Η Αρμενία (Υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας) ανακοίνωσε στις 00.05 πρωινή της 13ης Σεπτεμβρίου ότι δέχθηκε από το Αζερμπαϊτζάν επίθεση αναφέροντας εχθροπραξίες με βομβαρδισμούς από βαρύ πυροβολικό, MLRS και UAV στις πόλεις Σοτκ, Γκόρις, Τζερμούκ, συνοριακές πόλεις εκτός του Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά κοντά στους ύψιστης στρατηγικής σημασίας διαδρόμους του Λατσίν και του Ζάνγκεζουρ.
Υπάρχουν φόβοι για ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της κρίσης κυρίως λόγω: της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της πιθανής μείωσης της δυνατότητας – διάθεσης μεσολάβησης της Ρωσίας, της ανάγκης για Αζερμπαϊτζανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ λόγω των κυρώσεων στην Ρωσία, την επιθυμία δυτικών παραγόντων για δημιουργία δεύτερου μετώπου αστάθειας στα σύνορα της Ρωσίας & της γενικότερης έξαρσης των αναθεωρητικών φιλοδοξιών που θρέφει (και θρέφετε) η παγκόσμια γεωπολιτική αστάθεια.
Ο διάδρομος του Λατσίν ενώνει την Αρμενία με τον (αρμενικό) θύλακα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ (Αρτσάχ), όπως καθορίστηκε από το πρόσφατο Αζερο-Αρμενικό πόλεμο του 2020 και την κατάληψη μεγάλου μέρους του Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν. Η επιλογή των σημείων έντασης πυροδοτεί δύο Αρμενικούς φόβους, καθώς μπορεί να σημαίνει ή οδηγήσει σε αμφισβήτηση ή κατάληψη από τους Αζέρους του διαδρόμου του Λατσίν και έτσι να αποκόψουν την Αρμενία από το Ναγκόρνο Καραμπάχ (Αρτζάχ) ή επίσης μπορεί να σημαίνει την εκβίαση δημιουργίας του λεγόμενου Zangezur Corridor στα σύνορα με το Ιράν.
Ο διάδρομος Ζάνγκεζουρ αποτελεί μία φιλοδοξία του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας για την δημιουργία ενός χερσαίου εμπορικού διαδρόμου στο τμήμα της Αρμενίας που συνορεύει με το Ιράν. Αυτός ο διάδρομος θα ενώνει το κυρίως Αζερμπαϊτζάν με το Ναχιτσεβάν και άρα το Αζερμπαϊτζάν και των πέραν αυτού «τουρκογενών» μετασοβιετικών κρατών με την Τουρκία. Εντάσσεται δηλαδή στα ευρύτερα τουρκικά παντουρανικά – παντουρκικά σχέδια για μία εθνοτική – οικονομική – πολιτιστική και βέβαια στο μέλλον στρατιωτική, ένωση των τουρκογενών χωρών. Οι δύο ιδεολογίες του παντουρκισμού και του ισλαμισμού – πανισλαμισμού συνυπάρχουν και χρησιμοποιούνται εναλλάξ ή παράλληλα από το ισλαμικό καθεστώς στην Τουρκία. Η Αρμενία μέχρι στιγμής ανθίσταται στην δημιουργία του ή την παραχώρηση του ή την χρήση του με διεθνή συμφωνία πχ σε μία συμφωνία ειρήνης ή εκεχειρίας (καθώς μετά ενδέχεται να λειτουργεί ως συνεχόμενο μέσο πίεσης – εκβιασμού μέσω αξιώσεων από την «ερμηνεία» του). Οι εκβιαστικές πιέσεις που δέχεται για την ολοκλήρωση του διαδρόμου αυτού είναι τεράστιες και ενδέχεται οι εχθροπραξίες αυτές να εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο της γνωστής στην Ελλάδα τουρκικής μεθόδου της απειλής επιβολής των διεκδικήσεων «στην τάβλα (τραπέζι διαπραγματεύσεων) ή στο πεδίο (πόλεμο)». Από την πλευρά του το Αζερμπαϊτζάν έχει αρχίσει ήδη την κατασκευή μέρους του διαδρόμου στα δικά του εδάφη.
Σημειωτέον είναι ότι, το Αζερμπαϊτζάν κατά τον πρόσφατο νικηφόρο γι αυτό πόλεμο, είχε την υποστήριξη τόσο της Τουρκίας όσο και του Ισραήλ. Στην περιοχή επιχείρησαν ιδιαιτέρως τουρκικά drones Μπαϊρακτάρ. Η τουρκική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν στηρίζεται στο δόγμα “δύο κράτη ένα έθνος” τονίζοντας την τουρκογενή φυλετικά εθνική σύνθεση του Αζερμπαϊτζάν και την ιδεολογία του τουρκισμού, που κύριος εκφραστής είναι το εθνικιστικό κόμμα MHP (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης) του εθνικιστή Μπαχτσελή γνωστού μας για τις ακραίες προκλήσεις και ρητορική και έναντι της χώρας μας (διαδόχου του Τουρκές, του επονομαζόμενου και «μπασμπούγ» – ηγέτη), πολιτικού συμμάχου του Ερντογάν και του ισλαμικού του κόμματος AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης).
Γίνεται σαφής λοιπόν η συγκυριακά αδύναμη θέση στην οποία βρίσκεται η Αρμενία.
Από την μία πλευρά το Αζερμπαϊτζάν είναι ενισχυμένο οικονομικά από τα «φυσικοαεριοδολάρια» και από την άλλη έχει δύο ισχυρούς (ο κάθε ένας για τους δικούς του λόγους) συμμάχους: την Τουρκία και το Ισραήλ. Γεωπολιτική και γεωοικονομία πέφτουν για μία ακόμη φορά με σφοδρότητα πάνω στην ηρωική και ιστορική Αρμενία.
Διονύσης Παντής
Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο – Διεθνές και Ευρωπαϊκό Εμπορικό Δίκαιο – πτυχιούχος Παντείου ΑΣ Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών – Γεωπολιτικός αναλυτής
