Στην εβδομάδα Ρομά 2022 που συνδιοργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμετείχε το Documento. Την περασμένη Πέμπτη 19 Μαΐου, ο δημοσιογράφος του Documento, Βασίλης Ανδριανόπουλος, συμμετείχε στη διαδικτυακή εκδήλωση «Ο ρόλος των ΜΜΕ στην καταπολέμηση του αντιτσιγγανισμού», που οργανώθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης, την ομάδα «Ρομά και ταξιδιώτες» και τη Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης και Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στη διαδικτυακή εκδήλωση που συμμετείχαν και άλλοι δημοσιογράφοι από την Ουκρανία, τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Ρουμανία, την Πορτογαλία και το Βέλγιο, ο δημοσιογράφος του Documento, επικεντρώθηκε μεταξύ άλλων στις απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες χιλιάδες Ρομά αναγκάζονται να ζουν, σε παράγκες, χωρίς νερό και ηλεκτρικό, καθώς και στην σχεδόν ολοκληρωτική απουσία μέριμνας εκ μέρους της Πολιτείας προκειμένου να φροντίσει και να εκπαιδεύσει τον πληθυσμό των Ρομά, ο οποίος παραμένει απομονωμένος από τον γενικό πληθυσμό.
Ο δημοσιογράφος του Documento, ερωτώμενος μεταξύ άλλων σχετικά με τις πτυχές που ένας δημοσιογράφος πρέπει να εξετάσει, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα αντικειμενική αναφορά, προκειμένου να συμβάλλει στην καταπολέμηση της προκατάληψης και του μίσους προς τους Ρομά, αναφέρθηκε επίσης στον Νίκο Σαμπάνη, τον 18χρονο Ρομά που δολοφονήθηκε από την αστυνομία τη νύχτα της 22ης Οκτωβρίου του 2021. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Βασίλης Ανδριανόπουλος, «στην εφημερίδα μας, το Documento, μιλήσαμε με τους δυο συνεπιβάτες του Νίκου Σαμπάνη. Και οι δυο μας είπαν ότι είχαν περικυκλωθεί, ότι σήκωσαν ψηλά τα χέρια τους και ότι το αυτοκίνητο ήταν εντελώς αδύνατο να κινηθεί. Είχαν παραδοθεί. Αλλά αυτό δεν έφτανε. Οι αστυνομικοί πυροβόλησαν 36 φορές… Οπότε, αυτό πιστεύω ότι πρέπει να κάνει ένας δημοσιογράφος προκειμένου να καταπολεμήσει το μίσος απέναντι στους Ρομά: να μην φοβάται να γράψει ότι η αστυνομία εκείνη την ημέρα διέπραξε φόνο. Να πει ότι ο Νίκος που ζούσε σε ένα τραγικό καταυλισμό κοντά στην Αθήνα, μαζί με εκατοντάδες άλλους, είχε αφεθεί μόνος του, χωρίς κανένα μέλλον. Να λέει, παρά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ότι ο Νίκος πιθανότατα θα ήταν ζωντανός σήμερα. Αν δεν ήταν τσιγγάνος».
Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την ομιλία:
«Το πρώτο που πρέπει να σκεφτούμε όταν αναφερόμαστε στην κοινότητα των Ρομά στην Ελλάδα, είναι ότι ένα τεράστιο ποσοστό ζει σε απάνθρωπες συνθήκες. Χιλιάδες Ρομά εδώ στην Ελλάδα, έχουν αφεθεί ολομόναχοι από το κράτος. Ως αποτέλεσμα, αυτοί οι άνθρωποι ζουν σε δεκάδες μέρη σε όλη τη χώρα, απομονωμένοι από τον γενικό πληθυσμό. Ζουν σε παράγκες, περιτριγυρισμένοι από σκουπίδια, χωρίς νερό, χωρίς ηλεκτρικό, χωρίς ελπίδα. Τα περισσότερα παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο, ή αν πηγαίνουν, αυτό συμβαίνει για τα πρώτα χρόνια, μέχρι να μην τους το επιτρέψουν πια οι γονείς τους. Τα παιδιά πρέπει να δουλέψουν, να συνεισφέρουν οικονομικά, ακόμη κι αν αυτό πρέπει να γίνει μέσω παράνομων δραστηριοτήτων. Τα μέτρα που το κράτος έχει πάρει κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών προκειμένου να εκπαιδεύσει αυτόν τον πληθυσμό, είναι σχεδόν μηδαμινά. Η φτώχεια είναι τρομερή. Ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των ανθρώπων, αναγκάζεται να στραφεί σε εγκληματικές ενέργειες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπάρχει άλλος δρόμος προκειμένου να επιβιώσουν.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, πιθανότατα το χειρότερο πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι Ρομά εδώ στην Ελλάδα, είναι ο ρατσισμός. Δυστυχώς, η ελληνική κοινωνία έχει κάνει ελάχιστα βήματα σχετικά με τη ρατσιστική συμπεριφορά εις βάρος των Ρομά. Η λέξη «γύφτος» ακόμη λογίζεται ως προσβολή από πολλούς Έλληνες. Χρησιμοποιείται προκειμένου να δείξει ότι κάποιος είναι κλέφτης, βρώμικος, ακόμη και μη άνθρωπος.
