Δίχως στρατηγική η κυβέρνηση για την τριπλή κρίση στη δημόσια υγεία, στα ελληνοτουρκικά και στην οικονομία
Αντιμέτωπη με την τέλεια καταιγίδα που η ίδια προκάλεσε με τους χειρισμούς της στις τρεις εν εξελίξει κρίσεις στο υγειονομικό πεδίο, στα ελληνοτουρκικά και στην οικονομία βρίσκεται η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Στη μετεωρολογία τέλεια καταιγίδα αποκαλείται ένα σπάνιο καιρικό φαινόμενο που ύστερα από μια τέλεια συσχέτιση παραγοντικών δυνάμεων προκαλεί αποτέλεσμα πολλαπλά βαρύτερο του απλού αθροίσματός τους και μεταβάλλει όλα τα δεδομένα στην περιοχή όπου εκδηλώνεται. Χρησιμοποιείται και μεταφορικά για να περιγράψει τη χείριστη εκδοχή (worst-case scenario) μιας κατάστασης από συνδυασμό ανεπιθύμητων παραγόντων.
Είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση από έναν συνδυασμό νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας, διαχειριστικής ανεπάρκειας και πολιτικής ανικανότητας έχει χάσει τον έλεγχο των εξελίξεων και στα τρία κρίσιμα πεδία της πολιτικής. Καθώς μάλιστα επαναπαύεται στην εικονική πραγματικότητα που δημιουργούν τα ενσωματωμένα στον προπαγανδιστικό μηχανισμό της μέσα ενημέρωσης δεν αντιλαμβάνεται την εκρηκτική κοινωνική ύλη που συσσωρεύεται. Η κατάσταση επιδεινώνεται από την ατολμία του πρωθυπουργού (απέφυγε ακόμη και τις ελάχιστες αναγκαίες αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα), που γίνεται αισθητή με τη σταδιακή αποσύνθεση της κυβέρνησης, όπως έδειξαν την εβδομάδα που πέρασε η υποβάθμιση του υπουργού Υγείας Βασίλη Κικίλια έναντι του υφυπουργού του και η αποπομπή του συμβούλου εθνικής ασφαλείας του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Διακόπουλου.
Οι βουλευτές και οι κομματικοί παράγοντες που παρακολουθούν με αύξουσα δυσαρέσκεια τις επιλογές του «επιτελικού κράτους» δίνουν περιθώριο στην καλύτερη περίπτωση μέχρι το τέλος του χρόνου προτού κλιμακωθούν οι εσωτερικές αντιδράσεις, αν μέχρι τότε δεν έχει υπάρξει ρήξη λόγω της επικείμενης διαπραγμάτευσης με την Τουρκία. Πάντως οι βουλευτές που μέχρι τώρα συγκρατούνται θα απελευθερωθούν μετά τον κανονικό ανασχηματισμό οποτεδήποτε και αν πραγματοποιηθεί.
Διαχειριστική ανεπάρκεια και ανικανότητα
Σε εμφανή πανικό ο πρωθυπουργός συγκάλεσε σύσκεψη την Παρασκευή και άδειασε δύο υπουργούς του προκειμένου να μαζέψει το μπάχαλο γύρω από την έναρξη των σχολείων, τις μάσκες στους μαθητές και το κόστος του εμβολίου. Παράλληλα ο «Μωυσής που θα έβγαζε τον ελληνικό λαό από την έρημο» τώρα πια επιχειρεί διάχυση της πολιτικής ευθύνης και έκανε έκκληση για ανάληψη ευθύνης από όλα τα πολιτικά κόμματα. Ο πρωθυπουργός άδειασε τόσο τον Β. Κικίλια που προκάλεσε ζήτημα ευρωπαϊκού επιπέδου με το εμβόλιο όσο και την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως που αρχικά είχε αφήσει να εννοηθεί ότι το κόστος της μάσκας για τους μαθητές θα βαρύνει τις οικογένειες. Η κατά σταση όμως όσον αφορά το δεύτερο κύμα της υγειονομικής κρίσης έχει ξεφύγει. Μέσα στον πανικό της η κυβέρνηση υπέπεσε σε βαρύ επικοινωνιακό ατόπημα και στράφηκε όχι μόνο κατά της αντιπολίτευσης αλλά και της κοινωνίας συνολικά και κυρίως της νέας γενιάς, θέλοντας να πείσει ότι η αύξηση των κρουσμάτων οφείλεται στην έλλειψη προσωπικής ευθύνης. Το αποτέλεσμα ήταν ότι έχασε τη μάχη του διαδικτύου και τώρα δημιουργεί «task force στην επικοινωνία».
