Το κουβάρι γύρω από μια εκτεταμένη εκστρατεία κατασκοπείας και πολιτικής επιρροής της Κίνας στην Ευρώπη μοιάζει να ξετυλίγεται μέσω των συνεχών αναφορών για τους αποκαλούμενους «πράκτορες» του Πεκίνου σε διάφορα κράτη. Παράλληλα, εγείρονται ανησυχίες για το πόσο ευάλωτη είναι η γηραιά ήπειρος στις κινεζικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις κινεζικών κατασκοπευτικών δραστηριοτήτων αφορούν τον επιχειρηματία Γιανγκ Τενγμπό, γνωστό και ως Κρις Γιανγκ ή H6, ο οποίος κατονομάστηκε ως ο φερόμενος κατάσκοπος που διατηρούσε δεσμούς με τον πρίγκιπα Αντριου κι έκανε διασυνδέσεις στην καρδιά του βρετανικού κράτους. Εδινε συχνά το παρών σε εκδηλώσεις σε κατοικίες της βρετανικής βασιλικής οικογένειας και έχει φωτογραφηθεί με προσωπικότητες των Συντηρητικών όπως οι πρώην πρωθυπουργοί Ντέιβιντ Κάμερον και Τερέζα Μέι.
Ανησυχίες
Ο Γιανγκ, πρώην πρόεδρος της εταιρείας συμβούλων Hampton Group, είχε βάση το Ηνωμένο Βασίλειο για σχεδόν δύο δεκαετίες. Λειτουργώντας σε κοινή θέα ως αγγλόφιλος Κινέζος επιχειρηματίας που επιθυμούσε να δημιουργήσει ουσιαστικούς δεσμούς μεταξύ των δύο κρατών, διείσδυσε σε κορυφαία θεσμικά όργανα με εκπληκτική επιτυχία. Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ παραδέχτηκε ότι η κυβέρνησή του «ανησυχεί για την πρόκληση που θέτει η Κίνα». Για τον Τομ Τούγκεντχατ, πρώην υπουργό Ασφαλείας των Συντηρητικών, η υπόθεση αυτή είναι μόνο «η κορυφή του παγόβουνου».
Ο Τενγμπό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση στην Κίνα παραρτήματος της ιστορικής Σχολής Γκόρντονστουν, όπου φοίτησαν ο βασιλιάς Κάρολος και ο πατέρας του, πρίγκιπας Φίλιππος, με ετήσια δίδακτρα που φτάνουν τις 41.250 στερλίνες, η οποία διέκοψε τους δεσμούς της με την επιχείρηση του Τενγμπό μετά το σκάνδαλο. Οπως σημειώθηκε στην ακροαματική διαδικασία, ο 50χρονος πιστεύεται ότι συνδέεται με το τμήμα Εργασίας του Ενιαίου Μετώπου της Κίνας, το οποίο επιδιώκει να συλλέγει πληροφορίες για επιδραστικές προσωπικότητες του εξωτερικού. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι δεν είναι κατάσκοπος και ότι δεν είχε κάνει «τίποτε κακό ή παράνομο».
Το 2021 αξιωματικοί της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας τον είχαν σταματήσει για έλεγχο για πρώτη φορά, διατάζοντάς τον να παραδώσει όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές του. Η πρώην υπουργός Εσωτερικών Σουέλα Μπρέιβερμαν του απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα το 2023, αφού το υπουργείο της διαπίστωσε ότι είχε εμπλακεί σε «κρυφή και παραπλανητική δραστηριότητα» για λογαριασμό του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος.
Aλωνίζουν στην Ευρώπη
Παρόλο που οι ΗΠΑ αποτελούν προτεραιότητα για τις κινεζικές μυστικές υπηρεσίες, τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι επιχειρήσεις τους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Με «όχημα» το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) φέρονται να έχουν φτάσει μέχρι την «καρδιά» των ευρωπαϊκών θεσμών στις Βρυξέλλες, όπως αποκαλύφθηκε από τη σύλληψη του Ζιαν Γκουό, διαπιστευμένου βοηθού του μέλους του AfD Μαξιμίλιαν Κρα. Αντίστοιχα, την ίδια περίπου περίοδο η βρετανική αστυνομία συνέλαβε δύο άνδρες για κατασκοπεία για λογαριασμό της Κίνας.
Ο ένας εξ αυτών είχε προσληφθεί ως συνεργάτης ερευνητής από την πρώην πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Κοινοτήτων Αλίσια Κερνς και ήταν μέλος της αρμόδιας επιτροπής για την Κίνα.
Μόλις μία εβδομάδα μετά το ταξίδι του καγκελάριου Ολαφ Σολτς στο Πεκίνο, στη Γερμανία τρεις πολίτες συνελήφθησαν με την υποψία ότι διαβίβαζαν στο Πεκίνο πληροφορίες σχετικά με ευαίσθητη τεχνολογία που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς και συγκεκριμένα από το κινεζικό Πολεμικό Ναυτικό. Οταν ο Σι Τζινπίνγκ επισκέφτηκε στην Ευρώπη τον περασμένο Μάιο, για πρώτη φορά ύστερα από πέντε χρόνια, παρέλειψε τη Γερμανία και τη Βρετανία. Αντ’ αυτού, επισκέφτηκε –εκτός από τη Γαλλία– την Ουγγαρία και τη Σερβία, τους δύο τελευταίους πιστούς συμμάχους της Κίνας στη γηραιά ήπειρο.
Αξιωματούχοι ανησυχούν ότι η Δύση δεν έχει λάβει αρκετά σοβαρά την πρόκληση από την Κίνα και ότι η Ευρώπη είναι ευάλωτη στην κατασκοπεία του Πεκίνου. Ο ρυθμός των κινεζικών επιχειρήσεων επιρροής στην Ευρώπη μέσω της παραδοσιακής κατασκοπείας και της πιο «γκρίζας» δραστηριότητας επιρροής φαίνεται ότι έχει ενταθεί όσο η στάση της γηραιάς ηπείρου απέναντι στην Κίνα σκληραίνει. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η πρόσφατη αύξηση των συλλήψεων και των ερευνών αντανακλά την αλλαγή της διάθεσης στην Ευρώπη απέναντι στις κινεζικές απειλές. Πάντως, για όλες τις υποθέσεις, το Πεκίνο δηλώνει άγνοια και καταγγέλλει «εκστρατεία δυσφήμησής του».
Οι τρεις προτεραιότητες των κατασκόπων του Πεκίνου
Μολονότι τα δυτικά κράτη προτιμούν να επικεντρώνονται στη συλλογή του είδους πληροφοριών που τα βοηθά να κατανοήσουν τους αντιπάλους τους, οι Κινέζοι κατάσκοποι φαίνεται ότι έχουν διαφορετικές προτεραιότητες. Για τους διεθνείς αναλυτές, είναι οι εξής: να διαμορφώνουν τις πολιτικές και οικονομικές τάσεις σύμφωνα με τα συμφέροντα της Κίνας, να συλλέγουν πληροφορίες για ευαίσθητες βιομηχανίες και να παρακολουθούν τους πληθυσμούς της διασποράς, ιδίως τις μειονοτικές ομάδες όπως οι Θιβετιανοί, οι Ουιγούροι και οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ.
Ετσι οι πόροι της Κίνας κατανέμονται διαφορετικά. Δυτικός αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών εκτιμά ότι η Κίνα διαθέτει περίπου 600.000 εργαζόμενους που απασχολούνται σε υπηρεσίες πληροφοριών και ασφάλειας, περισσότερους από οποιοδήποτε άλλο κράτος στον κόσμο. Σύμφωνα με τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών MI5, περισσότεροι από 20.000 Βρετανοί μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν προσεγγιστεί μέσω επαγγελματικών δικτυακών τόπων όπως το LinkedIn από Κινέζους κατασκόπους, ώστε να καλλιεργήσουν μια σχέση.
Διαβάστε επίσης
Το ποδόσφαιρο γύρισε την πλάτη στην έρευνα για τα στημένα
Μιχάλης Μητρούσης: «Μετά το τροχαίο έπιανα να δω αν έχω πόδια και κεφάλι» (Video)
