέσω ΑΣΕΠ. Ομως κατά τη ΝΔ οι γενικοί γραμματείς στα υπουργεία πρέπει να είναι πολιτικά στελέχη, επιλεγμένα από τον πρωθυπουργό ως κρίσιμος κρίκος για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής. Γι’ αυτό η Πειραιώς προέβαλε ότι η αναζωογόνηση της δημόσιας διοίκησης και η αξιοποίηση του δυναμικού της θα εδραιωθούν με ενίσχυση του ρόλου των γενικών διευθυντών και των άλλων στελεχών σε επόμενα επίπεδα διοίκησης, σκιαγραφώντας μάλιστα την προοπτική όλοι αυτοί να αναδειχτούν και να «διαπρέψουν» με στοχοθεσία και με γράδο την απόδοση και την αποτελεσματικότητα μετά επιβράβευσης (κίνητρα/πριμ). Οπως μάλιστα έχει προαναγγείλει ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης (Θέμα 104,6 FM), αναμένεται να οριστεί ένας υπηρεσιακός διοικητικός γραμματέας ανά υπουργείο μέσω ΑΣΕΠ.
Οι άνθρωποι του Κυριάκου
Από το επιτελείο των συμβούλων του Κυρ. Μητσοτάκη που το 201617 αναδείχτηκαν ηχηρά ξεχωρίζουν η γγ Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλεξάνδρα Σδούκου, δικηγόρος με μόνιμη θέση στη Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων/ΜΟΔ ΑΕ του υπουργείου Οικονομίας (αποσπάστηκε στο γραφείο του υπηρεσιακού υπουργού Ενέργειας Γρηγόρη Τσάλτα και διετέλεσε διευθύντρια του γραφείου του υπουργού Γιάννη Μανιάτη και στη συνέχεια του Παναγιώτη Λαφαζάνη) και ο γγ Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών Λεωνίδας Χριστόπουλος, οικονομολόγος και απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, ο οποίος υπήρξε ειδικός σύμβουλος του προέδρου της ΝΔ όταν ήταν υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Μεταξύ των 35 στελεχών που ανέλαβαν συντονιστές ομάδων εργασίας στο κυβερνητικό πρόγραμμα της ΝΔ το 2016 ήταν ο γγ Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων Κωνσταντίνος Αραβώσης, μηχανολόγος μηχανικός, αναπληρωτής καθηγητής Σχεδιασμού Διαχείρισης και Αξιολόγησης Τεχνολογικών και Περιβαλλοντικών Επενδύσεων στο ΕΜΠ. Σε αυτά τα 35 στελέχη περιλαμβάνονται η ειδική γραμματέας Διαρθρωτικών Ταμείων (EKT – ΕΤΠΑ – ΤΣ) Νίκη Δανδόλου, πολιτικός μηχανικός με μεταπτυχιακό στη διοίκηση επιχειρήσεων, στέλεχος ναυτιλιακών εταιρειών με προηγούμενη θητεία στη ΜΟΔ, και ο συγκοινωνιολόγος Νίκος Σταθόπουλος, πρώην διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών στη Γαλλία (CNRS) που διετέλεσε παλαιότερα πάλι γγ Μεταφορών.
Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι γγ Πολιτικής Προστασίας στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ανέλαβε ο εκλεγμένος περιφερειακός σύμβουλος Αττικής Νίκος Χαρδαλιάς, πρώην δήμαρχος Βύρωνα, ο οποίος έχει συνεργαστεί με τον Κ. Μπακογιάννη στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Παράλληλα, ο Κωνσταντίνος Μπαγινέτας, γεωπόνος από τη Λαμία, στέλεχος της ΝΔ στη Φθιώτιδα, επίσης στενός συνεργάτης του Κ. Μπακογιάννη, τοποθετήθηκε γγ Αγροτικής Πολιτικής και Κοινοτικών Πόρων. Το 2016 έγινε γραμματέας Αγροτικών Φορέων της ΝΔ, την ίδια εποχή που αναπληρωτής γραμματέας στο ίδιο κομματικό πόστο ήταν ο γεωπόνος Γιώργος Στρατάκος με καταγωγή από τον Δήμο Ανατολικής Μάνης. Ο Λάκων γεωπόνος το 2010 ως μέλος της ΚΕ της ΟΝΝΕΔ εκλέχθηκε στην Πολιτική Επιτροπή της ΝΔ, όπως και το 2013, επί Σαμαρά, και τώρα τοποθετήθηκε νέος γγ Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – έχει εκπονήσει διδακτορικό στη Φυσιολογία Αναπαραγωγής Αγροτικών Ζώων και έχει διατελέσει μέλος του ΔΣ του Ελληνικού Ινστιτούτο Παστέρ και του Επιστημονικού Πάρκου Πατρών.
Προκάλεσαν θόρυβο
Δεν έχει περάσει καιρός από τον περασμένο Μάιο όταν στην Ιμβρο πραγματοποιήθηκαν τα θυρανοίξια του παρεκκλησίου Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης. Εκεί ο Κυρ. Μητσοτάκης μαζί με τον διπλωμάτη Κωνσταντίνο Αλεξανδρή συνάντησαν τον οικουμενικό πατριάρχη Βαρθολομαίο. Σύμβουλος πρεσβείας Α΄ ο Κ. Αλεξανδρής, είναι από το 2016 διπλωματικός σύμβουλος του προέδρου της ΝΔ και ορίστηκε γγ Δημόσιας Διπλωματίας, Θρησκευτικών και Προξενικών Υποθέσεων. Προ διετίας υπήρξαν δημοσιεύματα σχετικά με την τουρκικής καταγωγής σύζυγό του και την εργασία της στο ΝΑΤΟ που προκάλεσαν την μήνιν του Έλληνα διπλωμάτη, ο οποίος προσέφυγε στη Δικαιοσύνη εναντίον των δημοσιογράφων Μιχάλη Ιγνατίου και Σταύρου Λυγερού αλλά και του πρώην στρατιωτικού και αρθρογράφου Σάββα Καλεντερίδη. Δημοσιεύματα τότε ανέφεραν επίσης ότι ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς είχε ζητήσει από τον κ. Αλεξανδρή να μετακινηθεί στη Θράκη ώστε να διαχειριστεί ζητήματα της μειονότητας, ωστόσο εκείνος αρνήθηκε επικαλούμενος τη σχέση του με την Τουρκάλα σύζυγό του.
Σάλο προκάλεσε η επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να τοποθετήσει νέο γγ Δημόσιας Τάξης τον πρώην αρχηγό της ΕΛΑΣ Κωνσταντίνο Τσουβάλα που συνδέθηκε με την τραγωδία στο Μάτι, όταν έκανε δηλώσεις περί εξαιρετικής δουλειάς της αστυνομίας στη διαχείριση της φονικής πυρκαγιάς. Επίσης ποικίλα σχόλια υπήρξαν για τον διευθυντή του Γραφείου του Πρωθυπουργού και ορισθέντα γγ Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας Γρηγόρη Δημητριάδη, ανιψιό του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος υπήρξε δικηγόρος της εταιρείας Energa.
Εκσυγχρονιστές
Μέλος της Ομάδας Δράσης της ΝΔ για την ενίσχυση της αναπτυξιακής ρότας της χώρας , ο γγ Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, πολιτικός επιστήμονας-διεθνολόγος, διετέλεσε σύμβουλος του προέδρου του κόμματος σε θέματα οικονομικών της ανάπτυξης. Ηταν από τους 500 που το 2012 υπέγραψαν πρώτοι τη Διακήρυξη της Κίνησης «Δυναμική Ελλάδα» (με τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ Ηλία Μόσιαλο) για προοδευτικό εκσυγχρονισμό. Την υπογραφή του είχε βάλει και ο νέος γγ Ανώτατης Εκπαίδευσης Αποστόλης Δημητρόπουλος, δρ Εκπαιδευτικής Πολιτικής LSE, επιστημονικός συνεργάτης του ΙΟΒΕ. Έχει διατελέσει επιστημονικός συνεργάτης του υπουργείου Παιδείας στη σύνταξη του νόμου 4009/2011 για την ανώτατη εκπαίδευση.
Οι «πράσινοι»
Από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ προέρχονται η γγ Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα Βιβή Χαραλαμπογιάννη και ο γγ Δικαιοσύνης και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, δικηγόρος Πάνος Αλεξανδρής. Η Β. Χαραλαμπογιάννη τον Δεκέμβριο του 2015 με απόφαση της προέδρου του ΠΑΣΟΚ Φώφης Γεννηματά είχε αναλάβει αναπληρώτρια στην επιτροπή για θέματα Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Είναι υπάλληλος της Βουλής, υποψήφια διδάκτωρ του Τομέα Διοικητικής Επιστήμης και Δημοσίου Δικαίου του ΕΚΠΑ και έχει διατελέσει επικεφαλής του γραφείου του γγ Δημήτρη Στεφάνου αρχικά στη Γενική Γραμματεία Μέσων Ενημέρωσης και από το 2012 έως το 2014 στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Ο Π. Αλεξανδρής υπήρξε υποψήφιος βουλευτής ΠΑΣΟΚ Β΄ Αθηνών, γραμματέας Νομαρχιακής του ΠΑΣΟΚ στο Μαρούσι, ενώ ήταν στο πολιτικό γραφείο του Ανδρέα Παπανδρέου υπό τον Αντώνη Λιβάνη. Διετέλεσε αντιπρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Αμαρουσίου (200810) και στις εκλογές του Μαΐου 2019 στήριξε την υποψηφιότητα του στελέχους της ΝΔ για τον Δήμο Αμαρουσίου Θεόδωρο Αμπατζόγλου.
