Λίγες ημέρες πριν την πρεμιέρα της παράστασης ο «Επιθεωρητής» του Νικολάι Γκόγκολ, µιλήσαµε µε τον ηθοποιό για την εξουσία, το σύστηµα και την τέχνη που οφείλει να ενοχλεί.
Ο Θοδωρής Σκυφτούλης είναι ένας ηθοποιός που δεν διστάζει να πει τη γνώµη του ακόµη κι αν ξέρει πως θα ενοχλήσει κάποιους. Είναι ταλαντούχος, αυθεντικός και έπειτα από σκληρή δουλειά κατάφερε να ξεχωρίσει σε ένα χώρο που –ας µη γελιόµαστε– δεν είναι αγγελικά πλασµένος. Μετά τον «Τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού» συνεργάζεται ξανά µε τον σκηνοθέτη Γιάννη Κακλέα για την παράσταση «Ο επιθεωρητής». Ενα έργο για τον αδυσώπητο κόσµο της γραφειοκρατίας και τους ανθρώπους που κρύβονται πίσω από αυτόν. Μια συζήτηση για την εξουσία, το σύστηµα και την τέχνη που ενοχλεί.
Η παράσταση αποκαλύπτει µια γραφειοκρατική εξουσία που εξυπηρετεί ένα σύστηµα διεφθαρµένο µέσα στη διαπλοκή. Πότε έγραψε τον «Επιθεωρητή» ο Γκόγκολ, τον 19ο αιώνα ή σήµερα;
∆εν έχουν εποχές τα λαµόγια ούτε η στενή τους σχέση µε την εξουσία. Αυτό από µόνο του είναι ένα συµπέρασµα που θα έπρεπε να µας προβληµατίσει, αν όχι να µας βγάλει στους δρόµους. Ο «Επιθεωρητής» περιγράφει µια πραγµατικότητα που δεν περιορίζεται σε συγκεκριµένο τόπο και χρόνο. Μπορεί να γράφτηκε τον 19ο αιώνα στην τσαρική Ρωσία αλλά δεν διαφέρει σε τίποτε από ό,τι ζούµε στη ∆ύση του 21ου αιώνα.
Μερικές φορές στον «Επιθεωρητή» υπερτονίζεται το γκροτέσκο στοιχείο, ενώ το πολιτικό σχόλιο µπαίνει σε δεύτερη ανάγνωση. Θα ισχύσει στην παράστασή σας αυτό;
Σε καµία περίπτωση. Η ανάγνωση είναι πολιτική και η πρόθεσή µας είναι να µη στρογγυλέψουµε τα πράγµατα. Οι εποχές µας είναι σκοτεινές και ύποπτες για να κάνεις πλακίτσα. Η τέχνη που εµένα µε ενδιαφέρει είναι αυτή που θα προκαλέσει ρωγµές στο σύστηµα αλλά και µέσα µου. Υπάρχει λόγος που φέραµε την παράσταση στο σήµερα. ∆εν είναι για να διευκολυνθούµε αλλά ώστε µε έναν σατιρικό – πολιτικό τρόπο να µιλήσουµε στο κοινό όχι κλείνοντάς του το µάτι αλλά κοιτώντας το στα µάτια. Ο,τι έχουµε να πούµε θα το πούµε µε θυµό και αλήθεια.
∆εν µπορώ να καταλήξω ποιος είναι πιο διεφθαρµένος από τους δύο. Ο υπαλληλίσκος Χλεστάκοφ που επωφελείται από το σύστηµα ή ο έπαρχος που εκπροσωπεί το σύστηµα;
Ο Χλεστάκοφ στη δική µας παράσταση δεν είναι υπάλληλος υπουργείου, αλλά ένας τυχοδιώκτης που µαζί µε τον φίλο του Οσιπ ζουν χύµα. Αυτοί οι δύο άνθρωποι βρίσκονται σε καθεστώς εξαίρεσης, εκτός κοινωνίας, και είναι αυτοί που θα καταφέρουν µε ένα «άγγιγµά» τους να ξεµπροστιάσουν έναν κρατικό µηχανισµό που ζει από τις µίζες και τους ρουφιάνους. Χρειάζεται µια µικρή αφορµή για να καταστραφεί αυτό το σύστηµα. Οι δυο τους πετυχαίνουν µια ρωγµή στο κέλυφος χωρίς βέβαια να είναι και οι ίδιοι αθώοι.
Σε δεσµεύει καλλιτεχνικά η γνώµη του κοινού ή των κριτικών;
Οχι και δεν το λέω καθόλου ελιτίστικα, αλλά το θέατρο είναι τέχνη και τρόπος έκφρασης. ∆εν γίνεται να λειτουργήσεις ελεύθερα αν το µυαλό σου κολλάει στο τι θα πουν ο ένας και ο άλλος. Το θέµα δεν είναι να αρέσεις αλλά να εκφραστείς. Ενδεχοµένως να µην αφορά κανέναν αυτό που έχει να πεις και αυτό είναι δεκτό, αλλά δική µου δουλειά δεν είναι να είµαι αρεστός και να χαϊδεύω αυτάκια. Η τέχνη πρέπει να ενοχλεί, να σε ραγίζει.