Επομένως, προκειμένου να απαντήσω στην ερώτησή σας, το μυαλό μου πηγαίνει στον Νίκο Σαμπάνη. Ο Νίκος ήταν ένας Ρομά, 18 χρονών, ο οποίος είχε δυο παιδιά και ανέμενε το τρίτο. Ο Νίκος τη νύχτα της 22ης Οκτωβρίου του 2021, σκοτώθηκε από την αστυνομία. Ο Νίκος μαζί με δύο φίλους του έκλεψαν ένα αμάξι. Σχεδόν αμέσως, αστυνομικοί άρχισαν να καταδιώκουν το κλεμμένο αυτοκίνητο. Σε κάποιο σημείο, οι αστυνομικοί κατόρθωσαν να περικυκλώσουν το αυτοκίνητο. Στιγμές αργότερα, οι αστυνομικοί άνοιξαν πυρ. Ο Νίκος έπεσε νεκρός αμέσως. Ένας από τους συνεπιβάτες του τραυματίστηκε σοβαρά, ενώ ο τρίτος κατόρθωσε οριακά να δραπετεύσει και λίγες ώρες μετά παραδόθηκε στην αστυνομία.
Τις πρώτες ώρες του περιστατικού, η αστυνομία διέδωσε ότι οι αστυνομικοί αναγκάστηκαν να πυροβολήσουν γιατί οι ζωές τους βρίσκονταν σε κίνδυνο, ότι το αυτοκίνητο παρέσυρε και τις πέντε μοτοσυκλέτες των αστυνομικών και ότι ο Νίκος Σαμπάνης ήταν αυτός που οδηγούσε το αμάξι. Κανένας από αυτούς τους ισχυρισμούς δεν είναι αληθής, όπως αποδεικνύουν και πλάνα βίντεο που τραβήχτηκαν από το σημείο.
Στην εφημερίδα μας, το Documento, μιλήσαμε με τους δυο συνεπιβάτες του Νίκου Σαμπάνη. Και οι δυο μας είπαν ότι είχαν περικυκλωθεί, ότι σήκωσαν ψηλά τα χέρια τους και ότι το αυτοκίνητο ήταν εντελώς αδύνατο να κινηθεί. Είχαν παραδοθεί. Αλλά αυτό δεν έφτανε. Οι αστυνομικοί πυροβόλησαν 36 φορές. Ο Νίκος Σαμπάνης, που νωρίτερα εκείνο το πρωί είχε ζητήσει από τη μητέρα του δύο ευρώ για να φάει κάτι, δεν είναι πια εδώ.
Πολλά ΜΜΕ στην Ελλάδα συμφώνησαν με τις πράξεις των αστυνομικών. Πολλοί άνθρωποι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγραψαν ότι ήταν σωστό εκ μέρους της αστυνομίας να «σκοτώσουν τον γύφτο». Ημασταν σίγουροι για την έρευνα που είχαμε πραγματοποιήσει, αλλά γνωρίζαμε ότι πολλοί θα εξεγείρονταν με το ρεπορτάζ, επειδή υπερασπιζόμασταν αυτόν που αποκαλούσαν «γύφτο κλέφτη». Όπως κι έκαναν.
Οπότε, αυτό πιστεύω ότι πρέπει να κάνει ένας δημοσιογράφος προκειμένου να καταπολεμήσει το μίσος απέναντι στου Ρομά: να μην φοβάται να γράψει ότι η αστυνομία εκείνη την ημέρα διέπραξε φόνο. Να πει ότι ο Νίκος που ζούσε σε ένα τραγικό καταυλισμό κοντά στην Αθήνα, μαζί με εκατοντάδες άλλους, είχε αφεθεί μόνος του, χωρίς κανένα μέλλον. Να λέει, παρά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ότι ο Νίκος πιθανότατα θα ήταν ζωντανός σήμερα. Αν δεν ήταν τσιγγάνος».
Δείτε εδώ το βίντεο της διαδικτυακής εκδήλωσης:
