Η εξωτερική πολιτική αποτελεί παραδοσιακά ένα σύνθετο, πολυπρισματικό και απαιτητικό πεδίο άσκησης πολιτικής.
Οι συσχετισμοί είναι ευμετάβλητοι, οι γεωπολιτικές ισορροπίες ευαίσθητες και οι κίνδυνοι από “στραβοπατήματα” πολλοί με ανυπολόγιστες συχνά συνέπειες που μπορεί να εξαπλωθούν σε βάθος χρόνου. Σήμερα το Brexit έχει ολοκληρωθεί, οι ΗΠΑ μετά την αλλαγή ηγεσίας, φαίνεται ότι μάλλον θα κλείσουν τον κύκλο της εσωστρέφειας, επαναπροσδιορίζοντας τις σχέσεις τους με Κίνα, Ρωσία, ΕΕ αλλά και την Τουρκία ενώ την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση δυστυχώς δεν επιτελεί τον κρίσιμο γεωπολιτικό της ρόλο.
Για να καταφέρουμε ως χώρα και ως κοινωνία να διαμορφώσουμε συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας, εξυπηρετώντας τα εθνικά μας συμφέροντα, απαιτείται εθνικό σχέδιο με συγκεκριμένη και μακρόπνοη στρατηγική. Αυτό βέβαια προϋποθέτει την άσκηση σοβαρής και εποικοδομητικής πολιτικής είτε πρόκειται για την αντιπολίτευση είτε για την άσκηση διακυβέρνησης.
Από το 2019 μέχρι σήμερα η κυβέρνηση της ΝΔ έχει προβεί σε μια σειρά ενεργειών που μέχρι να έλθει στην διακυβέρνηση της χώρας, τις θεωρούσε επιζήμιες προφανώς για μικροκομματικούς λόγους όπως η επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο στα 12 νμ.
Αναφορικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις η κυβέρνηση του κ.Μητσοτάκη επιδεικνύει σημάδια νευρικότητας και έλλειψης στρατηγικής. Οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, η ένταση στο Αιγαίο, το τουρκολιβυκό σύμφωνο, η απουσία δέσμευσης για επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ και η στείρα επικοινωνιακή διαχείριση των διμερών μας σχέσεων έχουν βάλει τη χώρα και την κυβέρνηση σε μια διαρκή θέση άμυνας χωρίς στρατηγικές σταθερές. Οι διερευνητικές επαφές είναι απαραίτητες, ωστόσο η κυβέρνηση πρέπει να προσέλθει σε αυτές με συγκεκριμένη στόχευση και ατζέντα και θα πρέπει να ξεκινήσουν από εκεί που σταμάτησαν, το 2016.
Ο διάλογος και η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης είναι ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος αντιμετώπισης των εντάσεων. Ο πόλεμος προφανώς δεν συνιστά λύση, ούτε όμως και ο στρουθοκαμηλισμός της κυβέρνησης. Από την άλλη πλευρά η Άγκυρα οφείλει να αφήσει στην άκρη άστοχες διεκδικήσεις, όπως αποστρατικοποίηση νησιών (είναι προβληματικό να το ακούς από μία χώρα που έχει στην Κύπρο κατοχικό στρατό) αλλά και κάθε αναφορά (πχ αναφορά σε γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο), που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.
Ανάλογα προβληματική είναι και η στάση της ΝΔ στο ζήτημα της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η ΝΔ ως αντιπολίτευση επένδυσε στον άκρατο λαϊκισμό, στο κοινωνικό διχασμό και στα ψεύδη, κλείνοντας πολλές φορές το μάτι σε ακροδεξιές κορώνες, σε ύβρεις και επιθέσεις σε απλό κόσμο και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και όσους στήριξαν τη Συμφωνία στη Βουλή. Σήμερα, αναγνωρίζει θεωρητικά τη Συμφωνία, αλλά κωλύεται να κάνει πράξη τις προβλέψεις της λόγω της εσωκομματικής αντιπολίτευσης Σαμαρά. Το έργο των επιτροπών για τα εμπορικά σήματα και τα εκπαιδευτικά ζητήματα έχει “παγώσει”, η ψήφιση των σχετικών πράξεων για την φύλαξη του εναερίου χώρου της γείτονας χώρας έχει “φρακάρει” στις καλένδες και τίποτα δεν δείχνει ότι η κυβέρνηση μπορεί πραγματικά να προχωρήσει τη Συμφωνία επ’ ωφελεία των εθνικών μας συμφερόντων.
Η εξωτερική πολιτική της χώρας είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να εγκλωβίζεται στις διαπροσωπικές ίντριγκες καιτις ισορροπίες στο εσωκομματικό παιχνίδι της ΝΔ. Οι εξελίξεις το επόμενο διάστημα και οι ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή θα είναι ραγδαίες και με σοβαρές επιπτώσεις και θα πρέπει η κυβέρνηση και η χώρα συνολικά να είναι έτοιμη να τις διαχειριστεί και να προετοιμαστεί.
Εάν η χώρα μας θέλει να επιτελέσει τον ρόλο της ως παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας όχι μόνο ως βαλκανική χώρα αλλά ως χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του ΝΑΤΟ είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ να χαραχθεί μια εθνική στρατηγική, τόσο απέναντι στην Τουρκία, αναφορικά και με το Κυπριακό, όσο και ευρύτερα στα Βαλκάνια και την λεκάνη της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα είναι για εσωτερική κατανάλωση, δεν αρκούν για να προστατευτούν τα εθνικά συμφέροντα της χώρας.
Ο Γιώργος Μπαλάφας είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία και περιφερειακός σύμβουλος Βορείου Τομέα Αττικής.
