Σφύζει από σινεφίλ ιστορίες το εμβληματικό σινεμά της Αθήνας που μετρά πάνω από 100 χρόνια ζωής και βάζει λουκέτο στις 29 Δεκεμβρίουεξαιτίας του e-ΕΦΚΑ.
Για τους επαγγελματίες κριτικούς κινηματογράφου ήταν το δεύτερο σπίτι μας, αφού τα τελευταία 20 χρόνια εκεί βλέπαμε τις περισσότερες δημοσιογραφικές προβολές με τα φιλμ που κυκλοφορούν στη χώρα μας. Αλλά και για τους απλούς θεατές το Ιντεάλ ήταν η εγγύηση για να παρακολουθήσουν τις αγαπημένες τους ταινίες στις καλύτερες συνθήκες. Ποιος δεν έχει βυθιστεί στην άνεση των απολαυστικών καθισμάτων του ή δεν έχει χαθεί στη μαγεία της επιβλητικής του οθόνης; Ομως παρά τις έντονες διαμαρτυρίες σύσσωμου του κινηματογραφικού χώρου για τη σωτηρία του Ιντεάλ, η κυβέρνηση δεν έδειξε να συγκινείται από το γεγονός πως η Αθήνα θα χάσει ακόμη ένα πολιτισμικό στολίδι της, προκειμένου η πρωτεύουσα να συνεχίσει να μετατρέπεται σε ένα απέραντο ξενοδοχειακό τοπίο. Θυμίζουμε πως πέρυσι έγινε γνωστό ότι ως περιουσιακά στοιχεία του e-ΕΦΚΑ, οι κινηματογράφοι Ιντεάλ και Αστορ συμπεριλήφθηκαν σε προκήρυξη διαγωνισμών για την αξιοποίηση των οικοδομημάτων που τους φιλοξενούν.
Η είδηση για το λουκέτο στα δύο σινεμά άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, πυροδοτώντας έντονες αντιδράσεις και από τη διεθνή κοινότητα. Παρά τις συνεχείς κινητοποιήσεις, τις έντονες αντιδράσεις και τα αμέτρητα ερωτήματα προς το υπουργείο Πολιτισμού, αυτό σφύριζε κλέφτικα, πετώντας το μπαλάκι της ευθύνης στο υπουργείο Περιβάλλοντος. Η ουσία είναι πως το αγαπημένο σινεμά της Πανεπιστημίου 46 εκμισθώθηκε, μαζί με ολόκληρο το κτίριο όπου στεγάζεται, στον όμιλο Μήτση και κλείνει στο τέλος του μήνα. Μετά την ολική ανακαίνιση ενδέχεται να επαναλειτουργήσει σε λίγα χρόνια, αλλά… λίγο ως εκθεσιακός χώρος… λίγο ως αίθουσα θεάτρου και κινηματογράφου.
Ρωτήσαμε τον Γιώργο Σπέντζο, ιδιοκτήτη του Ιντεάλ και διανομέα της Spentzos Film, αν υπάρχει περίπτωση ανατροπής της κατάστασης: «Δυστυχώς δεν νομίζω. Το σινεμά θα κλείσει στο τέλος του χρόνου και ακόμη δεν γνωρίζουν οι αρχιτέκτονες των νέων εγκαταστάσεων πώς θα διαμορφωθεί ο χώρος του. Από την πλευρά μας υπάρχει η καλή διάθεση να συνεργαστούμε την επόμενη μέρα, αλλά ούτε οι ίδιοι δεν γνωρίζουν τι μέλλει γενέσθαι».
Οσον αφορά κάποιο περιστατικό που του έχει μείνει από τις αμέτρητες βραδιές δόξας του Ιντεάλ, ο Γιώργος Σπέντζος κρατάει ιδιαίτερα στην καρδιά του την πρεμιέρα του «Αμλετ» του Φράνκο Τζεφιρέλι. Ο πρωταγωνιστής του φιλμ Αλαν Μπέιτς, παρότι βρισκόταν σε περίοδο πένθους λόγω της απώλειας του γιου του, ήρθε στην Ελλάδα για να παραστεί στην πρεμιέρα. Στο Ιντεάλ είχαν ετοιμάσει μια μεγάλη έκπληξη οι φίλοι και συνεργάτες του από τον «Αλέξη Ζορμπά». Χωρίς να το περιμένει, είδε ξαφνικά να έρχονται δίπλα του ο Μιχάλης Κακογιάννης, η Ειρήνη Παπά κ.ά. Φυσικά δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του.
