«Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι ο μεταρρυθμιστικός οίστρος της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι άλλη μια επικοινωνιακή πομφόλυξ». Από τις δηλώσεις νομικών στο Documento διακρίνονται οι σφοδρές αντιδράσεις που έχει προκαλέσει στον νομικό κόσμο ο πολυδιαφημισμένος νέος δικαστικός χάρτης που προώθησε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης. Αντί να χτυπήσει στη ρίζα τους τις δυσλειτουργίες στην απονομή δικαιοσύνης, έχει προκαλέσει μεγαλύτερη σύγχυση και προβλήματα από αυτά που υποτίθεται θα έλυνε. Χαρακτηριστικό δείγμα του μπάχαλου που επικρατεί εκτυλίχθηκε προ ημερών στο ΙΒ΄ Μονομελές Πλημμελημάτων. Με 50 υποθέσεις στο πινάκιο ο πρόεδρος αναγκάστηκε να διακόψει τη διαδικασία για δύο ώρες επειδή… είχε παράλληλα και ανακριτικά καθήκοντα.
Το Documento απευθύνθηκε σε εκπροσώπους του νομικού κόσμου, που δικαίως έχει ξεσηκωθεί, προκειμένου να καταδείξουν το χάος που βιώνουν καθημερινά πλέον στα δικαστήρια.
Ηλίας Ι. Κλάππας
Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά
«Αδιανόητο οι τεράστιας έκτασης αλλαγές να γίνουν τόσο εσπευσμένα»
Οι αλλαγές στον δικαστικό χάρτη και οι καταργήσεις – συγχωνεύσεις δικαστηρίων επικρέμονταν ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους λειτουργούς και συλλειτουργούς της Δικαιοσύνης από τη στιγμή που εμφανίστηκε το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» τον Ιούλιο του 2021. Στο όνομα της επιτάχυνσης της απονομής της δικαιοσύνης προβλεπόταν ρητά αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη, με ορόσημο αρχικά το τέταρτο τρίμηνο του 2024 (μέτρο 14-4.3, σελ. 689/893). Κι όμως μια τέτοια μεταρρύθμιση τεράστιας θεσμικής σημασίας που αφορά τη λειτουργία της δικαστικής εξουσίας και επηρεάζει άμεσα την άσκηση του συνταγματικού δικαιώματος των πολιτών για δικαστική προστασία εισήχθη νομοθετικά τον Μάιο του 2024 (ν. 5108/2024) για να εφαρμοστεί στις 16.9.2024, ενώ οι απαιτούμενες νομοθετικές τροποποιήσεις στη δικονομία έγιναν μόλις λίγες μέρες πριν από την έναρξη εφαρμογής του νέου δικαστικού χάρτη, στις 11.9.2024 (ν. 5134/2024).
Μοιάζει αδιανόητο ότι οι τεράστιας έκτασης αλλαγές επιλέχθηκε να γίνουν τόσο εσπευσμένα και μάλιστα με την έναρξη του δικαστικού έτους τη στιγμή που υπάρχουν αλλαγές στην καθ’ ύλην και κατά τόπον αρμοδιότητα δικαστηρίων, ενώ απαιτείται ταυτόχρονα να γίνουν μετακομίσεις γραφείων και υπαλλήλων, μεταφορά φακέλων και σφραγίδων κ.ο.κ. Ολα αυτά συμβαίνουν ενώ είναι σε εξέλιξη το νέο δικαστικό έτος και πρέπει να γίνονται όλες οι προγραμματισμένες δίκες. Μοιάζει σαν να προσπαθούμε να αλλάξουμε τροχό σε κινούμενο όχημα.
