Σε προσπάθεια αλλαγής της ατζέντας από το σοκ που έχει προκαλέσει στον μουσουλμανικό κόσμο η αναγνώριση από τον Τραμπ της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ αποδίδει ο διευθυντής της κορυφαίας τουρκικής εφημερίδας Hyrriet, Μουράτ Γετκίν, την επιλογή του Ερντογάν να ανοίξει το θέμα της συνθήκης της Λωζάνης κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα.
Κατά την πρώτη επίσημη επίσκεψη Tούρκου Προέδρου στην πρωτεύουσα της Ελλάδας εδώ και 65 χρόνια, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «έβγαλε τα γάντια» (του μποξ) και αιφνιδίασε την ελληνική ηγεσία ανοίγοντας συζήτηση για την 94χρονη Συνθήκη της Λοζάνης.
Η συζήτηση έλαβε χώρα live στην τηλεόραση όταν ο Έλληνας Πρόεδρος Προκόπης Παυλόπουλος άνοιξε το θέμα κατά την υποδοχή του Προέδρου Ερντογάν αναφερόμενος σε προηγούμενη συνέντευξη που ο Τούρκος ομόλογός του έδωσε στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Στη συνέντευξη αυτή, ο Ερντογάν μίλησε για μία συζήτηση στην Ελλάδα σχετικά με ισχυρισμούς για παραβιάσεις της Συνθήκης της Λοζάνης σε ό,τι αφορά τα νησιά του Αιγαίου και δήλωσε ότι η Λοζάνη δεν αφορά μόνο το Αιγαίο, αλλά καλύπτει και τα δικαιώματα των μειονοτήτων των Μουσουλμάνων Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι η η συνθήκη πρέπει να αναθεωρηθεί.
Όταν ο Παυλόπουλος δήλωσε ότι μία αναθεώρηση της Συνθήκης της Λοζάνης είναι εκτός συζήτησης, ο Ερντογάν επέμεινε μπροστά στις κάμερες ότι η συνθήκη δεν αφορά μόνο την Τουρκία και την Ελλάδα, αλλά εμπλέκει 11 χώρες, οι οποίες μπορεί να αλλάξουν, και ότι μπορεί να εφαρμοσθεί στο σύνολο και όχι μερικώς.
Η Συνθήκη της Λοζάνης υπεγράφη στις 24 Ιουλίου 1923 και ήταν η συνθήκη ίδρυσης της Τουρκίας, συνοδευόμενη από την ιδρυτική διακήρυξη της (τουρκικής) δημοκρατίας αργότερα το ίδιο έτος, στις 29 Οκτωβρίου. Η (τουρκική) δημοκρατία συστάθηκε έπειτα από έναν πόλεμο ανεξαρτησίας κατά των εισβαλόντων ελληνικού, βρετανικού, γαλλικού, ιταλικού, αρμενικού και γεωργιανού στρατών.
Κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου, ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δήλωσε επίσης ότι η αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης είναι εκτός συζήτησης και ο Ερντογάν δεν επανέλαβε τα σχόλιά του σχετικά με την αναθεώρηση, αλλά κάλεσε τον έλληνα ηγέτη να εφαρμόσει πλήρως τα μειονοτικά δικαιώματα των 150.000 μουσουλμάνων Τούρκων. Αναπόφευκτα, οι δημοσιογράφοι τού έθεσαν ερωτήσεις σχετικά με την πλήρη εφαρμογή των δικαιωμάτων της ελληνορθόδοξης θρησκευτικής μειονότητας που ζει στην Τουρκία. Αλλά ο Ερντογάν είχε ήδη κάνει την παρέμβασή του.
Από την κίνηση του Ερντογάν για τη Λοζάνη δεν εξεπλάγησαν μόνο οι Έλληνες , αλλά και οι Τούρκοι.
Ο Ερντογάν έστρεψε την προσοχή της Τουρκίας σε ένα ζήτημα 90 ετών με την Ελλάδα σε μία στιγμή που ο κόσμος είναι απασχολημένος με μία άλλη κρίση: την απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, για την οποία ο Ερντογάν απηύθυνε προειδοποίηση λέγοντας ότι η πόλη αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για τους μουσουλμάνους».
Σήμερα είναι η πρώτη Παρασκευή μετά την απόφαση του Τραμπ και εκατομμύρια μουσουλμάνοι αναμένεται να βγουν στους δρόμους σε ολόκληρο τον κόσμο μετά τις προσευχές της Παρασκευής. Θα περίμενε κανείς από τον Ερντογάν να υψώσει τον τόνο της αντίδρασής του σε μία κίνηση άσκησης πίεσης επί των Ηνωμένων Πολιτειών πριν από την έκτακτη σύνοδο του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας στις 13 Δεκεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη, την οποία συγκάλεσε ως προεδρεύων, αλλά αντίθετα επέλεξε να επικεντρώσει στη Λοζάνη, επιδεικνύοντας την επιδεξιότητά του στην αλλαγή της ατζέντας.
Ισως χάρη στον ελιγμό αυτόν προσπάθησε να διατηρήσει έναν βαθμό ελέγχου επί των πιθανών αντιαμερικανικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας που μπορεί να ξεσπάσουν -και οι οποίες δεν πρέπει να βρεθούν εκτός ελέγχου για να αποφευχθούν ανεπιθύμητες συνέπειες- και την ίδια στιγμή να αιφνιδιάσει τους Ελληνες, σε μία απροσδόκητη κίνηση για την ελληνική πλευρά, η οποία ήθελε να επικεντρωθεί στη συνεργασία για το μεταναστευτικό και στις εμπορικές συναλλαγές.
Φαίνεται ότι η επίσκεψη του Ερντογάν στην Ελλάδα είναι πιθανόν ότι θα συζητηθεί ποικιλοτρόπως στο εγγύς μέλλον, αφήνοντας στην άκρη το θέμα αν θα έχει πολιτικά αποτελέσματα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