Το τελευταίο αντίο
Σε λίγες μέρες λοιπόν το Ιντεάλ ρίχνει τίτλους τέλους και στις τελευταίες προβολές ταινιών που θα πραγματοποιηθούν στον χώρο θα υπάρχουν βαρύ κλίμα και έντονη συγκίνηση. Μόνιμος συνεργάτης του Ιντεάλ, από τα πρώτα του κιόλας βήματα, ήταν το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας. Για αποχαιρετισμό οι διοργανωτές του φεστιβάλ σε συνεργασία με τη διεύθυνση του κινηματογράφου ετοίμασαν μια σειρά προβολών με επτά φιλμ που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στο Ιντεάλ. Οι προβολές θα γίνουν με αποκατεστημένες ψηφιακά κόπιες θρυλικών ταινιών, που θα προβληθούν για πρώτη φορά στη χώρα μας στην ανανεωμένη ψηφιακή μορφή τους. Μάλιστα, τέσσερις από αυτές (η «Σιωπή των αμνών» και το «Πολύ σκληρός για να πεθάνει» το Σάββατο 16 Δεκεμβρίου στις 22.00 και 00.30 αντίστοιχα – και το «Pulp fiction» και ο «Κυνηγός» την Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου) έχουν περαιτέρω συμβολική σημασία καθώς αποτέλεσαν ταινίες που οι πρεμιέρες τους στον κινηματογράφο Ιντεάλ άφησαν εποχή.
Προσωπικές αναμνήσεις
Ο Λουκάς Κατσίκας, καλλιτεχνικός διευθυντής των Νυχτών Πρεμιέρας, θυμάται τη νύχτα που άλλαξε η ζωή του. «Hταν 22 Οκτωβρίου 1989 όπου πάω στο Ιντεάλ για να δω την “Αβυσσο” του Κάμερον. Μένω έκθαμβος από το θέαμα που παρακολουθώ και στο διάλειμμα πάω στο φουαγέ για να πάρω κάτι. Εκεί ένας τύπος μου δίνει ένα περιοδικό. Είναι το πιλοτικό τεύχος του “Σινεμά”. Χωρίς να το ξέρω, εκείνο το βράδυ άλλαξε η ζωή μου» λέει ο Λουκάς που τονίζει τη θλίψη του για το τεράστιο πολιτισμικό πένθος που σημαδεύει τη χρονιά που φεύγει με την απώλεια της αγαπημένης του αίθουσας.
Ο Γιάννης Παπανικολάου, υπεύθυνος λειτουργίας του Ιντεάλ για περισσότερα από 40 χρόνια, θυμάται μια κομβική στιγμή στην ιστορία της αίθουσας. «Ηταν το 1990 όταν τα αδέρφια Σπέντζος αποφάσισαν να επενδύσουν δυναμικά στο μέλλον της αίθουσας. Τότε όλοι έλεγαν πως “οι Σπεντζαίοι τρελάθηκαν και πραγματοποιούν επιχειρηματική αυτοκτονία”». Ανακαίνισαν λοιπόν ριζικά το σινεμά, με την αρχιτεκτονική «Θέρος», η οποία μεταξύ των άλλων είχε κάνει μεταξύ άλλων τον «Δαναό» και το σινεμά «Μαργαρίτα», χαρίζοντας στο Ιντεάλ την τεράστια οθόνη –η μεγαλύτερη ακόμη και σήμερα σε όλη την Ευρώπη, μεγέθους 160 τ.μ.–, τον υπερσύγχρονο για την εποχή dolby surround ήχο, τα αναπαυτικά μπλε καθίσματα κ.λπ. Στην πρεμιέρα θυμάται ότι είχε γίνει χαμός. Η ουρά του κόσμου έφτανε μέχρι τη Θεμιστοκλέους και τελείωνε έξω από το σινεμά Τιτάνια. Αλλά και οι επόμενες μέρες ήταν απίστευτες.
