Στα άδυτα διεθνούς κυκλώματος διακίνησης μεταναστών που αλιεύει θύματα μέσω TikTok κατάφερε να διεισδύσει το Documento ύστερα από μεγάλη έρευνα. Το επικίνδυνο αυτό κύκλωμα, που αποτελείται από Αφγανούς, Κούρδους και Αλβανούς, παίρνει υπέρογκα ποσά από απεγνωσμένους ανθρώπους υποσχόμενο ασφαλή μετάβαση στη «γη της επαγγελίας», εν προκειμένω τη Βρετανία. Μόνο που το ταξίδι καταλήγει να είναι βγαλμένο από την κόλαση… Οι μετανάστες φτάνουν στις ακτές της βόρειας Γαλλίας και από εκεί κατευθύνονται με φουσκωτά, στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο, στη βρετανική πλευρά της Μάγχης, κινδυνεύοντας ανά πάσα στιγμή να πληρώσουν με την ίδια τους τη ζωή το κυνήγι μιας καλύτερης ζωής.
Το Documento έσπασε τους κωδικούς της οργάνωσης και συνομίλησε με διακινητή του κυκλώματος, ενώ έχει καταγράψει και τις μαρτυρίες τριών μεταναστών που πραγματοποίησαν αυτό το τρομακτικό ταξίδι. Για τις ανάγκες της έρευνας εντοπίσαμε προφίλ διακινητών στην εφαρμογή TikTok χρησιμοποιώντας λέξεις-κλειδιά όπως «Boat in Calais» και «Dunkerque France» και ύστερα από πολλές προσπάθειες επικοινωνήσαμε μαζί τους προσποιούμενοι τους μετανάστες που θέλουν να φτάσουν στην Αγγλία από την Ελλάδα. Οι διάλογοι και τα ευρήματα σοκάρουν.
Η καταγγελία και η συνομιλία με τον διακινητή
Ολα ξεκίνησαν από την καταγγελία της Α.Σ. (τα πλήρη στοιχεία της στη διάθεση της εφημερίδας), Αλβανίδας μετανάστριας που ταξίδεψε με φουσκωτό από τη Γαλλία προς την Αγγλία και η οποία έδωσε στο Documento σημαντικά στοιχεία για τη δράση του αδίστακτου κυκλώματος το οποίο δρα ανενόχλητο και διαφημίζεται μέσω TikTok.
Το Documento έκανε αυτό που προφανώς δεν έχουν κάνει οι αρμόδιες αρχές. Εντόπισε μέσω της εν λόγω εφαρμογής έναν Αφγανό διακινητή, μέλος της συγκεκριμένης σπείρας. Ο διακινητής, με τον οποίο μιλήσαμε αρχικά μέσω μηνυμάτων, μας έδωσε πληροφορίες αναφορικά με τις τιμές του ταξιδιού καθώς και πότε έχει προγραμματιστεί το επόμενο ταξίδι. Μάλιστα, στη συνέχεια επικοινωνήσαμε και τηλεφωνικά μαζί του.
Αρχικά μας κάλεσε από τηλεφωνικό αριθμό του Αφγανιστάν και στη συνέχεια από βρετανικό. Οπως φαίνεται στον ακόλουθο διάλογο που είχαμε με τον διακινητή, το κεντρικό σημείο συνάντησης με μέλος της σπείρας είναι η Γαλλία, ενώ μέχρι και την τελευταία στιγμή ο επιβάτης αγνοεί το πρόσωπο στο οποίο θα πρέπει να δώσει τα χρήματα.
– Γεια σου, είμαι η Ελα. Θα μπορούσες να μου δώσεις κάποιες παραπάνω πληροφορίες για το ταξίδι; – Πού θέλεις να πας;
– Στην Αγγλία. Είμαι στην Ελλάδα και θέλω να πάω στην Αγγλία. Πώς μπορώ να πληρώσω το ταξίδι; Πώς μπορώ να πάω στην Αγγλία;
– Πρέπει να έρθεις με αυτοκίνητο στη Γαλλία. Εκεί είναι οι άνθρωποί μου και μετά θα πας στην Αγγλία. – Πόσο κοστίζει το ταξίδι;
– Από Γαλλία για Αγγλία κοστίζει 9.000-12.000 στερλίνες.