Ταυτόχρονα δεν έχει εξασφαλιστεί η τεχνική και ψηφιακή υποδομή για να λειτουργούν οι υπηρεσίες των νέων δικαστικών σχηματισμών, για να ενημερώνονται εγκαίρως οι δικηγόροι και οι πολίτες για τον νέο τόπο και χρόνο εκδίκασης των υποθέσεων προς αποφυγή ερημοδικιών, για να γνωρίζουν οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τον τόπο κατάθεσης δικογράφων και άσκησης ενδίκων μέσων και βοηθημάτων και όλα αυτά τη στιγμή που τρέχουν προθεσμίες και παραγραφές.
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά μαζί με τους άλλους δικηγορικούς συλλόγους της χώρας κάνει μια διαρκή προσπάθεια ενημέρωσης για τις αλλαγές που έχουν επέλθει, παρεμβαίνοντας ταυτόχρονα και σε πρακτικά προβλήματα που καθημερινά εμφανίζονται και οφείλω να επισημάνω και να αναγνωρίσω ότι σε αυτήν τη τιτάνια προσπάθεια έχουμε συμμάχους τους προέδρους και τις διοικήσεις των Πρωτοδικείων Πειραιά και Αθήνας. Θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας αυτή ώστε να διευκολυνθεί το έργο των δικηγόρων και να περιοριστούν οι κίνδυνοι απώλειας ουσιαστικών και δικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών.
Θόδωρος Μαντάς
Αντιπρόεδρος ΔΣΑ
«Η μετάβαση έχει ταλαιπωρήσει αφάνταστα όλο τον κόσμο»
Από 16/9 έχει ψηφιστεί και έχει τεθεί σε εφαρμογή ο νέος δικαστικός χάρτης, ο οποίος στην πράξη καταργεί μια ολόκληρη σειρά δικαστηρίων, τα ειρηνοδικεία, τα οποία επί 120 χρόνια υπήρχαν στο οργανόγραμμα των δικαστηρίων του ελληνικού κράτους.
Εχει επικρατήσει χάος σε σχέση με το πού δικάζεται κάθε διαδικασία και τι γραμμάτιο χρειάζεται η κάθε διαδικασία. Υπάρχουν διαδικασίες τις οποίες οι ειρηνοδίκες δεν έχουν ξαναδικάσει. Ως εκ τούτου είναι απολύτως απίθανο αυτοί οι άνθρωποι μέσα σε τρεις μήνες, που τους λέει ο νόμος πως θα επιμορφωθούν, να μπορούν να βγάζουν αποφάσεις με βάση διαδικασίες που δεν έχουν δικάσει ποτέ στη ζωή τους.
Σε κάθε περίπτωση δεν ήταν προετοιμασμένο το σύστημα να γίνει αυτή η αλλαγή. Ο δικηγορικός σύλλογος ζήτησε να πάνε μερικούς μήνες πίσω όλες αυτές οι αλλαγές και να ισχύσουν από 1η/1/2025, κάτι το οποίο δεν έγινε όμως δεκτό από το υπουργείο.
Εντέλει έχει γίνει μια μετάβαση σε ένα νέο σύστημα με μια εντελώς μεγάλη προχειρότητα, πράγμα το οποίο έχει ταλαιπωρήσει αφάνταστα τους δικηγόρους, τους διαδίκους κι όλο τον κόσμο που είχε την ατυχία αυτή την περίοδο να έχει δικαστήρια. Το μόνο ασφαλές είναι να μην καταθέτουμε κάποιο δικόγραφο τις επόμενες δεκαπέντε μέρες, μέχρι να οριστικοποιηθούν όλα αυτά.
Τώρα για τα ποινικά έχουν αλλάξει οι διαδικασίες, έχουν μεταφερθεί πολλά στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, το οποίο καθίσταται το κύριο δικαστήριο που δικάζει πλημμελήματα. Οπως αντίστοιχα το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων είναι το μόνο δικαστήριο που θα δικάζει κακουργήματα. Κι εκεί ελλοχεύει ο μεγάλος κίνδυνος ότι στα μεν μονομελή οι πρωτοδίκες είναι άπειροι, στα δε μονομελή εφετεία κακουργημάτων έχουν τεράστιο όγκο κακουργημάτων να διαχειριστούν.
