Τις ψυχρές ανέφελες νύχτες του χειμώνα όταν επικρατούν ασθενείς άνεμοι σχηματίζεται σε περιοχές χαμηλού υψομέτρου πυκνή ομίχλη που το πάχος της περιορίζεται στα πρώτα δεκάδες ή μερικές εκατοντάδες μέτρα από το έδαφος. Η ομίχλη ακτινοβολίας όπως ονομάζεται, δημιουργείται για δύο λόγους:
Πρώτον, οι περιοχές χαμηλού υψομέτρου τείνουν να έχουν μεγαλύτερα ποσά υγρασίας τόσο στον αέρα όσο και στο έδαφος σε σχέση με τα ορεινά, καθώς τις διαπερνούν ποταμοί ή υπάρχουν εποχιακές λίμνες. Επιπλέον η βλάστηση προτιμά αυτές τις περιοχές και παρατηρείται μεγαλύτερη εξατμισοδιαπνοή σε σχέση με τις γύρω ορεινές περιοχές.
Δεύτερον, ο ψυχρός αέρας είναι πυκνότερος από τον θερμό, επομένως λόγω της βαρύτητας βυθίζεται κάτω από τις θερμότερες αέριες μάζες. Ο ψυχρός αέρας δηλαδή θα συγκεντρωθεί στο χαμηλότερο σημείο. Η ομίχλη θα σχηματιστεί πρώτα σε αυτά τα χαμηλά ψυχρά και υγρά σημεία όπου ο κορεσμός των αερίων μαζών θα επέλθει πιο γρήγορα.
Ο όρος «ομίχλη ακτινοβολίας» προέρχεται από ένα άλλο φυσικό φαινόμενο. Το έδαφος κατά τη διάρκεια της νύχτας ακτινοβολεί θερμότητα και αν δεν υπάρχουν σύννεφα να μειώσουν ή να σταματήσουν την περαιτέρω απώλεια θερμότητας του εδάφους, τότε η θερμοκρασία του εδάφους και του υπερκείμενου αέρα πέφτει συνεχώς. Τέλος, αν οι άνεμοι είναι ασθενείς, θα ευνοήσουν την ψύξη των αερίων μαζών κοντά στο έδαφος γιατί υπάρχει περιορισμένη ανάδευσή τους.
Αν η ομίχλη συνδυαστεί με θερμοκρασίες υπό το μηδέν, τότε έχουμε το φαινόμενο της παγωμένης ομίχλης. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές τοπικές ονομασίες για την ομίχλη, όπως στη Φλώρινα όπου η παγωμένη ομίχλη ακτινοβολίας ονομάζεται «σινιάκι» και μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες, εμποδίζοντας την ηλιακή ακτινοβολία να θερμάνει επαρκώς το έδαφος.
Το παρακάτω βίντεο του Πέτρου Σολάκη στο meteo.gr δείχνει το χαρακτηριστικά μικρό πάχος που είχε το «σινιάκι» την Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2020, όταν ο μετεωρολογικός μας σταθμός κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία -1.1°C.
