Έδειχναν ντέρμπι και ο ΣΥΡΙΖΑ σάρωσε… Στα μέσα Σεπτεμβρίου του σωτηρίου έτους 2015 το πολιτικό θερμόμετρο είχε χτυπήσει «κόκκινο».
Είχε προηγηθεί ένα «καυτό» καλοκαίρι με την αποχώρηση 25 βουλευτών από τον ΣΥΡΙΖΑ, ένα νέο μνημονιακό πρόγραμμα ψηφισμένο και capital controls να έχουν επιβληθεί στην ελληνική οικονομία.
Οι δημοσκόποι και τα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζονταν σίγουρα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταποντίζονταν στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου. Μόλις οκτώ ημέρες πριν τις εκλογές τρεις δημοσκοπήσεις που είχαν διεξαχθεί από διαφορετικές δημοσκοπικές εταιρείες έδειχναν «ντέρμπι» και οριακές διαφορές μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Συγκεκριμένα σε δημοσκόπηση της Kapa Research για το «Βήμα της Κυριακής», ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονταν να προηγείται μόλις με μισή μονάδα σε σχέση με τη ΝΔ. Συγκεκριμένα ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωνε ποσοστό 26,7% έναντι 26,2% της ΝΔ.
Σε δημοσκόπηση της PULSE RC για topontiki.gr, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ εμφανίζονταν να δίνουν μάχη ψήφο – ψήφο, όπως έγραφαν χαρακτηριστικά τα σχετικά δημοσιεύματα. Ειδικότερα ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζονταν να συγκεντρώνει το 26,5% και η ΝΔ επίσης το ίδιο ποσοστό. Ισοπαλία έδειχνε η δημοσκόπηση της ίδιας εταιρείας και στην πρόθεση ψήφου με αναγωγή επί των έγκυρων, με ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ να εμφανίζουν επίσης απόλυτη ισοψηφία συγκεντρώνοντας από 28%. Σε δημοσκόπηση της ΑLCO για την εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» ο ΣΥΡΙΖΑ προηγούνταν με 25,4% έναντι 24,7% που συγκέντρωνε η Νέα Δημοκρατία.
Νίκη του ΣΥΡΙΖΑ με 7,5 μονάδες
Τις «έγκυρες» προβλέψεις των δημοσκόπων ήρθε λίγες μέρες μετά να διαψεύσει η ίδια η κάλπη. Άλλωστε όπως συνήθιζε να λέει έμπειρος πολιτικός, παλαιάς κοπής, κανείς δεν ξέρει τι θα βγάλει η κάλπη. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα κέρδισε τις εκλογές λαμβάνοντας ποσοστό 35,46%, με δεύτερο κόμμα τη Νέα Δημοκρατία με 28,10%. Επρόκειτο για ένα ηχηρό χαστούκι προς τις δημοσκοπικές εταιρείες, το οποίο δυστυχώς ακόμη και σήμερα οι δημοσκόποι δεν δύναται να αντιληφθούν. Ορισμένοι από αυτούς όπως ο Δημήτρης Μαύρος της MRB και ο Γεράκης της MARC ζήτησαν μετά τις εκλογές συγγνώμη αποδίδοντας την εμφανή δημοσκοπική αστοχία σε «μεθοδολογικά εργαλεία» και ειδικότερα ότι «δεν διαβάζονται οι αναποφάσιστοι και η αποχή». Σε αντίθεση με τους προαναφερθέντες ο Τάκης Θεωδορικάκος της GPO και νυν σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν εδέησε να ζητήσει μια συγνώμη.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά το σκηνικό δείχνει να επαναλαμβάνεται. Δημοσκοπήσεις που τρέχουν εμφανίζουν τη ΝΔ να συγκεντρώνει διαφορά «μαμούθ» σε σχέση με το ΣΥΡΙΖΑ, με πολλούς όμως να αναρωτιούνται αν πράγματι η διαφορά αυτή ανταποκρίνεται στην κοινωνία. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί με ακρίβεια να πει το τι θα βγάλει η κάλπη στις επερχόμενες εθνικές εκλογές. Το ποσοστό των αναποφάσιστων άλλωστε είναι ακόμη υψηλό και η συσπείρωση των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται πολύ χαμηλά, σε αντίθεση με αυτή της ΝΔ που έχει πιάσει ταβάνι. Αυτή τη στιγμή μπορεί η ΝΔ να εμφανίζεται να διαθέτει δημοσκοπικό προβάδισμα, ωστόσο μέχρι τις εκλογές μεσολαβεί αρκετός πολιτικός χρόνος με αλλαγή συσχετισμών. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μία νίκη της ΝΔ με μεγάλη διαφορά, όπως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ακόμη και μια οριακή επικράτηση ΣΥΡΙΖΑ ή μια «Πύρρειος» νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε κάθε περίπτωση όμως για ακόμη μια φορά οι δημοσκόποι δείχνουν είτε να αδυνατούν να αφουκραστούν το κλίμα της κοινωνίας, είτε η κοινωνία να μην εμπιστεύονται τους δημοσκόπους. Επίσης προσπερνούν μια… μικρή λεπτομέρεια: στις εκλογές ψηφίζουν οι πολίτες και ουχί οι «πελάτες» τους (βλ. κόμματα και επιχειρηματίες) που εδώ και τρία χρόνια τους παραγγέλνουν με το… κιλό τα γκάλοπ.
Διαρκείς αποτυχίες
Δεν είναι η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που οι δημοσκόποι αδυνατούν να πετύχουν με ακρίβεια το τελικό αποτέλεσμα. Παροιμιώδης ήταν η αποτυχία των δημοσκόπων το 2000 με τα exit polls να δείχνουν νίκη της ΝΔ και τελικά να επικρατεί το ΠΑΣΟΚ, όπως επίσης και το 2004 λίγο πριν τις βουλευτικές εκλογές της 7ης Μαρτίου. Εάν ανατρέξει κανείς στις δημοσκοπήσεις της τελευταίας εβδομάδος θα διαπιστώσει ότι με εξαίρεση τη RASS και τη VPRC του Χριστόφορου Βερναρδάκη όλες οι υπόλοιπες έδειχναν κλείσιμο της ψαλίδας ακόμη και κάτω του 3% μεταξύ της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Τελικά η ΝΔ του Κώστα Καραμανλή κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 45,36%, έναντι 40,55% του ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου. Επιτομή της αποτυχίας ήταν το δημοψήφισμα το καλοκαίρι του 2015 με όλες τις δημοσκοπικές εταιρείες να προβλέπουν ντέρμπι ή οριακή επικράτηση του ΝΑΙ. Τελικά η επικράτηση του ΟΧΙ ήταν συντριπτική συγκεντρώνοντας ποσοστό 61,31% έναντι 38,69% με τους δημοσκόπους για ακόμη μια φορά να δείχνουν ότι αδυνατούν να εκτιμήσουν σωστά τις τάσεις της ελληνικής κοινωνίας.