Η κυβέρνηση έχοντας να επιλέξει μεταξύ λοιμού και λιμού, μεταξύ ενός δεύτερου κύματος του κορονοϊού και της οικονομικής ύφεσης, επέλεξε να διακινδυνεύσει μια αύξηση των κρουσμάτων προκειμένου να περιορίσει τις συνέπειες της οικονομικής ύφεσης. Ετσι, όπως δήλωσε και ο πρωθυπουργός, πήρε την απόφαση να ανοίξει τον τουρισμό και την οικονομία για να περισώσει ό,τι σώζεται. Μόνο που δεν πήρε κανένα προληπτικό μέτρο σε κανένα πεδίο: από την πληρότητα των αεροπλάνων, των πλοίων και των λεωφορείων μέχρι την απουσία ελέγχων στις εισόδους της χώρας (κι ας ψεύδονται ασύστολα περί αυτού οι αρμόδιοι), μέχρι την έλλειψη ή χειρότερα τις αλληλοαναιρούμενες συστάσεις των αρμοδίων για τη χρήση μάσκας και την απαραίτητη κοινωνική αποστασιοποίηση.
Τρέχει πίσω από τις εξελίξεις
Η κυβέρνηση ενήργησε με οικονομικά κριτήρια, πήρε τα ελάχιστα μέτρα με γνώμονα να μην πλήττονται συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες. Ετσι απαγόρευσε τα πανηγύρια, όχι όμως και τον συνωστισμό στα κλαμπ της Πάρου και της Μυκόνου, με μεγάλη καθυστέρηση. Ακόμη πιο άθλια ήταν και παραμένει η συμπεριφορά της όσον αφορά τα τεστ για τον κορονοϊό, τα οποία δεν γίνονται από τον δημόσιο τομέα υγείας προκειμένου να πληρώνουν οι πολίτες τα 100 ευρώ στα ιδιωτικά κέντρα. Υπάρχει καταγεγραμμένη περίπτωση βιομηχανίας τροφίμων οι εργαζόμενοι της οποίας με συμπτώματα προσέφευγαν στον ΕΟΔΥ και εκείνοι τους έστελναν πίσω στην εργασία τους με ασπιρίνες, εκτός αν έκαναν τεστ με δικά τους έξοδα σε ιδιωτικά κέντρα.
Συνολικά η κυβέρνηση κινητοποιήθηκε με μεγάλη καθυστέρηση και αφού τα κρούσματα είχαν ξεφύγει. Δίχως στρατηγική αντιμετώπισης του δεύτερου κύματος της επιδημίας, δεν προετοίμασε το σύστημα υγείας και πλέον τρέχει πίσω από τις εξελίξεις παίρνοντας κατά περίπτωση πυροσβεστικά μέτρα και ενώ τα κρούσματα έχουν ξεπεράσει τα 200 σε καθημερινή βάση.
Τη διοικητική ανεπάρκεια και το μπάχαλο στις υπηρεσίες υγείας όπως και την ανικανότητα των διοικητών νοσοκομείων –ήταν όμως επιλογές του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος– τα πλήρωσε ο Β. Κικίλιας με μια ντροπιαστική μεταφορά των βασικών του αρμοδιοτήτων στον υφυπουργό του μόλις δύο εβδομάδες μετά τον (μη) ανασχηματισμό. Κάπως έτσι ο συμπαθής Β. Κικίλιας περιήλθε στην ίδια κατάσταση με τον Αδωνη Γεωργιάδη: έχει τον τίτλο του υπουργού, όχι όμως και τις αρμοδιότητες.