Θα σε πάω στις «Σφήκες» της Λένας Κιτσοπούλου και στο τσουνάµι των αντιδράσεων που προκάλεσε η παράσταση. Πώς ένιωσες τότε;
Εχουµε µια παράσταση που µιλάει για ανθρώπους που κρίνουν και κατηγορούν ο ένας τον άλλο. Μια κοινωνία που έχει µετατραπεί σε απέραντο λαϊκό δικαστήριο. Παίζουµε τις «Σφήκες» στην Επίδαυρο και γίνεται χαµός. Χωρίζεται το κοινό σε αυτούς που τους αρέσει και αυτούς που µας σιχαίνονται. Ακούµε µπράβο και ακούµε και κατάρες. Ολοι γίνονται κριτές. Η παράσταση πέτυχε σε όλα τα επίπεδα. Κατάφερε να ενεργοποιήσει το κοινό, που έγινε αυτό το οποίο κατηγορούσε. Οι «Σφήκες» έγιναν καθρέφτης µας και αυτοί που ούρλιαζαν στα πληκτρολόγια ενοχλήθηκαν γιατί είδαν την αντανάκλασή τους. Το είπα και παραπάνω. Ρόλος της τέχνης δεν είναι να είναι αρεστή ούτε να χαϊδεύει αυτάκια. Από την άλλη, αυτή η ιστορία φανέρωσε και την ασχετοσύνη πολλών που αυτοπροσδιορίζονται ως δηµοσιογράφοι ή κριτικοί θεάτρου. Την ευκολία που µπορεί κάποιος να γράψει ό,τι του έρθει στο κεφάλι προσπαθώντας να γίνει σηµαντικός. Το θέµα δεν είναι αν η κριτική είναι θετική ή αρνητική. ∆εν οφείλει κανείς να συµφωνεί µαζί σου. Το θέµα είναι να µη βγάζει ο άλλος πάνω σου όλη την αµορφωσιά και την κόµπλα του.
Θοδωρή, κινείσαι στον αντιεξουσιαστικό χώρο. Εχω την αίσθηση πως τα τελευταία χρόνια ο χώρος είναι πιο ανοιχτός στον κόσµο.
Κοίταξε, µετά το 2008 και τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου ο κόσµος βγήκε στους δρόµους. Ηρθε στα Εξάρχεια και είδε πως όλα αυτά που άκουγε να λένε για τον αντιεξουσιαστικό χώρο δεν ισχύουν. Βγήκαν στον δρόµο πατεράδες και µανάδες που είδαν να δολοφονούν τα παιδιά τους. Ανθρωποι κατέβηκαν σε πορείες να φωνάξουν για τις αδικίες που συµβαίνουν και τους έριξαν χηµικά. Κατάλαβαν πως οι αντιεξουσιαστές δεν είναι οι κακοί τύποι µε τα µαύρα αλλά άνθρωποι που παλεύουν για έναν κόσµο πιο δίκαιο. ∆εν λέω πως όλα γίνονται σωστά, αλλά πρέπει να ξεκαθαρίσουµε ποιος είναι ο τροµοκράτης. Τροµοκρατία είναι όταν δεν έχεις να ταΐσεις το παιδί σου ή πνίγουν ανθρώπους στη θάλασσα. Οταν φοβάσαι να µιλήσεις και να ονειρευτείς.
INF0
O «Επιθεωρητής» σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα κάνει πρεμιέρα στις 24 Οκτωβρίου στο θέατρο Γκλόρια
Απόδοση κειμένου – σκηνοθεσία: Γιάννης Κακλέας
Σκηνικά-κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη
Πρωτότυπη μουσική: Βάιος Πράπας
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Χορογραφίες: Στεφανία Σωτηροπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Άρης Κακλέας
Παίζουν
Θοδωρής Σκυφτούλης
Στέλιος Μάινας
Άνδρη Θεοδότου
Αλέξανδρος Ζουριδάκης
Δημήτρης Διακοσάββας
Στράτος Λύκος
Παναγιώτης Παπαϊωάννου
Φραγκίσκη Μουστάκη
Γιάννης Λατουσάκης
Νίκος Κωνσταντόπουλος
Άρης Κακλέας
Αργύρης Λάμπρου
Φαίη Φραγκαλιώτη
Μάιρα Γραβάνη
Εισιτήρια και στο ταμείο του θεάτρου ΓΚΛΟΡΙΑ , Ιπποκράτους 7, Αθήνα, τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 36 00 832
Ημέρες κι ώρες λειτουργίας ταμείου :
Δευτέρα έως Σάββατο 11:00 – 17:00
Τετάρτη – Κυριακή 17:0 – 21:00
Διαβάστε επίσης:
Ζιλιέτ Μπινός και Ρέιφ Φάινς στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Στην πρόβα: Στο μυαλό της Μπλανς Ντιμπουά (Photos)
Μισές δουλειές… ολόκληρη παράσταση
Τιμ Ρόμπινς: Ηθοποιός με άποψη και νεύρο
Είμαστε φτιαγμένοι από αστρόσκονη
Στην Πρόβα: Είδαμε την «Κόρη του λοχαγού» -Ένας ύμνος στην αγάπη