– Πού θα βρω τον φίλο σου για να του δώσω τα χρήματα; Πώς θα ξέρω πού είναι;
– Ο φίλος μου ζει στη Γαλλία. – Μπορείς να μου δώσεις το όνομά του; Μόνο το όνομά του.
– Οχι το όνομα του φίλου μου. Θα μιλάς μαζί μου.
– Ο φίλος μου είναι από την Παλαιστίνη. Μπορείς να του βρεις πλαστό διαβατήριο γιατί δεν έχει βίζα; – Αυτό είναι πρόβλημα.
– Πότε είναι το επόμενο ταξίδι; – Οποιαδήποτε στιγμή.
– Υπάρχει κάποιο ταξίδι με γκρουπ με πολλά άτομα για να πάω από την Ελλάδα στη Γαλλία; Νιώθω περισσότερη ασφάλεια.
– Ναι, μπορείς. Θα πας με αυτοκίνητο από την Ελλάδα στη Σερβία και από τη Σερβία στη Γαλλία.
– Υπάρχει άλλη στάση μετά τη Σερβία;
– Μετά τη Σερβία θα πας στη Γαλλία.
– Επειδή φοβάμαι πολύ. Εγώ είμαι Αλβανίδα, έχω βίζα. Ξέρεις κάποιον τρόπο για να βρω πλαστό διαβατήριο για τον φίλο μου; Μπορώ να δώσω πολλά χρήματα.
– Είναι μεγάλο πρόβλημα.
– Θα ταξιδέψω με πολλά άτομα για την Αγγλία;
– Ναι.
– Ωραία, θα σε καλέσω ξανά για περισσότερες πληροφορίες.
– ΟΚ.
– Θα έρθω με τρεις φίλους. Θα σου δώσω λεφτά για τρία άτομα. – ΟΚ.
– Σ’ ευχαριστώ.
Λίγο αργότερα του στείλαμε ξανά μήνυμα στο Viber ζητώντας καλύτερη τιμή και ο διακινητής ζητά φωτογραφία μας. Η ταυτοποίηση των επιβατών πραγματοποιείται μέσω φωτογραφίας που στέλνει ο επιβάτης στον διακινητή. Μονάχα έτσι μπορεί να ανέβει στο φουσκωτό.
«Εδωσα 4.000 ευρώ και κάποιοι άλλοι 6.000»
Η δημοσιογραφική έρευνα του Documento συγκέντρωσε μαρτυρίες τριών ανθρώπων διαφορετικών εθνικοτήτων οι οποίοι τον Σεπτέμβριο του 2023 ταξίδεψαν με φουσκωτό από το Καλέ της Γαλλίας προς το Ντόβερ της Αγγλίας. Στις μαρτυρίες αποτυπώνεται ο γολγοθάς χιλιάδων απελπισμένων που διασχίζουν σχεδόν όλη την Ευρώπη για ένα καλύτερο αύριο ρισκάροντας τη ζωή τους.
Και στις τρεις περιπτώσεις καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα: πρόκειται για διεθνές κύκλωμα διακινητών, τα μέλη του οποίου δρουν οργανωμένα και με δομημένο τρόπο προκειμένου να επιτύχουν τον σκοπό τους.
Η συνομιλία με την Αλβανίδα μετανάστρια Α.Σ. που κατάφερε να φτάσει στην Αγγλία με φουσκωτό από το Καλέ της Γαλλίας σοκάρει και αποτυπώνει την κατάσταση τρόμου που βιώνουν χιλιάδες μετανάστες.
