«Μείνε σπίτι. Προστάτευσε τον εαυτό σου και τους άλλους» ήταν το σποτάκι που κυριάρχησε την περίοδο της καραντίνας.
Ποιος όμως προστάτεψε τις γυναίκες από τους άλλους, κυρίως συντρόφους και συζύγους αλλά και πατεράδες, που η αναγκαστική συμβίωση επί 24 ώρες έφερε στην επιφάνεια σε εκθετική μορφή την άγρια πλευρά της ανθρώπινης φύσης;
Τώρα που καταλάγιασε κάπως ο θόρυβος για τα κρούσματα του κορονοϊού κανένας Τσιόδρας ούτε στην Ελλάδα ούτε σε άλλες χώρες δεν βγαίνει στις τηλεοράσεις για να ανακοινώσει τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας που είτε κατέληξαν σε θάνατο είτε υπέστησαν βαριά κακοποίηση. Αυτή η αθέατη πανδημία που σαν τον ιό δεν γνωρίζει γεωγραφικά σύνορα, κοινωνική τάξη ή οικονομική κατάσταση αυξήθηκε σε εντυπωσιακά ποσοστά. Κανένα αντισηπτικό δεν μπόρεσε να αποτρέψει τις μελανιές και τις εκδορές, καμία γάζα δεν κατάφερε να συγκρατήσει την ακατάσχετη αιμορραγία.
Ο εγκλεισμός και η απομόνωση, έχοντας στερέψει τις στρόφιγγες διαφυγής, εμφάνισαν λέξεις που βρίσκονταν σε ύπνωση, όπως κτήμα, λάφυρο, αρσενικό-κυριαρχία, θηλυκό-υποταγή. Η καραντίνα εμπόδισε ακόμη και την αναζήτηση βοήθειας. Πολλές γυναίκες έκαναν τις καταγγελίες τους με σιωπηλά sms, ενώ στη Γαλλία πήγαιναν στα φαρμακεία χρησιμοποιώντας το σύνθημα «μάσκα 19». Ελάχιστες ήταν εκείνες που βρήκαν το θάρρος να ανεβάσουν στα social media φωτογραφίες με το σακατεμένο πρόσωπο ή σώμα τους.
Το ειδησεογραφικό ενδιαφέρον στην Ελλάδα μονοπώλησε τις τελευταίες μέρες η επίθεση με βιτριόλι σε βάρος της 34χρονης Ιωάννας. Από μια μεριά δικαιολογημένα, επειδή αποτελεί σπάνια και ακραία περίπτωση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η δράστις, είτε ενήργησε αυτοβούλως είτε κατ’ εντολήν, σκόπευε να καταστρέψει μια για πάντα αυτό που είναι η βιτρίνα κάθε ανθρώπου: το πρόσωπο. Κάθε ουλή, κάθε πλαστικό χειρουργείο θα θυμίζει στην παθούσα εφ’ όρου ζωής το τραγικό περιστατικό.
Ωστόσο η ενδοοικογενειακή βία έχει την ίδια διαβρωτική δύναμη με το βιτριόλι. Στους δράστες ούτε το σχολείο ούτε η πολιτεία δεν κατάφεραν να μεταγγίσουν εκείνο το αξιακό σύστημα όπου θάλλει ο σεβασμός στην αξιοπρέπεια, τη ζωή και την ετερότητα.
Πρόκειται για άτομα στα οποία όσο αποσυντονίζεται η λογική και εξορίζεται η ηθική κουλτούρα τόσο αναζωπυρώνεται η αυτοκρατορία του ενστίκτου. Γυμνά από κάθε έλλογη εξάρτυση μέσα στο άλλοθι που προσφέρουν η γενικότερη αποσύνθεση του κοινωνικού ιστού, η αβεβαιότητα για το μέλλον και το φάσμα της ανεργίας, επόμενο είναι κάποια στιγμή να αναδυθεί εντός τους ο homo violens. Ψευτοπαλικαράδες, περίκλειστοι μέσα στον χώρο της ιδιωτικής αυταρέσκειας και του αυταρχισμού, βλέπουν τους άλλους σαν προϊόν που θα το καταναλώσουν βουλιμικά, αδιαφορώντας για τις όποιες επιπτώσεις.
Ο Πλάτωνας οραματίστηκε μια ιδανική πολιτεία όπου θα επικρατούσε η αρετή, παρατηρώντας τις ανάρμοστες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. «Κλοτσούν και χτυπούν με τα κέρατα ο ένας τον άλλο και στο τέλος σκοτώνονται μεταξύ τους, γιατί δεν είναι σε θέση να γεμίσουν με πράγματα ουσιαστικά εκείνο το μέρος του εαυτού τους που μετέχει στο αγαθό, το μόνο που μπορεί να δεχτεί την αληθινή πληρότητα». Χιλιάδες χρόνια μετά η τεχνολογική εξέλιξη δεν εξάλειψε τα ιζήματα του θυμικού που ταιριάζουν μόνο στους δεσμώτες του σπηλαίου.
H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης
