Δέκα χρόνια μετά η κατάσταση στην Τυνησία παραμένει εκρηκτική.
Την περασμένη Δευτέρα ο πρόεδρος της Τυνησίας Καΐς Σαϊέντ επικαλέστηκε το άρθρο 80 του συντάγματος περί άμεσου κινδύνου και «απέλυσε» τον πρωθυπουργό Ισέμ Μεσισί, αναλαμβάνοντας όλες τις νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές εξουσίες.
Η μεγάλη δυσφορία από την κακή διαχείριση της πανδημίας προστέθηκε στα χρονίζοντα προβλήματα και έβγαλε τους πολίτες στους δρόμους. Διαδηλωτές προχώρησαν ακόμη και σε εμπρησμό τοπικών γραφείων του κυβερνώντος κόμματος Κίνημα Αναγέννησης (Ενάντα) ενώ επιτέθηκαν στα γραφεία του τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera.
«Συνταγματικό πραξικόπημα» το χαρακτήρισε ο καθηγητής Σωτήρης Ρούσσος, ειδικός σε θέματα διεθνών σχέσεων και θρησκείας στη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο. Σε σχετική ανάρτησή του συμπληρώνει ότι «μετά την εξέγερση και την ανατροπή του καθεστώτος Μπεν Αλι η χώρα βρίσκεται σε συνεχή πολιτική ρευστότητα».
Η Τυνησία βιώνει το τέλος της λεγόμενης «αραβικής άνοιξης». «Το πρότυπο Ερντογάν, νεοφιλελευθερισμός και ανάπτυξη μεσαίων θρησκευόμενων στρωμάτων δεν λειτούργησε» σημειώνει ο καθηγητής. Συμπληρώνει δε ότι «η Αριστερά, τα εργατικά συνδικάτα και τα κοινωνικά κινήματα, που είχαν μακρά παράδοση και ήταν εξαιρετικά δραστήρια στην εξέγερση κατά του Μπεν Αλι, δεν κατόρθωσαν να προσφέρουν μια ενιαία και συνεκτική εναλλακτική στρατηγική».
Στο ίδιο έργο θεατές
Το κοκτέιλ είναι γνωστό: δυσβάσταχτο δημόσιο χρέος, υψηλή ανεργία και διαφθορά. Στο μείγμα προστέθηκε και η πανδημική κρίση και η Τυνησία έφτασε στα πρόθυρα εξέγερσης. Η μέση ετήσια ανάπτυξή της από το 2011 μέχρι το 2019 ήταν μόλις 1,5% ετησίως, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Οι επενδύσεις και οι εξαγωγές ποτέ δεν έπιασαν τα επίπεδα πριν από την «αραβική άνοιξη». Φυσικά η διαφθορά παρέμενε πάντα σαρωτική.
Ο δε τουρισμός, κύρια πηγή συναλλάγματος, αποδεκατίστηκε το 2020 ελέω πανδημίας. Η μεταποίηση, στην οποία επίσης στηρίζεται αρκετά η χώρα, χτυπήθηκε άσχημα. Η ύφεση έφτασε στο 8,6% το 2020, ενώ η οικονομία της τους πρώτους τρεις μήνες φέτος συρρικνώθηκε κατά τρεις επιπλέον μονάδες. Η ανεργία αγγίζει το 36% στους νέους, ενώ το δημόσιο χρέος σκαρφάλωσε στο 88% επί του ΑΕΠ το 2020, δεκαέξι μονάδες περισσότερες από το 2019.
Η Τυνησία έχει ζητήσει δάνειο 4 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ, αλλά οι διαπραγματεύσεις έχουν παγώσει. Τα κονδύλια του ΔΝΤ βέβαια ακολουθούν και προγράμματα οικονομικής προσαρμογής, κάτι που η χώρα του Μαγκρέμπ θα ήταν πολύ δύσκολο να αντέξει υπό τις παρούσες συνθήκες. Δεν είναι τυχαίο που η εργατική ομοσπονδία είναι κάθετα αντίθετη με την ευόδωση των διαπραγματεύσεων.
Διεθνείς αντιδράσεις
Οι μεγάλες δυνάμεις υιοθέτησαν μια επιφυλακτική προσέγγιση. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγε να κάνει λόγο για πραξικόπημα. Αργότερα, ο υπουργός Αντονι Μπλίνκεν μίλησε με τον Σαϊέντ ενθαρρύνοντάς τον «να τηρήσει τις αρχές της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στην Τυνησία. Η ανταπόκριση της ΕΕ ήταν επίσης αόριστη, προτρέποντας όλες τις πλευρές «να αποκαταστήσουν την τάξη και να επιστρέψουν στον διάλογο».
Ο Ομέρ Τσελίκ, εκπρόσωπος Τύπου του κυβερνώντος κόμματος AKP της Τουρκίας, κόμματος συμμάχου με το Ενάντα, ήταν πιο αυστηρός χαρακτηρίζοντας την κίνηση «παράνομη». «Εκείνοι που προκαλούν αυτό το κακό στους αδερφούς και τις αδερφές μας, τον λαό της Τυνησίας, βλάπτουν τη χώρα τους» πρόσθεσε ο Τσελίκ. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα κάλεσε τα αντίπαλα μέρη να εμπλακούν σε «σοβαρό διάλογο» και να αποφύγουν τις βιαιότητες.