Επίσης, επειδή αλλάζει η διαδικασία και καταργείται πλέον η αρμοδιότητα του συμβουλίου πλημμελειοδικών για την παραπομπή κακουργημάτων, ελλοχεύει ο κίνδυνος να υπάρξουν κλητήρια θεσπίσματα τα οποία είναι πρόχειρα γραμμένα, που όταν φτάνουν στα δικαστήρια πολλές φορές οι εισαγγελείς να βρεθούν στη δυσάρεστη θέση ή να τα αποσύρουν ή να γίνει η αντίστοιχη ένσταση και με την ένσταση αυτή το δικαστήριο να οδηγηθεί σε απόσυρση των κλητηρίων θεσπισμάτων.
Δημήτρης Βερβεσός
Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών
«Κίνδυνος στην ποιότητα των αποφάσεων από την ανεπαρκή εκπαίδευση ειρηνοδικών»
Τα μεγάλα προβλήματα τα αντιμετωπίζει η Αθήνα. Βάλαμε το κάρο μπροστά από το άλογο. Δεν υπάρχει θεσμική και υλική οργάνωση ώστε το σύστημα να μπορεί να υποδεχτεί τις νέες αλλαγές. Υπάρχει σωρεία αρρυθμιών, κυρίως στο πρωτοδικείο της Αθηνάς, ατέλειωτη ταλαιπωρία διαδίκων, δικαστικών υπαλλήλων, δικαστών και κυρίως δικηγόρων.
Μεγάλο πρόβλημα θα υπάρξει σε μεγάλους δήμους (Γλυφάδα, Κηφισιά, Αγία Παρασκευή κ.ά.) που ήταν στην αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου. Οσοι δήμοι δεν αναγράφονται στο σχετικό άρθρο πάνε στο κεντρικό πρωτοδικείο της Αθήνας. Τι γίνεται όμως με τις τρέχουσες υποθέσεις και τι θα συμβεί με την εκδίκασή τους; Θα είναι αρμόδιο το πρωτοδικείο ή θα σταλούν πίσω, οπότε θα καθυστερήσουν άλλα δύο χρόνια;
Ουδείς γνωρίζει πού πρέπει να καταθέσει και να δικάσει. Τελούν όλοι σε σύγχυση. Δεν υπάρχουν οι απαραίτητοι χώροι για τη διεξαγωγή των δικών. Υπάρχει απουσία υποδομών, οι αίθουσες μικρές, χωρίς φωτά, χωρίς μικρόφωνα, δεν μπορούν να στηρίξουν τις υποθέσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην απονομή της δικαιοσύνης. Το αρχείο μεταφέρεται σε τρία διαφορετικά σημεία, αφού δεν υπάρχει χώρος μέχρι να φτιαχτεί νέα αίθουσα. Υπάρχει κίνδυνος λόγω έλλειψης ρύθμισης για το γραμμάτιο προείσπραξης δικηγορικής αμοιβής σε υποθέσεις νέας τακτικής διαδικασίας ειρηνοδικείου στις οποίες έχει κλείσει φάκελος και απομένει τυπική συζήτηση. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει ρύθμιση για τα γραμμάτια ώστε να μην απορριφτεί το ένδικο βοήθημα και να θεωρηθούν επαρκή για τη δικονομική εκπροσώπηση των διαδίκων.
Αλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η ανεπαρκής εκπαίδευση των ειρηνοδικών που θα κληθούν να δικάσουν υποθέσεις που ήταν αποκλειστική αρμοδιότητα του μονομελούς πρωτοδικείου. Θα δικάσουν υποθέσεις που δεν έχουν χειριστεί ποτέ στο παρελθόν, σοβαρά ζητήματα, όπως ομαδικές απολύσεις, επιμέλεια ανηλίκων, οικογενειακές διαφορές κ.α. Η εκπαίδευσή τους που δεν έχει ακόμη ξεκινήσει θα κρατήσει 24 μήνες, ως εκ τούτου υπάρχει κίνδυνος στην ποιότητα των αποφάσεων.