«Θυμάμαι» μας διηγείται «να ξεκινάμε τις προβολές από τις 12 το μεσημέρι και να πηγαίνουμε σερί μέχρι και μετά τα μεσάνυχτα, αφού και οι μεταμεσονύχτιες είχαν τρομερό σουξέ τότε. Κάθε μέρα κόβαμε πάνω από 2.500 εισιτήρια. Μάλιστα υπήρξε μεταμεσονύχτια προβολή που είχε μείνει αρκετός κόσμος έξω –γύρω στα 150 με 200 άτομα– και αποφασίσαμε να την επαναλάβουμε στις 03.00. Οχι μόνο δεν έφυγε κανείς αλλά όλοι περίμεναν να δουν το φιλμ και σχεδόν γέμισε η αίθουσα με 300 άτομα!». Υπήρχε μάλιστα και μια ιστορία που αναφέρει πως ο κ. Παπανικολάου οδηγήθηκε στη φυλακή για εκείνες τις προβολές. Είναι άραγε αλήθεια; «Ναι, φυσικά. Εκείνη την εποχή υπήρχε σε ισχύ ένας νόμος του Μεταξά που απαγόρευε τα δημόσια θεάματα μετά τις 12.30 το βράδυ. Κάποιοι, ενοχλημένοι προφανώς από την επιτυχία του Ιντεάλ, είχαν κάνει καταγγελία στο 3ο Αστυνομικό Τμήμα, που τότε ήταν στο Κολωνάκι, πως τάχα μου παίζαμε παράνομα τσόντες! Ηρθαν λοιπόν αστυνομικοί και με οδήγησαν στο τμήμα. Τη στιγμή της δίκης κι ενώ ετοιμάζαμε την απολογία μας με τον Σπέντζο ο δημόσιος κατήγορος σκύβει και λέει κάτι στον πρόεδρο του δικαστηρίου κι εκείνος χωρίς πολλά πολλά μας λέει: “Κύριοι, είστε αθώοι”. Κι ενώ κοιταζόμασταν μεταξύ μας και ψάχναμε να βρούμε τι έχει συμβεί, έρχεται δίπλα μου ο δημόσιος κατήγορος και μου λέει: “Είμαι τακτικός πελάτης σας. Δεν θα μπορούσα να χάσω τις αγαπημένες μου μεταμεσονύχτιες προβολές στο Ιντεάλ”»!
Οι λαμπεροί σταρ που πέρασαν από την Πανεπιστημίου 46
Από το Ιντεάλ όμως πέρασαν και μεγάλοι αστέρες. Η Αριστέα Χιώτη, υπάλληλος της Σπέντζος Φιλμ για 38 χρόνια, θυμάται τους μεγάλους σταρ που βρέθηκαν στην Αθήνα και στόλισαν με την παρουσία τους κάποια σημαντική κινηματογραφική πρεμιέρα του Ιντεάλ. «Λένε αρκετοί ότι ο πιο ανθρώπινος σταρ που πέρασε ποτέ από εδώ είναι ο Ντάνιελ Ντέι-Λιούις και δεν έχουν άδικο. Διακριτικός όσο λίγοι, σεμνός και ευγενέστατος, έχει βρεθεί πολλές φορές στην Αθήνα. Oλοι λένε για τις πρεμιέρες των ταινιών εδώ και φυσικά στέκονται στο “Αριστερό μου πόδι” που του χάρισε το πρώτο του Oσκαρ. Oμως εγώ θυμάμαι ένα άλλο περιστατικό, όταν ήθελε να δει μια ταινία στο Ιντεάλ και δεν είχε ελεύθερη θέση αλλά με τρομερή σεμνότητα και ευγένεια δέχτηκε να το δει μπροστά από την οθόνη σε μια καρέκλα που δεν χωρούσε καλά καλά τα τεράστια πόδια του. Καλές εντυπώσεις έχω κι από τη Βαλέρια Γκολίνο, τον παραγωγό Ααρον Σπέλινγκ, ενώ αξιοπρεπέστατος και τζέντλεμαν όσο λίγοι ήταν κι ο σκηνοθέτης Μπομπ Ράφελσον που βρέθηκε εδώ για την πρεμιέρα του φιλμ του “Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δύο