Με το χαμηλό του κόστος και την εύκολη αποθήκευσή του μπορεί να φέρει την επανάσταση καθώς ευνοείται η διαδικασία παραγωγής του σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Σχεδόν πέντε μήνες μετά την κυκλοφορία των πρώτων εμβολίων κατά της Covid-19 η άνιση μάχη των αναπτυσσόμενων χωρών για την απόκτηση ενός πολυπόθητου εμβολίου συνεχίζεται. Μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες συνεχίζουν να συνάπτουν χρυσά συμβόλαια με αναπτυγμένες χώρες ανεβάζοντας τις τιμές ανά δόση, την ώρα που άλλες λαμβάνουν εμβόλια με το σταγονόμετρο.
Ωστόσο ένα νέο, φτηνό και δυνητικά πολύ αποτελεσματικό εμβόλιο θα μπορούσε σε λίγους μήνες να «φρενάρει» την ανισότητα και να φέρει την επανάσταση στον αγώνα κατά της πανδημίας. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τέξας σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή Icahn στο νοσοκομείο Όρος Σινά στη Νέα Υόρκη κατασκεύασαν το νέο χαμηλού κόστους εμβόλιο NDV-HXP-S.
Σε αντίθεση με τα υπάρχοντα εμβόλια, το συγκεκριμένο μπορεί να παραχθεί μαζικά εξασφαλίζοντας εκατομμύρια δόσεις σε λίγες μόνο ημέρες και να διατηρηθεί σε φυσιολογικές θερμοκρασίες, κάνοντας εύκολη την παραγωγή του στις αναπτυσσόμενες χώρες. «Βρισκόμαστε στη δοκιμαστική φάση 1 σε πέντε χώρες χωρίς να έχουμε ακούσει για οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια. Λόγω του χαμηλού κόστους μιας δόσης εμβολίου (λιγότερο από 1 δολάριο), της σταθερότητάς του σε υψηλή θερμοκρασία 2-4 βαθμών Κελσίου και της επεκτασιμότητα της διαδικασίας παραγωγής, αυτό το εμβόλιο μπορεί να αλλάξει όλο το παιχνίδι» επισημαίνει στο Documento ο επικεφαλής της μελέτης Πίτερ Παλίς, πρόεδρος του τμήματος Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής Icahn στο Όρος Σινά στη Νέα Υόρκη.
Γιατί είναι ξεχωριστό;
Τι είναι αυτό όμως που κάνει το NDV-HXP-S ξεχωριστό; Ενώ εμβόλια όπως της Pfizer-BioNTech, της Moderna, της Johnson & Johnson περιέχουν την πρωτεΐνη-ακίδα 2 P Spike, η οποία δημιουργήθηκε από τον Τζέισον ΜακΛέλαν, αναπληρωτή καθηγητή Μοριακών Βιοεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Οστιν, το NDV-HXP-S περιέχει μια εξελιγμένη μορφή της συγκεκριμένης ακίδας, τη λεγόμενη πρωτεΐνη Spike HexaPro. Πρόκειται για ακίδα πιο σταθερή και ευκολότερη στην κατασκευή, που κάνει το εμβόλιο μοναδικό.
«Σχεδιάσαμε την πρωτεΐνη 2P που αποδείχτηκε εξαιρετικά αποτελεσματική και έχει χρησιμοποιηθεί από ερευνητές παγκοσμίως. Ωστόσο, επιστήμονες παραπονούνταν ότι δεν ήταν πάντα εύκολο να τη δουλέψουν. Έτσι σχεδιάσαμε τη HexaPro, μια πρωτεΐνη σταθεροποιημένη σε έξι θέσεις (αντί για δύο). Είναι πιο ισχυρός παράγοντας, περίπου δέκα φορές περισσότερη πρωτεΐνη από εκείνη της προηγούμενης πρωτεϊνικής ακίδας 2Ρ. Είναι επίσης πιο σταθερή, που σημαίνει ότι διατηρεί το σχήμα της ακόμη και υπό θερμική πίεση» επισημαίνει στο Documento o ΜακΛέλαν που επίσης ηγείται της έρευνας.