«Εψαχνα για καιρό τρόπο να φύγω από την Αλβανία. Στο διαδίκτυο βρήκα στο TikTok διάφορα βίντεο χρησιμοποιώντας φράσεις όπως “Boat in Calais” και “Dunkerque France”, τα οποία διαφήμιζαν τρόπους μετανάστευσης στη Βρετανία, κυρίως μέσω Γαλλίας. Δίσταζα επειδή φοβόμουν μήπως είναι κάποια απάτη και χάσω τα χρήματά μου. Την περίοδο εκείνη έμαθα ότι ένας γνωστός μου είχε φτάσει στη Βρετανία με φουσκωτό από τη βόρεια Γαλλία. Ετσι αποφάσισα να κάνω αυτό το ταξίδι» αναφέρει στο Documento.
Μας επιβεβαιώνει ότι τα χρηματικά ποσά για ένα τέτοιο ταξίδι ποικίλλουν: «Εδωσα 4.000 ευρώ. Ωστόσο οι τιμές δεν είναι σταθερές. Κάποιοι έδωσαν 6.000 ευρώ».
«Οι εγκέφαλοι της συμμορίας δεν φαίνονται πουθενά»
Για τη διαδρομή που ακολούθησε προκειμένου να φτάσει στη Δουνκέρκη, το κεντρικό σημείο συνάντησης με τους διακινητές, επισημαίνει: «Ταξίδεψα από τα Τίρανα αεροπορικώς έως τις Βρυξέλλες και έπειτα με τρένο στη Λιλ της Γαλλίας και από τη Λιλ στη Δουνκέρκη. Στον σιδηροδρομικό σταθμό της Δουνκέρκης είδα ένα γκρουπ περίπου 20 ατόμων και ρωτώντας τους μου έδειξαν σε ποιον έπρεπε να δώσω τα χρήματα». Προορισμός ήταν το λιμάνι της πόλης Καλέ, καθώς απέχει μόλις 18 ναυτικά μίλια από τη νότια Αγγλία, γι’ αυτό και οι διακινητές επιλέγουν το συγκεκριμένο σημείο του καναλιού της Μάγχης.
Εντύπωση προκαλεί ο τρόπος με τον οποίο έδωσε τα χρήματα στο κύκλωμα. Οπως μας αφηγείται: «Πήγαινα στα τυφλά και μέχρι και την τελευταία στιγμή δεν ήξερα ποιος είναι ο υπεύθυνος. Ηταν ένας Κούρδος που μιλούσε σπαστά αγγλικά. Στην αρχή δεν με δεχόταν και για να με προκαλέσει με ρώτησε επίμονα αν είχα χρήματα να δώσω. Γενικά οι διακινητές φτιάχνουν μικρά γκρουπ μεταναστών για να μη γίνονται εύκολα αντιληπτοί και αυτοί που παίρνουν τα χρήματα είναι άτομα που δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με τη σπείρα. Οι εγκέφαλοι της συμμορίας δεν φαίνονται πουθενά και τα προφίλ στο TikTok είναι ψεύτικα».
Κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας η συναισθηματική φόρτιση ήταν ιδιαίτερα έντονη. «Για εννιά ημέρες προσπαθούσαμε με τα πόδια να φτάσουμε στο Καλέ και λίγο προτού προσεγγίσουμε την ακτή μάς εντόπιζε η γαλλική αστυνομία και μας γυρνούσε ξανά στη Δουνκέρκη. Κοιμόμασταν στα δάση για να μη μας εντοπίσει η αστυνομία μέσω drone, είχε πολύ κρύο και δεν είχαμε καθόλου φαγητό. Στο δικό μου γκρουπ ήμασταν 71 άτομα. Ανάμεσά μας οικογένειες με μικρά παιδιά, ακόμη και υπερήλικες. Οι περισσότεροι ήταν από το Ιράν, το Μαρόκο, τη Συρία, τις περιοχές των Κούρδων και την Αιθιοπία, οι οποίοι πέρασαν στην Ευρώπη με πλαστά διαβατήρια» τόνισε στο Documento.