φορές”. Θυμάμαι ακόμη το κόλλημα που είχε φάει ο Ρίτσαρντ Γκιρ (τον γνώρισα σε μια εποχή που είχε προβλήματα μετά τον χωρισμό του από τη Σίντι Κρόφορντ και βρέθηκε στην Ελλάδα για τον “Mr Jones”) με μια κόκκινη γραβάτα του Σπέντζου. Του έλεγε συνέχεια “πόσο μου αρέσει η γραβάτα σου” και “από πού την αγόρασες;” κι άλλα τέτοια. Πάντως η πιο επεισοδιακή προβολή που θυμάμαι στο Ιντεάλ ήταν η μεταμεσονύχτια πρεμιέρα της “Σιωπής των αμνών”. Τέτοιο πράγμα δεν έχω ξαναζήσει. Τσακωμοί, βρισιές, ξύλο. Hμουν στο ταμείο εκείνη τη μέρα και προσπαθούν κάποιοι να με εξαγοράσουν (“έλα, βάλε με μέσα και θα σου δώσω ένα πεντακοσάρικο”) ενώ ήταν κατάμεστη η αίθουσα ακόμη και με όρθιους ή καθισμένους στους διαδρόμους». Oντως εκείνη η επεισοδιακή προβολή είναι η πιο χαραγμένη και στη δική μου μνήμη καθώς είχα ζήσει από κοντά εκείνες τις extreme καταστάσεις, ενώ από τότε «βρήκα» και την αγαπημένη μου θέση (μπροστά και αριστερά) που δεν την εγκατέλειψα από τότε μέχρι σήμερα και τη μοιραζόμουν συνήθως με τον κολλητό μου στις δημοσιογραφικές προβολές Μπάμπη Ακτσόγλου, τον αείμνηστο κριτικό του «Αθηνοράματος».
Aλλες μεγάλες στιγμές για το Ιντεάλ ήταν στην πρεμιέρα του «Μόνος στο σπίτι», του «Braveheart», του «Seven» αλλά και οι προβολές του «Σινεμά ο παράδεισος», το οποίο ο Λάκης Λαζόπουλος είχε δει πέντε έξι φορές, από όσο θυμάται η κ. Χιώτη. Ενώ στις δύο πιο δύσκολες στιγμές –πριν από την τωρινή– ήταν όταν το σινεμά κάηκε έπειτα από δύο πυρκαγιές. Η πρώτη ήταν το 1989 μετά την προβολή της κωμωδίας «Διαβολογυναίκα» με τις Μέριλ Στριπ και Ροζάν Μπαρ και η δεύτερη το 1992, όταν παιζόταν η νεανική περιπέτεια με τον Κρίστιαν Σλέιτερ «Δυνάμωσέ το» και άρπαξε φωτιά το διπλανό ομώνυμο εστιατόριο, η οποία εξαπλώθηκε στο σινεμά.
Τέλος εποχής λοιπόν για το αγαπημένο μας Ιντεάλ, που μας συντρόφευσε όχι μόνο σε μερικές από τις πιο ξεχωριστές ταινίες που έχουμε δει μέχρι σήμερα αλλά και στα ομορφότερα ίσως χρόνια της ζωής μας.
Το Ιντεάλ σε αριθμούς
160
τετραγωνικά μέτρα είναι το μέγεθος της οθόνης του Ιντεάλ, της μεγαλύτερης ακόμη και σήμερα σε όλη την Ευρώπη
2.500
εισιτήρια τουλάχιστον έκοβε κάθε μέρα το Ιντεάλ μετά την ανακαίνιση που έκαναν τα αδέρφια Σπέντζου το 1990
7
φιλμ, οι πρεμιέρες των οποίων άφησαν εποχή στο Ιντεάλ, είναι αυτά με τα οποία θα πέσει η αυλαία του θρυλικού κινηματογράφου. Μεταξύ αυτών η «Σιωπή των αμνών» και το «Πολύ σκληρός για να πεθάνει» που θα προβληθούν το Σάββατο 16 Δεκεμβρίου, αλλά και το «Pulp fiction» και ο «Κυνηγός» που θα προβληθούν την Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου
