Αυτό που έχει ανάγκη ο τόπος μας δεν είναι μια τριτοβάθμια εκπαίδευση την οποία θα πληρώνει κάποιος αδρά για να πάρει ένα πτυχίο, αλλά ένα εξωστρεφές και ενισχυμένο δημόσιο πανεπιστήμιο με ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση.
Η συνταγή είναι παλιά και γνωστή. Πρώτα υπονομεύεις, μετά απαξιώνεις και στο τέλος εκχωρείς, επειδή δήθεν «δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά». Αυτή σε γενικές γραμμές είναι η στρατηγική που ακολουθεί πιστά η ΝΔ και για την περίπτωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επιδιώκοντας να φέρει στη χώρα μη κρατικά – ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Μάλιστα η συντηρητική παράταξη το πάει ακόμη ένα βήμα παραπέρα, εμπαίζοντας την κοινωνία με το αφήγημα ότι δήθεν η ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση θα αναβαθμίσει τα δημόσια πανεπιστήμια! Βεβαίως, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αν πράγματι η κυβέρνηση ενδιαφερόταν για το δημόσιο πανεπιστήμιο, ούτε θα έκλεινε πανεπιστημιακά τμήματα, όπως έκανε στην Ηλεία, ούτε θα ανέστειλε τη λειτουργία 36 δημόσιων πανεπιστημιακών τμημάτων, μεταξύ των οποίων τη Νομική στην Πάτρα, ούτε θα καθιέρωνε την ελάχιστη βάση εισαγωγής που αποκλείει δεκάδες χιλιάδες υποψηφίους ούτε θα υποχρηματοδοτούσε την τριτοβάθμια εκπαίδευση και κυρίως θα έδινε το απαραίτητο βάρος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία καρκινοβατεί μεταξύ φροντιστηρίων και πλήρους απαξίωσης.
Ασφαλώς και υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης του δημόσιου πανεπιστημίου. Αυτό, όμως, σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με διεθνείς αξιολογικούς φορείς, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα προσφέρουν υψηλότατου επιπέδου εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο, καταγράφοντας παράλληλα σημαντικές συνεργασίες με κορυφαία πανεπιστήμια.
Δυστυχώς, όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα για μια κυβέρνηση που από τον Ιούλιο του 2019 ψάχνει να βρει τρόπο να ιδρύσει μη κρατικά πανεπιστήμια στη χώρα μας για να εξυπηρετήσει ιδιωτικά συμφέροντα. Ασφαλώς και γνωρίζουν οι κυβερνώντες ότι αυτό αποκλείεται από τη διατύπωση του συντάγματος, συγκεκριμένα του άρθρου 16, που προβλέπει πως η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, υπό την εποπτεία του κράτους. Παρ’ όλα αυτά, δεν πτοούνται και προσπαθούν με αυθαίρετες ερμηνείες άλλου συνταγματικού άρθρου –εν προκειμένω του 28– να βρουν νομικό έρεισμα. Μέχρι εκεί φτάνουν προκειμένου να πετύχουν τον σκοπό τους. Προφανώς θέλουν να ολοκληρώσουν αυτό που ξεκίνησαν με τα κολέγια, στα οποία κατοχύρωσαν –για ορισμένα τμήματά τους– επαγγελματικά δικαιώματα.
Οσο κι αν προσπαθεί η κυβέρνηση να πείσει για την αναγκαιότητα ύπαρξης μη κρατικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκτίθεται στην κοινωνική πλειοψηφία. Αυτό που έχει ανάγκη ο τόπος μας δεν είναι μια τριτοβάθμια εκπαίδευση την οποία θα πληρώνει κάποιος αδρά για να πάρει ένα πτυχίο, με μόνη προϋπόθεση εισαγωγής το πορτοφόλι του και κυρίως –γιατί μιλάμε για νέους ανθρώπους– το πορτοφόλι της οικογένειάς του.
Η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εξωστρεφές και ενισχυμένο δημόσιο πανεπιστήμιο με ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση. Μια τριτοβάθμια εκπαίδευση που δεν θα διαχωρίζει ανάλογα με την τσέπη καθεμιάς και καθενός, αλλά θα εγγυάται την κοινωνική κινητικότητα και συνοχή και το επίπεδο σπουδών. Βεβαίως, χρειάζονται πόροι και στρατηγικό σχέδιο. Επίσης απαιτείται οραματικό πλαίσιο προκειμένου να επαναπατριστούν στα δημόσια πανεπιστήμια με αξιοπρεπείς μισθούς και συνθήκες εργασίας οι επιστήμονές μας που ξενιτεύτηκαν. Περαιτέρω, κρίσιμες συνθήκες είναι η πλήρωση των κενών θέσεων σε διδακτικό προσωπικό, η ενίσχυση των κτιριακών υποδομών, η επάρκεια και ο εκσυγχρονισμός των ερευνητικών μέσων. Μόνο έτσι θα διασφαλιστούν επί της ουσίας το ελεύθερο ακαδημαϊκό περιβάλλον, η κριτική σκέψη και η συνθετική διαδικασία, που αποτελούν θεμελιώδη χαρακτηριστικά του ποιοτικού δημόσιου πανεπιστημίου.
Δίχως αμφιβολία, η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων που προετοιμάζει η κυβέρνηση αποτελεί ξεκάθαρη εξυπηρέτηση συμφερόντων και δεν πρόκειται να προσφέρει το παραμικρό στον κρίσιμο τομέα της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης στη χώρα. Επομένως τα ιδιωτικά πανεπιστήμια όχι μόνο δεν είναι κοινωνική ανάγκη αλλά θα οδηγήσουν στην υποβάθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων και ιδιαίτερα των περιφερειακών, που θα αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο της συρρίκνωσης και του κλεισίματος.
Η δημόσια και δωρεάν παιδεία αποτελεί κεκτημένο της ελληνικής κοινωνίας. Είναι έκφραση δημοκρατίας, κοινωνικής δικαιοσύνης και ίσων ευκαιριών. Προφανώς αυτό προκαλεί αποστροφή στους κυβερνώντες, για τον λόγο αυτό επιδιώκουν να την αποδομήσουν.
Ολοι οι παράγοντες της δημόσιας εκπαίδευσης, πανεπιστημιακοί, φοιτητές, ειδικοί επιστήμονες, εκφράζουν με όλους τους τρόπους, εκτός εξαιρέσεων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τα συμφέροντα με τα οποία συνδέεται και η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, την αντίθεσή τους σε αυτό τον σχεδιασμό.
Τώρα είναι η ώρα οι δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας να δείξουν πώς εννοούν τον αγώνα για την προστασία των δημόσιων αγαθών.
Η δημόσια και δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση κινδυνεύει.
