Η κοινωνία του «Αμερικάνικου Ονείρου» και της «Ελευθερίας» βρίσκεται σε μεγάλη, βαθιά και μακροπρόθεσμη κρίση. Η κοινωνία των 2/3 μεταπολεμικά, που έγινε σταδιακά κοινωνία του 1/3, σήμερα συμπιέζεται ακόμη περισσότερο με τις κοινωνικές ανισότητες να οξύνονται. Η δολοφονία του George Floyd ήρθε να αναδείξει όλα αυτά που σωρευτικά επέδρασαν στην αμερικάνικη κοινωνία τα τελευταία χρόνια.
Ας πάμε λίγο πίσω να δούμε πως ήταν η κατάσταση πριν η πανδημία του Covid-19 και η δημιουργία νέων μορφών ανισοτήτων την χειροτερέψει ακόμα περισσότερο.
Το παρακάτω στοιχείο είναι αποκαλυπτικό: Η OXFAM (Oxford Committee For Famine Relief) μας λέει ότι οι οκτώ (8) πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο ελέγχουν περίπου τον ίδιο πλούτο με το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σήμερα, το 1% των πλουσιότερων Αμερικανών συγκεντρώνει στα χέρια του πλούτο μεγαλύτερο από το ΑΕΠ από το 1928, πριν τη Μεγάλη Ύφεση.
Ενώ οι αρκετές σύγχρονες οικονομίες μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ έχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, διαπιστώθηκε ότι η σχέση ανάπτυξης με την διανομή του εισοδήματος, είναι αντιστρόφως ανάλογη, γεγονός το οποίο οδήγησε σε αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες με παράλληλη αύξηση της φτώχειας.
Ο James Heckman, βραβευμένος με το βραβείο Νόμπελ το 2000, τονίζει ότι η ανισότητα αυξήθηκε ταχύτερα στις ΗΠΑ σε σχέση με άλλες σύγχρονες δημοκρατίες και βασικός λόγος είναι το φορολογικό σύστημα, που ευνοεί τους οικονομικά εύρωστους, χωρίς να αναδιανέμει τον πλούτο που παράγεται στα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα.
Το ίδιο μας λέει και ο Thomas Piketty (γνωστός από το Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα): «ενώ το εισόδημα του 99% των Αμερικανών φορολογείται από το πρώτο σεντ, τα μεγάλα υπερκέρδη φορολογούνται δυσανάλογα, ενώ ένα μεγάλο μέρος παραμένει αφορολόγητο, στα πλαίσια των φορολογικών διευκολύνσεων του μεγάλου κεφαλαίου.
Ο Edward Wolff στη μελέτη με τίτλο «Οι τάσεις του πλούτου των νοικοκυριών στις Ηνωμένες Πολιτείες, από το 1962 έως το 2016» μας εξηγεί ότι οι φυλετικές και εθνοτικές ανισότητες αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια και το εισόδημα των νοικοκυριών κάτω των 45 ετών μειώθηκε. Αυτό που αποκαλούμε «μεσαία τάξη» στις ΗΠΑ, συμπιέστηκε σημαντικά.
Είναι φανερό ότι η διαρκής κίνηση του αμερικάνικου κεφαλαίου για παραγωγικές δραστηριότητες προς τις χώρες όπου κυριαρχεί το φτηνό εργατικό δυναμικό, έχει ως αποτέλεσμα την αποβιομηχάνιση της οικονομίας και την μεταφορά του ανθρώπινου δυναμικού από τον βιομηχανικό τομέα στον ευέλικτο εργασιακά τομέα των υπηρεσιών.
Επιπλέον, η απασφάλιση του πληθυσμού ειδικά τα τελευταία χρόνια με την προσπάθεια του Τράμπ να ξηλώσει την μεταρρύθμιση «Obama Care» του απερχόμενου προέδρου, οδηγεί σε όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως για μια οικογένεια το μέσο ετήσιο ασφάλιστρο είναι 14.000$ και συνεχώς αυξάνεται.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η έλευση του κορωνοϊου και η δολοφονία του George Floyd έδωσαν την σπίθα στο ήδη εύφλεκτο πλαίσιο κοινωνικών ανισοτήτων. Ενώ η ανεργία αυξήθηκε στα ύψη σε συνθήκες Covid-19, το ποσοστό ανεργίας είναι υψηλότερο για τους μαύρους εργαζόμενους. Στο Μιλγουόκι, τα 3/4 των συνολικών θυμάτων των σχετιζόμενων με την νόσο Covid-19 ήταν Αφροαμερικανοί. Οι Αφροαμερικάνοι αποτελούν το 12,5% του πληθυσμού των ΗΠΑ, αλλά αντιπροσωπεύουν το 22,4% των θανάτων COVID-19 (Σχήμα 1).
Η ταχύτητα εξάπλωσης της νόσου μεγαλύτερη σε κοινωνικές ομάδες, που διαχρονικά θίγονται από το φυλετικό ρατσισμό και τις μεγάλες ανισότητες στην υγειονομική περίθαλψη, στην ασφαλιστική κάλυψη και στην πρόσβαση σε υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας. Επίσης, εξαιτίας της πανδημίας, μεταξύ των ατόμων που κερδίζουν λιγότερα από 36.000 $ ετησίως (ο έγχρωμος πληθυσμός αμείβεται 20% λιγότερο από το λευκό), το 14% απολύθηκε και το 32% είχε απώλεια εισοδήματος. Τέλος, για να δει κάποιος το μέγεθος των ανισοτήτων αρκεί να ρίξει μια ματιά στο παρακάτω σχήμα που μας δείχνει ότι οι μαύροι έχουν περισσότερες πιθανότητες να βγουν στην ανεργία σε όποιο εκπαιδευτικό επίπεδο και αν ανήκουν.
Παραπομπές
One in three Americans found losing work, income due to coronavirus
George Floyd: America’s racial inequality in numbers
Ο Μιλτιάδης Ζαμπάρας είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής, πρ. υποδιοικητής Υγειονομικής Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Ηπείρου και Ιονίων Νήσων
