Με το ηµερολόγιο να δείχνει τον δρόµο προς τον χειµώνα και τις τιµές της ενέργειας να καταγράφουν ιστορικά ρεκόρ, η Ευρώπη και ειδικά η χώρα µας καλούνται να επιλύσουν έναν άνευ προηγουµένου ενεργειακό γρίφο. Ο ελληνικός λαός πληρώνει από τις ακριβότερες τιµές ρεύµατος πανευρωπαϊκά, γεγονός µη διαχειρίσιµο ύστερα από δέκα χρόνια µνηµονίων και δύο πανδηµίας. Το παρεπόµενο εξουθενωτικό οικονοµικό τέλµα έχει οδηγήσει µεταξύ άλλων και την τοπική αυτοδιοίκηση, όπου υπηρετώ για περισσότερα από τριάντα χρόνια, σε παράλυση, γεγονός που καταγράφει και η φιλοκυβερνητική ΚΕ∆Ε.
Η Ευρώπη και η χώρα µας έκαναν το ίδιο λάθος µε διαφορετικούς τρόπους: η Ευρώπη παρέµεινε δεµένη στο επισφαλές ενεργειακό «άρµα» της Ρωσίας –παρά τις σαφείς ενδείξεις ότι οδηγείται σε αδιέξοδο, ειδικά από το 2014 και µετά–, η δε κυβέρνηση Μητσοτάκη προχώρησε στη βίαιη απολιγνιτοποίηση της χώρας από το 2019, υπέρ του φυσικού αερίου και όχι υπέρ των ΑΠΕ. Χωρίς προηγουµένως να έχει φροντίσει αποτελεσµατικά τον τρόπο υποκατάστασης του εσωτερικού ενεργειακού µείγµατος. Αναθεώρησε το εγκεκριµένο από την Κοµισιόν εθνικό ενεργειακό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο προέβλεπε σταδιακή απολιγνιτοποίηση µέχρι το 2030, γρηγορότερη ανάπτυξη των ΑΠΕ (µε ενεργειακές κοινότητες, αυτοπαραγωγή νοικοκυριών, µικροµεσαίων επιχειρήσεων κ.λπ.) και σταθερή τη συµµετοχή του φυσικού αερίου. Με το σχέδιο της Ν∆ ο λιγνίτης µε 15% στο µείγµα µηδενίστηκε και το φυσικό αέριο από 40% έφτασε σχεδόν στο 60% (το υπόλοιπο είναι οι ΑΠΕ µε 30%, λίγο πετρέλαιο και εισαγωγές).
Ο ΣΥΡΙΖΑ, συνυπολογίζοντας τις κοινωνικοοικονοµικές συνέπειες αλλά και τις πιθανότητες απρόοπτων εξελίξεων στη γεωπολιτική σκακιέρα, είχε αποφασίσει τη σταδιακή απολιγνιτοποίηση, εφαρµόζοντας εµπράκτως την οµαλή και όχι τη δίχως τα απαραίτητα εχέγγυα µετάβαση σε µια κοινωνία µηδενικού άνθρακα.
Ενόψει του δύσκολου χειµώνα η κυβέρνηση κάνει όπισθεν ολοταχώς αναφορικά µε την απολιγνιτοποίηση. Ο κ. Μητσοτάκης ήδη από τον περασµένο Απρίλιο προανήγγειλε την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη µε την αύξηση εξόρυξής του κατά 50% ως προσωρινό µέτρο. Στο πλαίσιο αυτό η νέα µονάδα της ∆ΕΗ στην Πτολεµαΐδα 5 θα λειτουργήσει ως λιγνιτική µέχρι το 2028, ενώ πιθανολογείται ότι θα µείνουν ανοικτές για πιο πολύ και οι παλιότερες λιγνιτικές µονάδες του Αγίου ∆ηµητρίου 5 και της Μελίτης.
Την ίδια στιγµή η κυβέρνηση της Ν∆, πιστή στην ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική της, ιδιωτικοποίησε το 17% της ∆ΕΗ (το δηµόσιο είχε 51% πριν), αποδυναµώνοντας έτσι τον στρατηγικό και παρεµβατικό της ρόλο στην αγορά. Παράλληλα σύνδεσε την τελική τιµή ρεύµατος µε τη χρηµατιστηριακή αξία του φυσικού αερίου, που εκ των πραγµάτων εκτοξεύεται σε δυσθεώρητα ύψη! Ενώ Ισπανία και Πορτογαλία ζήτησαν από την ΕΕ και πέτυχαν εξαίρεση από αυτήν τη διαδικασία, η Ελλάδα δεν το έκανε, µε αποτέλεσµα η τιµή του ρεύµατος να είναι πέντε φορές επάνω από την τιµή ρεύµατος των δύο χωρών!
Η ρήτρα αναπροσαρµογής, που κυριολεκτικά τσάκισε τα νοικοκυριά, ήταν η φυσική συνέχεια αυτής της πολιτικής. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε αρνηθεί να µπει η ρήτρα αναπροσαρµογής στα τιµολόγια της ∆ΕΗ, για να έρθει τελικά η Ν∆ να µετακυλήσει στις τσέπες των καταναλωτών όλες τις αυξήσεις στις τιµές της ενέργειας, µηδενίζοντας το ρίσκο των παρόχων, που αποκόµισαν στο µεταξύ υπερκέρδη.
Οµως δεν νοείται αντιµετώπιση της ενεργειακής κρίσης µε ασυδοσία και αισχροκέρδεια. Απαιτείται το συντοµότερο δυνατό να προχωρήσουν οι απαραίτητες µεταρρυθµίσεις στην ενέργεια, τις οποίες ναρκοθέτησε η Ν∆ εφαρµόζοντας αδυσώπητη νεοφιλελεύθερη πολιτική, αγνοώντας τους πολίτες και προτάσσοντας την εξυπηρέτηση συµφερόντων. Η πολιτική αλλαγή είναι απαραίτητο να συµβεί το συντοµότερο δυνατό. Τη λύση µπορεί να τη δώσει µόνο ο λαός όπως θα εκφραστεί µέσα από τις κάλπες.
Ο Πέτρος Φιλίππου είναι δήμαρχος Σαρωνικού