Γιάννης Μαντζουράνης
Δικηγόρος, μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ
«Οι ρυθμίσεις θα προσκρούσουν στη σκληρή πραγματικότητα»
Παρά τις αντιρρήσεις δικαστών και εισαγγελέων, δικηγόρων και δικαστικών υπαλλήλων, η κυβέρνηση Μητσοτάκη προχώρησε στην ψήφιση και σχεδόν άμεση εφαρμογή του νόμου για τον νέο δικαστικό χάρτη χωρίς να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα για την ομαλή μετάβαση στο νέο σύστημα, που επιφέρει μεγάλες ανατροπές. Με άλλες λέξεις, δεν έγιναν οι αναγκαίες αλλαγές στους Κώδικες Πολιτικής και Ποινικής Δικονομίας, δεν προβλέφθηκε σύστημα προσωποποιημένης ενημέρωσης για οίκοθεν κλήση των διαδίκων στους τόπους, ημέρες και ώρες εκδίκασης των προσδιορισμένων στα καταργούμενα ειρηνοδικεία υποθέσεων. Η σχετική πληροφόρηση από το σύστημα Solon είναι ελλιπέστατη. Οι ολομέλειες των επιμέρους δικαστικών σχηματισμών που δημιουργούνται με το επίμαχο νομοθέτημα δεν έχουν τον αναγκαίο νομοθετικό εξοπλισμό για τη ρύθμιση των αναφυομένων προβλημάτων ούτε επαρκή χρόνο για να βρουν λύσεις εκ των ενόντων.
Παραμένουν εκκρεμείς οι απαραίτητες διευθετήσεις για τα προβλήματα που ανακύπτουν από την κατάργηση των ειρηνοδικείων και την ενοποίηση του α΄ βαθμού, με αναπόδραστη συνέπεια να προκαλείται ανασφάλεια δικαίου, ερημοδικίες, απώλειες δικονομικών και ουσιαστικών δικαιωμάτων των πολιτών και σε τελική ανάλυση να ταλαιπωρούνται δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί, δικηγόροι, δικαστικοί γραμματείς και διάδικοι.
Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι ο μεταρρυθμιστικός οίστρος της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι άλλη μια επικοινωνιακή πομφόλυξ. Οι ψηφισθείσες ρυθμίσεις θα προσκρούσουν στη σκληρή πραγματικότητα και θα οδηγήσουν τους λαϊκίζοντες μεταρρυθμιστές της ΝΔ σε συνεχείς τροποποιήσεις επί βλάβη της δικαιοσύνης και του κοινού συμφέροντος.
Βασίλης Καπερνάρος
Δικηγόρος
«Αυξάνεται το κόστος των δικαστικών δαπανών»
Οι αλλαγές που επέρχονται με τον ν. 5108/2024 δεν έχουν ενσωματωθεί στους Κώδικες Πολιτικής και Ποινικής Δικονομίας. Συγκεκριμένα, μέχρι και σήμερα, τρεις ημέρες μετά την έναρξη του δικαστικού έτους, δεν έχουν ψηφιστεί οι σχετικές τροποποιήσεις του Κώδικα Πολιτικής και Ποινικής Δικονομίας και δεν έχουν διευθετηθεί τα ζητήματα που ανακύπτουν από την κατάργηση των ειρηνοδικείων και την ενοποίηση του α΄ βαθμού δικαιοδοσίας.