Προκειμένου να κάνει ρελάνς και να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, ο υπουργός Υγείας βιάστηκε να ανακοινώσει ότι η χώρα μας έχει παραγγείλει 700.000 δόσεις του «εμβολίου της Οξφόρδης», αναπτύσσοντας μάλιστα και την κατανομή των δόσεων από τον Δεκέμβριο και μετά. Κάπως έτσι ανάγκασε την εκπρόσωπο της Κομισιόν να δώσει συνέντευξη Τύπου προκειμένου να τον διαψεύσει ξεκαθαρίζοντας ότι δεν υπάρχει χρονική πρόβλεψη για το εμβόλιο.
Απόγνωση από την ύφεση στην οικονομία
Οσο όμως κι αν τρέχει εκ των υστέρων η κυβέρνηση και όσο κι αν οι ενσωματωμένοι δημοσιογράφοι βάζουν πλάτη –τα 20 εκατ. ευρώ πιάνουν τόπο–, η δυσαρέσκεια στην κοινωνία είναι έντονη. Η θετική εντύπωση που δημιουργήθηκε από την επιτυχή αντιμετώπιση του πρώτου κύματος της επιδημίας έχει εξανεμιστεί. Η δυσαρέσκεια από την εμφανή πλέον διαχειριστική ανεπάρκεια του «επιτελικού κράτους» συναντά τη δυσφορία που προκαλεί η οικονομική ύφεση, η οποία βιώνεται πλέον από τα κοινωνικά στρώματα στη βάση της οικονομικής και κοινωνικής πυραμίδας. Εν ολίγοις, η εντύπωση που τείνει να επικρατήσει είναι ότι «κλειστήκαμε μέσα για τρεις μήνες, η οικονομία καταστράφηκε και οι ζωές και η υγεία των πολιτών δεν προστατεύτηκαν».
Η κυβέρνηση σε μια καθυστερημένη επίδειξη ευαισθησίας για τον κορονοϊό πήρε την απόφαση να ακυρώσει την καθιερωμένη φιέστα του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ και να περιοριστεί σε μια ομιλία στην οποία θα κάνει τον μέχρι τώρα απολογισμό του κυβερνητικού έργου και θα περιγράψει το πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής. Ο Κυρ. Μητσοτάκης, σύμφωνα με τις πληροφορίες από το Μέγαρο Μαξίμου, θα εξαγγείλει στη ΔΕΘ ένα δεύτερο πακέτο ενίσχυσης των εργαζομένων που έχουν πληγεί, εστιασμένο περισσότερο στην ενίσχυση των ανέργων και την τόνωση της απασχόλησης. Γι’ αυτό άλλωστε δεν ανακοίνωσε από την αρχή εμπροσθοβαρές γενναίο πακέτο στήριξης της οικονομίας ώστε να μπορεί να δίνει τα ποσά σε δόσεις με την ανάλογη επικοινωνιακή εκμετάλλευση. Μόνο που έτσι, ενώ τελικά θα διαθέσει το ίδιο ποσό που πρότεινε και ο ΣΥΡΙΖΑ με το δικό του σχέδιο, θα έχει μειωμένη οικονομική αποτελεσματικότητα.
Η κυβέρνηση και στο πεδίο της οικονομίας είναι αντιμέτωπη με τα επίχειρα των πράξεών της. Από την αρχή αντιμετώπισε την επιδημία ως ευκαιρία για να απορρυθμίσει πλήρως το καθεστώς των εργασιακών σχέσεων. Αν και είχε το αποθεματικό που είχε αφήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, έδωσε τα λιγότερα για τη στήριξη των εργαζομένων, πολλές φορές με καθυστέρηση. Στόχευσε στη δική της πελατεία, όπως τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι, οι ιδιοκτήτες ΚΕΚ και τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα, σε βάρος της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Οσοι εργαζόμενοι διατηρήσουν τη δουλειά τους θα έχουν μειωμένες απολαβές. Οι μικρομεσαίοι έχουν αφεθεί κυριολεκτικά στη μοίρα τους, χωρίς επιδοτήσεις και δανειοδοτήσεις, καθώς η κυβέρνηση ευνοεί τις μεγάλες συγκεντρώσεις.