Οι σαμαρικοί
Από τους λεγόμενους σαμαρικούς ξεχωρίζει ο γγ Εθνικής Αμυνας Αντώνης Οικονόμου, δικηγόρος εκ Θεσσαλονίκης, ο οποίος έγινε σύμβουλος του Κυρ. Μητσοτάκη για θέματα ανάπτυξης στη βόρεια Ελλάδα. Διετέλεσε πρώην ειδικός γραμματέας του ίδιου υπουργείου επί υπουργίας Πάνου Παναγιωτόπουλου και γγ επί υπουργίας Δημήτρη Αβραμόπουλου. Θεσσαλονικιός και ο γγ Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης, νομικός με μεταπτυχιακές σπουδές στη διοίκηση υπηρεσιών, ήταν γγ Επικοινωνίας και Ενημέρωσης το 2014 επί κυβέρνησης Σαμαρά. Ακόμη θυμούνται στο υπουργείο Παιδείας επί Σαμαρά και υπουργίας Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου το 2012 τον νέο γγ Ερευνας και Τεχνολογίας Αθανάσιο Κυριαζή (φωτογραφία κάτω), ο οποίος έχει διατελέσει αναπληρωτής τομεάρχης Παιδείας της ΝΔ και είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης.
Ο γγ Δημοσιονομικής Πολιτικής Θάνος Πετραλιάς, οικονομολόγος με διδακτορικό τίτλο στη Στατιστική κατά το 2012-14, ήταν μέλος της ελληνικής ομάδας τεχνικών διαπραγματεύσεων με την τρόικα.
Καραμανλικοί και πολιτευτές
Κοντά στον Βαγγέλη Μεϊμαράκη έχει βρεθεί στο παρελθόν ο γγ Βιομηχανίας Πελοπίδας Καλλίρης (φωτογραφία κάτω). Επί κυβέρνησης Καραμανλή (2004-09) είχαν αναπτύξει δράση ο πάλαι ποτέ συνεργάτης του Προκόπη Παυλόπουλου στο υπουργείο Εσωτερικών Πάτροκλος Γεωργιάδης (γγ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου) και ο γγ Πληροφοριακών Συστημάτων Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος. Ο νέος γγ Ιθαγένειας εκπαιδευτικόςσυγγραφέας Αθανάσιος Μπαλέρμπας είχε οριστεί μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής». Μεταξύ των γγ είναι και όσοι κατήλθαν υποψήφιοι στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές και δεν εκλέχθηκαν, όπως ο ερευνητής στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών Χρήστος Τριαντόπουλος (γγ Οικονομικής Πολιτικής). Το ίδιο ισχύει και για τη νομικό Σοφία Νικολάου (γγ Αντεγκληματικής Πολιτικής), η οποία από παλιά διατεινόταν ότι διατηρούσε στενές σχέσεις με την οικογένεια Μητσοτάκη, ενώ υπήρξε εκδότρια της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Η είδηση», η οποία άντεξε μόλις δυόμισι μήνες! Ουδείς έμαθε ποιος χρηματοδοτούσε την εφημερίδα, ενώ η ίδια ισχυριζόταν ότι δεν στηρίχτηκε στις πλάτες κανενός… Υπάρχουν και αυτοδιοικητικοί που δεν εκλέχθηκαν στην κεντρική πολιτική σκηνή, όπως ο δήμαρχος Δάφνης – Υμηττού Μιχάλης Σταυριανουδάκης (γγ Εσωτερικών και Οργάνωσης). Από τα γνωστά στελέχη της τοπικής διοίκησης ξεχωρίζουν η πρώην βουλευτής και πρώην περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου (γγ Νησιωτικής Πολιτικής) και ο πρώην δήμαρχος Μελισσίων και από τους πιο στενούς συνεργάτες του πρωθυπουργού, αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου ΝΔ Μανώλης Γραφάκος (γγ Διαχείρισης Αποβλήτων).