Καταργούνται τα γραμμάτια προείσπραξης δικηγορικής αμοιβής του ειρηνοδικείου. Αυξάνεται συνεπώς το μεικτό κόστος της δικηγορικής αμοιβής, συνθήκη η οποία ευνοεί μόνο δικηγόρους οι οποίοι ως αμοιβή λαμβάνουν αποκλειστικά την αξία του γραμματίου προείσπραξης. Για όλους τους υπόλοιπους, που αποτελούν την πλειοψηφία, αυξάνεται το κόστος των δικαστικών δαπανών και μειώνεται το κέρδος. Ως προς τα γραμμάτια δε των νέων διαδικασιών, δεν έχει ακόμη καθοριστεί η αξία τους.
Ελλειψη ενημέρωσης των διαδίκων για τις αλλαγές στους τόπους και στις ημερομηνίες εκδίκασης των υποθέσεών τους. Η διαδικασία προσωποποιημένης ενημέρωσης των διαδίκων μέσω οίκοθεν κλήσης για τους νέους τόπους, ημέρες και ώρες των ήδη προσδιορισμένων υποθέσεων στα καταργούμενα ειρηνοδικεία προχωρεί με αποφάσεις των προέδρων της διοίκησης των δικαστηρίων και όχι της ολομέλειας αυτών. Εκκρεμεί και η σχετική παραμετροποίηση του συστήματος πληροφόρησης Solon.
Κίνδυνος ασφάλειας δικαίου εξαιτίας των επαπειλούμενων ερημοδικιών και απώλειας δικονομικών και ουσιαστικών δικαιωμάτων.
Χωροταξικά ζητήματα. Δεν έχουν δημιουργηθεί αίθουσες στους χώρους του πρώην Ειρηνοδικείου Αθηνών και του Εφετείου Αθηνών για την εκδίκαση υποθέσεων και την τήρηση του αρχείου του πρωτοδικείου για τις εκεί μεταφερόμενες διαδικασίες. Οι αίθουσες στις οποίες έχουν οριστεί οι δικάσιμοι μετά τις νομοθετικές αλλά και χωροταξικές αλλαγές έχουν πολύ μικρή χωρητικότητα. Δεκάδες δικηγόροι και πολίτες στοιβάζονται στις μικρές αίθουσες του πρώην ειρηνοδικείου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, στις 17/9/2024 οι αίθουσες εκδίκασης στις υποθέσεις των διαφορών από αυτοκίνητα και τις εργατικές διαφορές άλλαξαν μέσω ανακοίνωσης από τα μεγάφωνα του πρώην ειρηνοδικείου, καθώς στις ήδη προσδιορισμένες αίθουσες προς εκδίκαση δεν υπήρχε το ηλεκτρονικό σύστημα μαγνητοφώνησης των πρακτικών της συνεδρίασης.
Προβλήματα με εκδικαζόμενες μετά την 1η/1/2025 υποθέσεις στις περιφερειακές έδρες του πρωτοδικείου. Σοβαρό πρόβλημα εντοπίζεται στις αναβληθείσες υποθέσεις και σε όσες δίκες είναι προσδιορισμένες να γίνουν μετά την 1η/1/2025 εξαιτίας της ελλιπούς υποδομής, ιδίως αναφορικά με τις αίθουσες, στις περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Αθηνών (Μαρούσι, Περιστέρι, Κορωπί, Καλλιθέα, Ελευσίνα), στις οποίες θα μεταφερθούν οι σχετικές δίκες των καταργούμενων ειρηνοδικείων από 1.1.2025.
Διαβάστε επίσης:
Μαρινέλλα: Στη ΜΕΘ μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο – Το ιατρικό ανακοινωθέν
ΣΥΡΙΖΑ: Συνεδριάζει η ΠΓ – Στο τραπέζι τα οργανωτικά, τα οικονομικά και η κόντρα Τζάκρη – Ραγκούση
Λυών – Ολυμπιακός: Το ευρωπαϊκό ταξίδι ξεκινά από τη Γαλλία – Πού θα δείτε το ματς
