Πώς υπολογίζεται η αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης του εργαζομένου; Πώς και πότε καταβάλλεται; Σε ποια περίπτωση ο εργοδότης χορηγεί μειωμένη αποζημίωση; Είναι κάποιες από τις πολλές απορίες σχετικά με το ζήτημα της καταβολής αποζημίωσης στην Ελλάδα της διαρκούς κρίσης και των συνεχόμενων απολύσεων.
Με δεδομένο ότι κατά το 2016 πραγματοποιήθηκαν 1.140.773 καταγγελίες συμβάσεων αορίστου χρόνου και λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου, είναι σαφές ότι το ζήτημα της αποζημίωσης αφορά ένα πολύ μεγάλο τμήμα του εργατικού δυναμικού της χώρας ή όλους όσοι εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα.
Ο υπολογισμός της αποζημίωσης γίνεται με βάση τις τακτικές αποδοχές του μισθωτού (άσχετα αν πρόκειται για υπάλληλο ή εργατοτεχνίτη) κατά τον τελευταίο μήνα με καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Η αποζημίωση πρέπει να υπολογίζεται βάσει των καταβαλλόμενων αποδοχών. Αυτό σημαίνει ότι η αποζημίωση προκύπτει από τις αποδοχές που λαμβάνει ο εργαζόμενος και είναι αυτές που αναγράφονται στην αναλυτική περιοδική δήλωση που υποβάλλεται κάθε μήνα στον ασφαλιστικό του φορέα. Εάν ο εργαζόμενος λαμβάνει κάποια πρόσθετη παροχή, η οποία δεν αναγράφεται στην αναλυτική περιοδική δήλωση, τότε δεν προσμετράται στην αποζημίωση.
Σύμφωνα με το Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων (ΚΕΠΕΑ) της ΓΣΕΕ ως τακτικές αποδοχές θεωρούνται ο μισθός, καθώς και κάθε άλλη παροχή σε είδος και σε χρήμα που δίνεται τακτικά και μόνιμα. Ειδικά για την αποζημίωση απόλυσης συνυπολογίζονται τα δώρα εορτών και το επίδομα άδειας, προσαυξάνοντας κατά το 1/6 τον μηνιαίο μισθό ή το ημερομίσθιο.
Η αποζημίωση πρέπει να καταβληθεί ταυτόχρονα με την επίδοση του εγγράφου της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας για να είναι έγκυρη η απόλυση.
Τρόπος καταβολής
Η αποζημίωση πρέπει να καταβληθεί σε μετρητά και σε ορισμένες περιπτώσεις σε δόσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 74, Ν. 3863/2010, όταν η αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας υπερβαίνει τις αποδοχές δύο μηνών, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει κατά την απόλυση μέρος της που αντιστοιχεί στις αποδοχές δύο μηνών. Το υπόλοιπο ποσό καταβάλλεται σε διμηνιαίες δόσεις, καθεμία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι κατώτερη από τις αποδοχές δύο μηνών, εκτός και αν το ποσό που υπολείπεται για την εξόφληση του συνόλου της αποζημιώσεως είναι μικρότερο. Η πρώτη δόση καταβάλλεται την επομένη της συμπλήρωσης διμήνου από την απόλυση.
Σε περίπτωση αποζημίωσης εργατοτεχνίτη η αποζημίωση καταβάλλεται εφάπαξ ανεξάρτητα εάν υπερβαίνει τις αποδοχές δύο μηνών.
Χρόνος προειδοποίησης
Ο χρόνος προειδοποίησης είναι το «όπλο» που διαθέτει ο εργοδότης για να καταβάλει μειωμένη αποζημίωση στον εργαζόμενο που επιθυμεί να απολύσει.
Σύμφωνα με το άρθρο 1, Ν. 4093/2012 τα νέα χρονικά διαστήματα προειδοποίησης σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου ιδιωτικού υπαλλήλου με προειδοποίηση (τακτική καταγγελία) διαμορφώνονται ως εξής:
● Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει στον ίδιο εργοδότη από 12 μήνες έως δύο έτη, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης ανέρχεται στον ένα μήνα πριν από την απόλυση.
● Για υπαλλήλους που έχουν συμπληρώσει από δύο μέχρι πέντε έτη στον ίδιο εργοδότη, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης ανέρχεται στους δύο μήνες πριν από την απόλυση.
● Για υπαλλήλους που έχουν συμπληρώσει από πέντε μέχρι δέκα έτη στον ίδιο εργοδότη, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης ανέρχεται στους τρεις μήνες πριν από την απόλυση.