Μόλις το Πανεπιστήμιο του Τέξας κατασκεύασε την πρωτεΐνη HexaPro, ο Παλίς και η ομάδα του δημιούργησαν τον αδρανοποιημένο ιό Newcastle Disease Virus (NDV) με σκοπό να βοηθήσουν το σώμα να αναγνωρίσει την εν λόγω ακίδα πρωτεΐνης και να προκαλέσει τον οργανισμό να δημιουργήσει άμυνες κατά της Covid-19.
Παραγωγή από αυγά
Κι ενώ για την παραγωγή εμβολίων mRNA απαιτούνται ειδικά εργοστάσια και μια χρονοβόρα διαδικασία παραγωγής, το NDV-HXP-S μπορεί να παραχθεί μαζικά σε αυγά από κότες με την ίδια μέθοδο που παράγονται από το 1950 τα αντιγριπικά εμβόλια.
Μια διαδικασία ταχύτερη, φτηνότερη και λιγότερο περίπλοκη. «Αυτό σημαίνει ότι ήδη υπάρχει προσιτή παραγωγική ικανότητα στο Βιετνάμ, στην Ταϊλάνδη, τη Βραζιλία και αλλού» εξηγεί ο ΜακΛέλαν, ανοίγοντας την πόρτα για τη δυνατότητα παραγωγής εμβολίων σε χώρες που δεν διαθέτουν τις ανάλογες σύγχρονες υποδομές για την παραγωγή εμβολίων ούτε τις κατάλληλες συνθήκες αποθήκευσης, όπως πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Παράλληλα, ο καθηγητής Παλίς επισημαίνει πως στο NDV-HXP-S «δεν χρησιμοποιείται ο αδενοϊός ως φορέας ούτε κύτταρα θηλαστικών για τον πολλαπλασιασμό του εμβολίου που μπορεί να σχετίζονται με τα ανεπιθύμητα συμβάντα θρομβώσεων, όπως παρατηρούνται σε εμβολιασμένους που έχουν λάβει εμβόλια Covid-19 με βάση τον αδενοϊό (όπως της AstraZeneca ή της Johnson & Johnson)».
Ελπίδα για όσους έχουν μείνει πίσω
Καθώς οι μεταλλάξεις διαδέχονται η μια την άλλη και οι ανισότητες ως προς την παραγωγή και τη διανομή των εμβολίων εξακολουθούν να υφίστανται, οι ερευνητές του NDV-HXP-S ευελπιστούν πως η συνεχής πρόοδος στα εμβόλια θα μειώσει τις προκλήσεις και θα αποτελέσει όαση ελπίδας για τις αναπτυσσόμενες χώρες.
«Η ζήτηση για εμβόλια εξακολουθεί να υπερβαίνει την προσφορά δισεκατομμυρίων δόσεων – αυτό σημαίνει ότι πολλές χώρες κινδυνεύουν να μείνουν πίσω. Σε μια πανδημία κανείς δεν είναι ασφαλής έως ότου όλοι να είναι ασφαλείς. Είναι σημαντικό να είμαστε σε θέση να παράγουμε ένα διαφορετικό οπλοστάσιο εμβολίων Covid-19 σε επαρκή όγκο για να ικανοποιήσουμε τη ζήτηση και τις διαφορετικές ανάγκες σε όλο τον κόσμο. Ο στόχος εδώ είναι να έχουμε ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο Covid-19 που να αξιοποιεί την υπάρχουσα κατασκευαστική υποδομή και χωρητικότητα, ενισχύοντας παράλληλα την προμήθεια προσιτών εμβολίων για την αντιμετώπιση των πανδημιών» τονίζει ο ΜακΛέλαν.