Οπως ξεκαθαρίζει, «δήλωσα στους Γάλλους αστυνομικούς ότι είμαι από το Μαρόκο. Είχα το διαβατήριό μου μέσα στην μπλούζα και δεν μας έψαξαν. Απλώς μας ρωτούσαν από πού είμαστε. Πολλοί όμως ήταν εκείνοι που γύρισαν πίσω γιατί τραυματίστηκαν στη διαδρομή. Μια κοπέλα είχε μεγάλη αιμορραγία στο πόδι της στην προσπάθειά της να μην την προλάβει η αστυνομία».
«Η θέλησή μου να φτάσω στην ακτή με κράτησε ζωντανή»
Η φωνή της σπάει: «Τα ξημερώματα της τέταρτης ημέρας, που προσπαθήσαμε ξανά να βγούμε προς την ακτή, στο δάσος είδα δίπλα σε ένα δέντρο έναν άντρα ο οποίος μάλλον ήταν νεκρός. Εζησα στιγμές που με σημάδεψαν και δεν θα είμαι ποτέ ξανά η ίδια ύστερα από αυτό. Ακόμη μου έρχεται στον νου η μυρωδιά του σώματός μου έπειτα από εννιά μέρες στους δρόμους και στα δάση. Δεν φοβήθηκα. Ισως ήταν αυτό το αίσθημα της επιβίωσης. Το μόνο που με ενδιέφερε και με κράτησε ζωντανή ήταν η θέλησή μου να φτάσω στην ακτή και να ανέβω στο φουσκωτό για να φτάσω στο Ντόβερ».
Η μαρτυρία της για το ταξίδι με το φουσκωτό σοκάρει: «Την ένατη ημέρα στις 4 τα ξημερώματα καταφέραμε να ανέβουμε στο φουσκωτό. Χωρούσε 30 άτομα και ήμασταν 71. Πετάξαμε τα πράγματά μας για να χωρέσουμε. Παιδιά έκλαιγαν και φοβόμασταν ότι το φουσκωτό από στιγμή σε στιγμή θα βουλιάξει. Ηταν ό,τι πιο τρομακτικό έχω ζήσει. Ομως ήμουν αποφασισμένη για όλα, αρκεί να μη γύριζα στην Αλβανία. Υστερα από περίπου τέσσερις ώρες μας εντόπισε η βρετανική ακτοφυλακή. Ποτέ δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που πάτησα το πόδι μου στο έδαφος της Αγγλίας. Μονάχα εκείνη τη στιγμή λύγισα».
«Πώς το τόλμησα; Δεν είχα τίποτε να χάσω»
Η ίδια έμεινε στο λιμάνι του Ντόβερ μια ημέρα και την ανέκρινε η αστυνομία, στην οποία δήλωσε πως είναι Αλβανίδα και ζητά άσυλο. Παρά το γεγονός ότι της έδειξαν φωτογραφίες μελών της σπείρας των διακινητών, η Α.Σ. δεν κατάφερε να αναγνωρίσει κάποιον, γεγονός που επιβεβαιώνει το βάθος του κυκλώματος, στο οποίο απ’ ό,τι διαφαίνεται υπάρχει ιεραρχική δομή με διακριτούς ρόλους μεταξύ των μελών της.
Ολοκληρώνοντας την αφήγησή της η Α.Σ. λέει στο Documento: «Την επομένη μάς μοίρασαν σε διάφορα ξενοδοχεία τα οποία δέχονται ροές μεταναστών. Μετά έμεινα τρεις μέρες στο Λονδίνο. Εως σήμερα είμαι σε πόλη της δυτικής Αγγλίας και περιμένω να δώσω συνέντευξη για να καταφέρω να βρω μια δουλειά, αλλιώς θα με γυρίσουν πίσω. Δεν ξέρω αν έχω το κουράγιο να το προσπαθήσω ξανά. Ακόμη δεν μπορώ να πιστέψω πώς το τόλμησα όλο αυτό, αλλά ίσως τελικά όταν δεν έχεις τίποτε να χάσεις, τότε ρισκάρεις τα πάντα».
Τίρανα – Καλέ – Ντόβερ €4.000 το κεφάλι με φουσκωτό
Η M.A. (τα πλήρη στοιχεία της στη διάθεση της εφημερίδας) είναι από την Αιθιοπία, έφτασε με πλαστό διαβατήριο στη Σουηδία και από εκεί στη Δουνκέρκη. «Μάζεψα χρήματα» αφηγείται στο Documento «και έδωσα 1.500 ευρώ για το ταξίδι έως την Αγγλία. Δεν ήξερα πού πήγαινα ούτε σε ποιον έπρεπε να δώσω το ποσό. Ημουν εξαντλημένη. Το λιμενικό της Γαλλίας προσπάθησε να μας απομακρύνει από τις ακτές του Καλέ κι έτσι όταν φτάναμε στις ακτές μάς γυρνούσαν πίσω στη Δουνκέρκη. Στο φουσκωτό γέρναμε δεξιά κι αριστερά και φοβόμουν ότι ανά πάσα στιγμή θα ανατραπεί. Δεν υπήρχαν σωσίβια. Νόμιζα πως θα πεθάνω».
Η Ν. έκανε το ίδιο ταξίδι με τον σύζυγο και τα δύο παιδιά της, ηλικίας δέκα και επτά ετών, από το Ιράν. «Οταν καταφέραμε να ανέβουμε στο φουσκωτό νόμιζα ότι οι δυσκολίες μας τελείωσαν, αλλά αυτό δεν συνέβη. Τα παιδιά έκλαιγαν και ούρλιαζαν από τον φόβο τους. Ημασταν στοιβαγμένοι σχεδόν ο ένας πάνω στον άλλο για να χωρέσουμε όλοι. Προσπαθούσα να προστατέψω τα παιδιά μου από το κρύο, τα οποία είχαν ήδη αρρωστήσει από την παραμονή μας στο δάσος μέχρι να φτάσουμε στην ακτή. Δεν είχαμε φάρμακα ούτε φαγητό. Το φουσκωτό πολλές φορές έγερνε και ανά πάσα στιγμή μπορούσαμε να πνιγούμε. Δεν ξέρω πώς πήρα την απόφαση να ρισκάρω τη ζωή των παιδιών μου, όμως για εκείνα τα έκανα όλα, για να έχουν καλύτερη ζωή».
Ρεκόρ μεταναστευτικών ροών από την Αλβανία
Περίπου 12.000 Αλβανοί έχουν εισέλθει στο Ηνωμένο Βασίλειο τον τελευταίο χρόνο με μικρά σκάφη, σε σύγκριση με μόλις 800 πέρυσι, γεγονός που έχει προκαλέσει το έντονο ενδιαφέρον τόσο των βρετανικών όσο και των αλβανικών μέσων ενημέρωσης.
Ο Εράλντο Χαρλίτσαϊ, δημοσιογράφος στην τηλεοπτική εκπομπή «Piranjat» στο αλβανικό κανάλι Top Channel, πριν από ένα χρόνο, τον Οκτώβριο του 2022, προσποιήθηκε τον μετανάστη για επτά ημέρες μένοντας σε σκηνές. Ακολούθησε διαφορετική διαδρομή από εκείνη που μας υπέδειξε ο διακινητής: «Ξεκίνησα από τα Τίρανα με λεωφορείο, μετά πήγα Κόσοβο, Σερβία, Ουγγαρία, Γερμανία κι έπειτα Βρυξέλλες μαζί με άλλους και κατευθυνθήκαμε στην πόλη Καλέ».
Μιλώντας στο Documento για την έρευνά του ο ρεπόρτερ του Top Channel επισημαίνει: «Απ’ όσα έζησα κατάλαβα ότι οι Κούρδοι ήλεγχαν την οργάνωση του γκρουπ μας και μας είπαν να φτιάξουμε εμείς οι ίδιοι το φουσκωτό. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση πως οδηγούσαν το φουσκωτό άνθρωποι που δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για όλο αυτό και κατευθύνονταν στη θάλασσα με Google Maps! Δεν ανέβηκα στη βάρκα. Εφτασα μέχρι τις ακτές. Υποψιάστηκαν ότι είμαι δημοσιογράφος και είχα συνεχώς δύο Κούρδους δίπλα μου να με ελέγχουν. Οι στιγμές που έζησα και είδα δεν περιγράφονται. Ηταν πολύ δύσκολα».