● Για υπαλλήλους που έχουν συμπληρώσει δέκα έτη και άνω στον ίδιο εργοδότη, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης ανέρχεται στους τέσσερις μήνες πριν από την απόλυση.
Καταγγελία χωρίς
προειδοποίηση
Καταγγελία με προειδοποίηση
Χρόνος υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη
Ποσό αποζημιώσεως
(αποδοχές σε μήνες)
Χρόνος προειδοποίησης
Ποσό αποζημιώσεως
(αποδοχές σε μήνες)
1-2 έτη
2 μηνών
1 μήνας
1 μηνός
2-4 έτη
2 μηνών
2 μήνες
1 μηνός
4 – 5 έτη
3 μηνών
2 μήνες
1 ½ μηνός
5-6 έτη
3 μηνών
3 μήνες
1 ½ μηνός
6-8 έτη
4 μηνών
3 μήνες
2 μηνών
8-10 έτη
5 μηνών
3 μήνες
2 ½ μηνών
10 έτη συμπληρωμένα
6 μηνών
4 μήνες
3 μηνών
11 έτη συμπληρωμένα
7 μηνών
4 μήνες
3 ½ μηνών
12 έτη συμπληρωμένα
8 μηνών
4 μήνες
4 μηνών
13 έτη συμπληρωμένα
9 μηνών
4 μήνες
4 ½ μηνών
14 έτη συμπληρωμένα
10 μηνών
4 μήνες
5 μηνών
15 έτη συμπληρωμένα
11 μηνών
4 μήνες
5 ½ μηνών
16 έτη συμπληρωμένα
12 μηνών
4 μήνες
6 μηνών
Περιορισμοί στον ιδιωτικό τομέα
*Ειδική κατηγορία είναι οι ιδιωτικοί υπάλληλοι με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου που στις 12-11-2012, ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου 4093/2012, έχουν συμπληρώσει 17 έτη υπηρεσίας και άνω στον ίδιο εργοδότη. Εκτός της προβλεπόμενης αποζημίωσης, σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασής τους, οποτεδήποτε και αν απολυθούν, αυτοί οι εργαζόμενοι δικαιούνται επιπλέον αποζημίωση που αυξάνεται κατά ένα μηνιαίο μισθό για κάθε επιπλέον έτος υπηρεσίας μέχρι και 12 μηνιαίους μισθούς.
* Για τον υπολογισμό της αποζημίωσης των ιδιωτικών υπαλλήλων δεν λαμβάνονται υπόψη οι μηνιαίες αποδοχές κατά το τμήμα που υπερβαίνουν το 8πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη πολλαπλασιαζόμενο επί 30. Με δεδομένο ότι το ημερομίσθιο είναι 26,18 ευρώ, τότε προκύπτει ότι για περιπτώσεις που οι μηνιαίες αποδοχές είναι υψηλότερες των 6.283,2 ευρώ, τότε η αποζημίωση δεν λαμβάνει υπόψη το υπερβαίνον ποσό. Π.χ. έστω διευθυντικό στέλεχος επιχείρησης που απολύθηκε, ενώ λάμβανε μηνιαίες αποδοχές 7.000 ευρώ. Η αποζημίωση που θα του χορηγηθεί θα προκύπτει ως αποτέλεσμα των χρόνων προϋπηρεσίας του, με βάση μηνιαίες αποδοχές 6.283,2 ευρώ. Τα υπόλοιπα 716,8 ευρώ δεν θα ληφθούν υπόψη.
* Μισθωτοί που υπάγονται στον κλάδο σύνταξης οποιουδήποτε ασφαλιστικού οργανισμού, εφόσον συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις για πλήρη σύνταξη γήρατος, εάν είναι εργατοτεχνίτες μπορούν να αποχωρούν. Εάν είναι υπάλληλοι μπορούν να αποχωρούν ή να απολύονται από τον εργοδότη. Στις περιπτώσεις αυτές δικαιούνται το 50% της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης αν δεν έχουν επικουρική ασφάλιση ή το 40% αν έχουν. Τη μειωμένη αυτή αποζημίωση δικαιούνται και οι μισθωτοί, με σύμβαση ορισμένου χρόνου, που απολύονται ή αποχωρούν για να συνταξιοδοτηθούν.
Σημειώνουμε ότι ο εργοδότης δεν μπορεί να απολύσει εργατοτεχνίτη που έχει συμπληρώσει τις προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδότησης γήρατος, με καταβολή μειωμένης αποζημίωσης. Μόνο για υπαλλήλους έχει αυτή την ευχέρεια. Συνεπώς αν η σύμβαση εργασίας καταγγελθεί από τον εργοδότη, οφείλεται στον εργατοτεχνίτη ολόκληρη αποζημίωση.