Το μεγάλο φαγοπότι
Ο βασικός άξονας της οικονομικής πολιτικής που θα προβάλει ο πρωθυπουργός είναι το νεοφιλελεύθερο σχέδιο της επιτροπής Πισσαρίδη ως πλαίσιο αναπτυξιακής πολιτικής στο οποίο θα εισρεύσουν και θα αξιοποιηθούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Τα 32 δισ. ευρώ που εξασφάλισε από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανασυγκρότησης θα αρχίσουν να δίνονται μέσα στο 2021. Η κυβέρνηση δεν διαθέτει σχέδιο για να καλύψει την υστέρηση πέρα από το να διαθέσει ό,τι ποσό έχει απομείνει από το «μαξιλάρι» του ΣΥΡΙΖΑ και το οποίο κανείς ακόμη δεν ξέρει πόσο είναι, αφού ο Χρήστος Σταϊκούρας αποφεύγει να δώσει στοιχεία. Πάντως για τα 32 δισ. συν τα 40 δισ. που είχε εξασφαλίσει η χώρα από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για την περίοδο μέχρι το 2027 –και ο Κυρ. Μητσοτάκης θέλησε να εμφανίσει σαν δική του επιτυχία– ήδη έχει συγκροτηθεί πενταμελής επιτροπή με επικεφαλής τον άνθρωπο της οικογένειας Θεόδωρο Σκυλακάκη – γι’ αυτό τον λόγο αναβαθμίστηκε σε αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών.
Η αρμοδιότητα για την κατανομή των πόρων πέρασε στην πενταμελή επιτροπή που συγκρότησε ο Κυρ. Μητσοτάκης, αφήνοντας απέξω και μειώνοντας τον Χρ. Σταϊκούρα, αν και όχι στον βαθμό που έπραξε με τον Αδ. Γεωργιάδη και τον Β. Κικίλια. Ο κ. Σταϊκούρας διατηρεί την τρέχουσα διαχείριση, είναι έξω όμως από κάθε «αναπτυξιακό σχεδιασμό», όπως ονομάζει ο πρωθυπουργός το μοίρασμα των μεγάλων ποσών στα φιλικά επιχειρηματικά συμφέροντα και στις πολιτικές πελατείες της οικογένειας. Φυσικά αυτό που αποκρύπτει η κυβέρνηση είναι ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα δίνονται με όρους και επιτήρηση κι εφόσον θα κατευθύνονται κυρίως στα γερμανικά συμφέροντα σε συγκεκριμένα πεδία οικονομικής δραστηριότητας, όπως η πράσινη οικονομία.
Αποδόμηση στα εθνικά
Αν όμως στο υγειονομικό και το οικονομικό πεδίο οι απώλειες για την κυβέρνηση είναι δυνάμει διαχειρίσιμες, είναι διαφορετικά τα πράγματα με τα εθνικά θέματα που αγγίζουν τον σκληρό πυρήνα της δεξιάς παράταξης. Οταν ακόμη και οι «εμπειρογνώμονες» που επιστρατεύει (κυρίως ενδιαφέρονται να μην κερδίσει πόντους ο ΣΥΡΙΖΑ) δεν μπορούν να κρύψουν τις υποχωρήσεις της κυβέρνησης δίχως να εξευτελιστούν εντελώς, τα πράγματα δυσκολεύουν. Το πώς θα διαχειριστεί ο Κυρ. Μητσοτάκης την ψήφιση της συμφωνίας με την Αίγυπτο στη Βουλή θα είναι τεστ για τη συνοχή της ΝΔ, όπως και η στάση που θα κρατήσει ο Αντώνης Σαμαράς. Μέσα στο φθινόπωρο η κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη δυσαρέσκεια που προκαλεί η πολιτική της στους τρεις τομείς. Το καθοριστικό όμως θα είναι το μέτωπο των ελληνοτουρκικών, όπου έχει και τη μεγαλύτερη δυσκολία διαχείρισης. Αφενός ο Κυρ. Μητσοτάκης έχει ήδη ενδώσει στις πιέσεις για διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, αλλά είναι και το πεδίο που μπορεί να καταγράψει σημαντική μείωση ποσοστών ή και αποχωρήσεις βουλευτών καθώς ήδη γίνονται κινήσεις στον ευρύτερο δεξιό χώρο. Είναι πολλοί εκείνοι που θεωρούν ότι «με τη νεοφιλελεύθερη ηγεσία της ΝΔ ο χώρος της πατριωτικής Δεξιάς έχει μείνει δίχως πολιτική ομπρέλα».