«Στην Αγγλία μέσω της Ελλάδας με πλαστά χαρτιά»
Επιπλέον εξηγεί στο Documento πώς πλήρωσε για το ταξίδι: «Τα χρήματα τα έδωσα μέσω ενός φίλου στο Λονδίνο σε ένα πρόσωπο με το οποίο συνομίλησα στο WhatsApp έπειτα από διαφήμιση που είχε βάλει στο TikTok. Πλήρωσα 4.000 στερλίνες. Εδωσα ψεύτικο όνομα. Στην πραγματικότητα δεν τους ενδιαφέρει τόσο το όνομα όσο το να πάρουν τα χρήματα. Κανονική και αυστηρή ταυτοποίηση γίνεται λίγο προτού ανέβεις στο φουσκωτό, όπου πρέπει να έχουν τη φωτογραφία σου. Εμένα με έβγαλαν φωτογραφία οι Κούρδοι όταν μέναμε στις σκηνές κι έτσι θα επιβεβαίωναν ότι όντως πλήρωσα και έτσι μπορώ να ανέβω στο φουσκωτό».
Μάλιστα στο γκρουπ του υπήρχαν και μετανάστες που είχαν φτάσει προηγουμένως στην Ελλάδα και κάποιοι απ’ αυτούς είχαν πάρει και την ελληνική υπηκοότητα. Οσοι είναι από χώρες της Μέσης Ανατολής συχνά για να κάνουν αυτό το ταξίδι μπαίνουν στην Αλβανία μέσω της Ελλάδας χρησιμοποιώντας πλαστά χαρτιά.
Ο ρεπόρτερ του Top Channel τονίζει ότι η εξάρθρωση τέτοιων διεθνών κυκλωμάτων είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς «ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που έχουν συλλάβει διακινητές των συμμοριών αυτών, παρά τα στοιχεία και τις φωτογραφίες που οι αρχές έχουν κατά καιρούς στη διάθεσή τους. Εχουν δώσει ψεύτικα ονόματα και τηλεφωνικούς αριθμούς, που είναι αδύνατον να τους εντοπίσεις. Κατά βάση τα περισσότερα μέλη των συμμοριών βρίσκονται στο Λονδίνο».
Ο ίδιος δέχτηκε απειλές για τη ζωή του όχι από Κούρδους διακινητές, αλλά από Αλβανούς που είτε είχαν κάποια σχέση με τη διακίνηση είτε συμμετείχαν στις διαδρομές αυτές ως παράνομοι μετανάστες.
«Πολιτικές από Βρετανούς για το Κούκεσι της Αλβανίας»
Ο Ολσιάν Λάσκαϊ, αρχισυντάκτης ειδήσεων στη δημόσια τηλεόραση της Αλβανίας, μιλώντας στο Documento για το θέμα επισήμανε: «Η αλβανική κυβέρνηση ήρθε σε συμφωνία με την κυβέρνηση της Βρετανίας για να παρεμποδίσουν την παράνομη μετανάστευση μέσω φουσκωτών σκαφών και φορτηγών. Οι βρετανικές αρχές έχουν θεσπίσει μια σειρά από πολιτικές για την περιοχή της πόλης Κούκεσι στην Αλβανία, καθώς οι περισσότεροι Αλβανοί που μεταναστεύουν στη Βρετανία προέρχονται από την περιοχή εκείνη. Προσπαθούν δηλαδή να δημιουργήσουν πολιτικές με κοινωνικό πρόσημο ώστε να έχουν λόγους να παραμείνουν και να μην κατευθυνθούν προς τη Βρετανία».
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Βρετανία κατηγόρησε την Αλβανία πως δεν λαμβάνει αρκετά αυστηρά μέτρα αναφορικά με την παρεμπόδιση παράνομων μεταναστών ώστε Αλβανοί μέλη της μαφίας να μπορούν εύκολα να πάνε στη Βρετανία.
